Urlop wypoczynkowy, Kodeks pracy

Czeka nas sporo zmian w przepisach prawa pracy. Już od 1 lutego obowiązują regulacje wprowadzające dodatkowy dzień wolny od pracy. Niedługo wejdą w życie przepisy o uzupełniającym urlopie macierzyńskim. Trwają też prace nad dalszymi zmianami przepisów. Mają one wprowadzić m.in. krótszy tydzień pracy czy zmienić zasady ustalania minimalnego wynagrodzenia.

Coraz bliższy jest moment, w którym zapadnie decyzja rządu co do nowelizacji przepisów kodeksu pracy dotyczących czasu pracy. Pewne jest, że mamy pracować krócej, ale do wyboru rząd ma dwie opcje. Skrócenie tygodnia pracy z 40 godzin obecnie do 35 albo odjęcie z tygodnia pracy jednego dnia, by piątki były dniem wolnym od pracy jak obecnie wolne są soboty.

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 20 kwietnia (Wielkanoc), czy 8 czerwca (Zielone Świątki) 2025 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Staż urlopowy pracownika jest ważny przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego. Kodeks pracy przewiduje 10 lat stażu jako granicę nabycia prawa do wyższego wymiaru urlopu. Ile dni urlopu należy się po 10 latach? Ile lat do stażu urlopowego daje liceum, technikum, szkoła zawodowa, szkoła policealna, a ile studia?

W dniu 20 stycznia br. na stronach RCL ukazał się projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy z dnia 15 stycznia 2025 r. autorstwa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Nowelizacja przewiduje m. in. zmiany w obszarze dot. mobbingu. Nowe regulacje mają wejść w życie po upływie 21 od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Obowiązkiem pracodawców będzie wdrożenie nowych regulacji w okresie trzech miesięcy od daty publikacji. Obecnie projekt jest na etapie konsultacji publicznych.

Czy jest urlop na żądanie dla nauczyciela w 2025 roku? Karta nauczyciela różnicuje urlopy nauczycieli zatrudnionych w szkołach feryjnych i nieferyjnych. Czy dyrektor, wicedyrektor i nauczyciel na stanowisku kierowniczym mogą korzystać z urlopu na żądanie? Czy nauczyciele mogą korzystać z 2 dni wolnego z powodu siły wyższej?

Co 7 lat każdy z pracowników ma 3 lata urlopu zdrowotnego. Taki urlop mają nauczyciele. Związkowcy proponują nowelizację kodeksu pracy. I wprowadzenie tego rozwiązania (dziś Karta Nauczyciela) dla wszystkich (proponowana nowelizacja Kodeksu pracy). O ile przepracowali w jednym miejscu pracy 7 lat.

Pracodawcy, którzy nie tworzą ZFŚS i zatrudniają poniżej 50 pracowników, mogą wypłacać świadczenie urlopowe. W 2025 r. świadczenie urlopowe dla pracownika zatrudnionego na pełen etat wynosi nawet 3222,86 zł, ale tylko do 20 lutego 2025 r. Do tego dnia nastąpi zmiana komunikatu GUS, a tym samym zmiana wysokości świadczenia dla pracownika.

Świadczenie urlopowe może być wypłacane przez pracodawców nietworzących zfśs i zatrudniających poniżej 50 pracowników. Pracodawca, który nie planuje wypłacać tego świadczenia, do 31 stycznia powinien przekazać o tym informację pracownikom. Jakie są konsekwencje braku takiej informacji?

Dodatkowy urlop wypoczynkowy zależny od stażu pracy dla tej grupy pracowników: 2 dodatkowe dni po 5 latach. Można zyskać do 10 dni. Resort rodziny pracuje nad nowelizacją ustawy nadającą nowe uprawnienia opiekunom dzieci w wieku do lat trzech. Co się zmieni?

Wkrótce zaczynają się zimowe ferie w szkołach. Rodzice często planują urlopy wypoczynkowe tak, aby mogli skorzystać z wypoczynku w dni, kiedy ich dzieci mają wolne od nauki. Pozwala to na wspólne spędzenie czasu i tym samym zapewnienie dzieciom opieki podczas np. ferii czy wakacji. Jak zatem w 2025 r. zaplanować urlop wypoczynkowy? Jak wykorzystać do tego dni wolne od nauki i pracy?

Już nie jedna, ale trzy rewolucje w kodeksie pracy są zapowiedziane. Sam rząd najbliżej jest tej, która ma skrócić czas pracy. Zamiast osiem godzin dziennie, 40 tygodniowo mamy pracować 40 godzin a może nawet tylko cztery dni w tygodniu. Z kolei wydłużenie urlopów wypoczynkowych - nawet o 9 dni, to postulat związkowców.

