Tematy - Prawo - Sądy i trybunały, Postępowanie sądowe - INFOR.PL

Sąd Najwyższy zajmuje szczytowe miejsce w strukturze polskiego sądownictwa. Zasiadać w nim mogą jedynie sędziowie o największym stopniu doświadczenia oraz najwyższym poziomie wiedzy prawnej. Jest to niezbędne w celu prawidłowego realizowania poszczególnych kompetencji, które zostały mu przyznane.

Pojęcie to ma wiele znaczeń. Pod pojęciem sądu powinieneś rozumieć niezawisły organ państwowy, którego celem i zadaniem jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości (czyli rozstrzyganie sporów i konfliktów prawnych).

Każdy obywatel, występując przed sądem, prokuratorem lub innym organem związanym z wymiarem sprawiedliwości, ma określone prawa i obowiązki. Można je pogrupować w następujący sposób:

Pozew jest to pismo procesowe, prowadzące do wszczęcia postępowania sądowego. W treści pozwu zawarte jest skonkretyzowane żądanie powoda, domagającego się ochrony prawnej.

Główne skutki przedawnienia określa art. 117 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Od 19 lipca 2010 r. w ramach postępowania cywilnego możliwe jest dochodzenie roszczeń grupowo. W imieniu grupy powództwo wytoczy reprezentant grupy, który zostanie przez nich zaakceptowany.

Naczelny Sąd Administracyjny to sąd państwowy, sprawujący kontrolę nad działalnością administracji publicznej. Kontrola ta oznacza m.in. rozpatrywanie skarg na decyzje administracyjne.

To specjalny dokument, przyrzekający oskarżonemu pozostawanie na wolności do czasu prawomocnego zakończenia procedury karnej. W zamian za list żelazny oskarżony zobowiązuje się odpowiadać w procesie z tzw. „wolnej stopy”.

Mediacja służy alternatywnemu rozwiązywaniu sporów. W wyniku mediacji porozumienie zostaje osiągnięte poprzez rozwiązanie konfliktu, a nie przez arbitralne rozstrzygnięcie sądu.

Ławnik to niezawodowy członek składu orzekającego. Gwarantuje on udział tzw. czynnika społecznego w rozpoznaniu sprawy.

Kurator jest to osoba pełniąca funkcję w ramach instytucji kurateli. W zależności od rodzaju kurateli, ma on różnego rodzaju obowiązki.

Wszczęcie, prowadzenie i zakończenie spraw sądowych wiąże się z pewnymi kosztami. Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Koszty sądowe dzieli się na opłaty i wydatki.

Komornik jest to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie. Zajmuje się egzekwowaniem wyroków sądowych w postępowaniu egzekucyjnym.

Kodeks postępowania cywilnego jest zbiorem przepisów dotyczących procedury cywilnej. Jest to jeden z najważniejszych aktów prawnych w Polsce.

Klauzula wykonalności jest potwierdzeniem, że orzeczenie lub inny akt, jest wykonalny. Dopiero po nadaniu tej klauzuli dany dokument staje się tytułem wykonawczym.

Ten nadzwyczajny środek zaskarżenia pozostaje jedną z ostatnich możliwości zmiany wyroku sądu w postępowaniu karnym. Kasację rozpoznaje Sąd Najwyższy.

Jest to termin wieloznaczny. Jurysprudencja może być rozumiana jako prawoznawstwo, ale również jako specyficzna dla systemów anglosaskich nauka o prawie.

Aby dana sprawa mogła zostać rozpoznana, sąd musi się najpierw upewnić czy ma prawo do jej rozpatrzenia. Uprawnienie do sądzenia określa się mianem jurysdykcji.

Dobra wiara – bona fides - jest to jedna z ważniejszych klauzul generalnych. Polega na świadomości osoby, że przysługuje jej jakieś prawo.

Grzywna jest jedną z najłagodniejszych kar kryminalnych. Ma charakter pieniężny i orzekana jest przede wszystkim za wykroczenia i przestępstwa, również skarbowe.

W sprawach karnych orzeczenia sędziów zapadają większością głosów. Głosowanie oraz narada są tajne, a sposób sumowania głosów określają przepisy Kodeksu karnego.

Istotą interwencji głównej i ubocznej w procesie jest możliwość przystąpienia do postępowania osób, które mają interes prawny w konkretnym dla nich rozstrzygnięciu sprawy.

Immunitet jest instytucją prawną, polegającą na wyłączeniu określonej osoby od stosowania wobec niej wybranych przepisów prawnych. Osoba posiadająca immunitet nie musi przestrzegać przepisów, do przestrzegania których zobowiązane są pozostałe osoby.

Czynny żal pozwala na złagodzenie kary a często może doprowadzić do całkowitego uniknięcia przez przestępcę odpowiedzialności karnej.

Błąd to jedna z wad oświadczenia woli. Jest to szczególny stan faktyczny, który uzasadnia pozbawienie oświadczenia woli skuteczności prawnej. Wszystkie szczególne stany faktyczne muszą być wskazane przez ustawodawcę.

Apelacja jest środkiem odwoławczym, jaki przysługuje stronom postępowania od wyroku sądu pierwszej instancji. Sądem drugiej instancji, który rozpoznaje apelację jest sąd okręgowy – od wyroku sądu rejonowego oraz sąd apelacyjny – od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji.

Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji.

System wykonywania kary określa sposób w jaki kara powinna być wykonana. Karę pozbawienia wolności wykonuje się w systemie programowanego oddziaływania, terapeutycznym oraz zwykłym.

Skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Powództwo opozycyjne umożliwia dłużnikowi żądanie pozbawienia wykonalności tytułowi wykonawczemu.

Pod pojęciem odrzucenia pozwu należy rozumieć, że sąd odmawia rozstrzygnięcia sporu, który zaistniał między stronami.

Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny i każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej Informacji oraz ma prawo otrzymać, również drogą elektroniczną, poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje z Rejestru.

Na mocy ugody strony czynią sobie nawzajem ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Ubezwłasnowolnienie polega na całkowitym lub częściowym pozbawieniu osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych

Tytuł egzekucyjny to orzeczenie sądu lub inny dokument urzędowy stwierdzający istnienie roszczenia wierzyciela (oraz jego treść) i zobowiązanie dłużnika do spełnienia świadczenia. Po zaopatrzeniu tytułu wykonawczego w klauzulę wykonalności staje się on tytułem wykonawczym.

Tymczasowe aresztowanie to jeden ze środków zapobiegawczych, stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Przez terminy zawite należy rozumieć terminy do wykonywania uprawnień wynikających z przepisów prawa. Terminy zawite odnoszą się do sytuacji uregulowanych przez przepisy szczególne, z tym że każdy z takich przepisów określa początek i długość biegu terminu zawitego.

Przez termin należy rozumieć pewne ograniczenie w czasie skuteczności czynności prawnej. Jeżeli dla czynności zastrzeżono termin to powstanie lub ustanie czynności prawnej należy wiązać z jego upływem (zdarzenie przyszłe, pewne).

Tajemnicą skarbową objęte są indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów.

Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.

Tajemnica notarialna oznacza, że notariusz jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności notarialne. Obowiązek zachowania tajemnicy trwa także po odwołaniu notariusza.

Tajemnica bankowa to wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje.

Tajemnica adwokacka to tajemnica zawodowa adwokata, wynikająca z jego działalności zawodowej.

Świadek koronny to podejrzany, który zgodził się zeznawać jako świadek w sprawie przestępstw popełnionych przez inne osoby, w zamian za obietnicę państwa co do zakresu ścigania lub ukarania.

W przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej, sąd (w postępowaniu przygotowawczym – prokurator), może wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka m.in. danych osobowych, jeżeli nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Uznanie za zmarłego dotyczy sytuacji, w których mimo upływu czasu (określonego w ustawie) i przeprowadzenia odpowiedniego postępowania wyjaśniającego, nie udało się ustalić czy dana osoba żyje, czy zmarła.

Śledztwo to forma prowadzenie postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego.

Jest to kasacja od orzeczenia Sądu Najwyższego, które zapadło w następstwie rozpoznania kasacji.

Sprzeciw od nakazu zapłaty to rodzaj środka odwoławczego od wymienionego nakazu

Wartość przedmiotu sporu to, w sprawach o roszczenia pieniężne (zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu), podana kwota pieniężna. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu podaje się w złotych – zaokrąglając ją w górę do pełnych złotych. Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Sądy i trybunały, Postępowanie sądowe

Co to jest Sąd Najwyższy i czym się zajmuje?

Czym zajmują się sądy powszechne?

Jakie prawa ma obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym?

Pozew

Przedawnienie

Pozew grupowy

Naczelny Sąd Administracyjny

List żelazny

Mediacja

Ławnik

Kurator

Koszty sądowe

Komornik

Kodeks postępowania cywilnego

Klauzula wykonalności

Kasacja

Jurysprudencja

Jurysdykcja

Dobra wiara

Grzywna

Głosowanie (przed wydaniem orzeczenia)

Interwencja główna i poboczna

Immunitet

Czynny żal

Błąd – wada oświadczenia woli

Apelacja

Trybunał Konstytucyjny

Systemy wykonywania kary pozbawienia wolności

Skarga konstytucyjna

Powództwo opozycyjne

Odrzucenie pozwu

Krajowy Rejestr Sądowy

Ugoda

Ubezwłasnowolnienie

Tytuł egzekucyjny

Tymczasowe aresztowanie

Terminy zawite (prekluzyjne)

Termin

Tajemnica skarbowa

Tajemnica radcy prawnego

Tajemnica notarialna

Tajemnica bankowa

Tajemnica adwokacka

Świadek koronny

Świadek incognito (świadek anonimowy)

Uznanie za zmarłego

Śledztwo

Superkasacja

Sprzeciw od nakazu zapłaty [w postępowaniu upominawczym]

Wartość przedmiotu sporu