Rząd pracuje nad nowym typem urlopu wypoczynkowego. To ma być dodatek do urlopu wypoczynkowego 26 dni. Dodatkowy urlop może wynieść od 2 do 10 dni. Prace nad tą obietnicą prowadziło MPRiPS w 2024 r. Zobaczymy co się z projektem stanie w 2025 r. Dodatkowy urlop ma być przeznaczony tylko dla opiekunek i opiekunów pracujących w żłobkach, ale wprowadzenie tego rozwiązania otworzy dyskusję o rozszerzeniu nowej instytucji na inne zawody.

Osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy, które pracują od poniedziałku do piątku – w 2025 r. mogą mieć aż 39 dni wolnych od pracy (wliczając do powyższej puli soboty i niedziele, które przypadają w „długie weekendy”), wykorzystując zaledwie 9 dni urlopu wypoczynkowego. Wszystko za sprawę korzystnego „układu” dni ustawowo wolnych od pracy w kalendarzu na 2025 r. W jakie dni najlepiej wziąć urlop w 2025 r.?

To propozycja przywileju, ale tylko dla jednej grupy zawodowej. Dla asystentów rodziny. Oprócz bonusu urlopowego jest jeszcze dodatek terenowy i korzystny ryczałt. Propozycja tych przywilejów – w trybie petycji (patrz koniec artykułu) – trafiła do rządu. Powinna być załatwiona pozytywnie albo negatywnie do połowy lutego 2025 r. W przypadku "Tak" nowe przepisy powinny stać się obowiązującym prawem najwcześniej w 2026 r. Wtedy po raz pierwszy asystenci mieliby 36 dni urlopu wypoczynkowego.

Pracownicy, którzy nie wykorzystali jeszcze – w ciągu bieżącego roku kalendarzowego – tzw. 2 dni opieki na dziecko – mogą wykorzystać je w okresie świąteczno-noworocznym, tym bardziej – jeżeli nie dysponują już urlopem wypoczynkowym, a pracodawca nie będzie mógł odmówić im udzielenia zwolnienia. Jeżeli tego nie zrobią – niewykorzystane dni wolne przepadną wraz z końcem roku.

Rodzice wcześniaków i rodzice dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu, będą mieli prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wymiarze do 8 albo do 15 tygodni. 19 marca 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy.

Pracownik młodociany ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop ten jest udzielany młodocianemu na innych zasadach niż urlop należny pozostałym pracownikom.

W dniu 5 grudnia br. na ręce Marszałka Sejmu, został złożony projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy (znak SH-020-300/24), zakładający wprowadzenie istotnych zmian w zakresie jawności wynagrodzenia o pracę. Zgodnie z jego założeniami – pracodawcy, na wniosek pracowników, mają być zobowiązani do ujawniania im średnich poziomów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych na równorzędnych stanowiskach, jak również do informowania o wysokości proponowanego wynagrodzenia w ofertach pracy.

Wniosek o przerwy na karmienie może złożyć pracownica karmiąca dziecko piersią. Zgodnie z Kodeksem praca od 4 do 6 godzin dziennie daje możliwość skorzystania z jednej przerwy, a praca powyżej 6 godzin z dwóch. Jak długie są przerwy na karmienie? Czy można je łączyć? Jak napisać wniosek o przerwy na karmienie? Pobierz wzór pisma.

Wynika to m.in. z tego przepisu, który niedługo pojawi się w Kodeksie pracy:

W 2025 r. (II połowa) zasadą stanie się jawność wynagrodzeń. Oznacza to nielegalność wszelkich zakazów w umowach o pracę zakazów ujawniania pensji przez pracowników. Tak samo jest w przypadku regulaminów wynagradzania. 

Prawo pracy to przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, które określają przede wszystkim prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Jako pracownik lub pracodawca musisz znać 14 podstawowych zasad prawa pracy uregulowanych w Kodeksie pracy. Oto lista.

Urlop wychowawczy od 2 stycznia nie zmniejsza rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Czy można wnioskować o urlop wychowawczy w częściach zapewniających powrót do pracy z dniem 1 stycznia każdego roku w celu nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego w kolejnych latach? Na pytanie Czytelnika odpowiada Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki oraz ekspertka prawa pracy, Donata Hermann.

W kwietniu 2024 r. Ministerstwo Rodziny zadeklarowało wprowadzenie nowej instytucji do prawa polskiego. To dodatkowy urlop wypoczynkowy (względem 20 albo 26 dni urlopu z kodeksu pracy). Wymiar tego urlopu wynosi 2 dni za każde 5 lat pracy (uwzględniając też okres edukacji). Nowe przepisy będą (o ile propozycję MRPiPS zaakceptuje premier Donald Tusk) adresowane tylko do opiekunów i opiekunek dzieci do lat trzech pracujący w żłobkach. Propozycja spowodowała dyskusję w Internecie. I mocne podniesienie przez Internautów pytania: "Dlaczego taki urlop tylko dla opiekunek i opiekunów, czyli jednej kategorii pracowników? Co z innymi pracownikami".