Co może Prezydent RP? Kompetencje głowy państwa

• Prezydent najwyższym przedstawicielem RP
• Rola Prezydenta w stosunkach międzynarodowych
• Zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi
• Co jeszcze robi Prezydent?
• Czy Prezydent musi podpisać każdą ustawę?
• Ile trwa kadencja Prezydenta?
• Przed kim Prezydent składa przysięgę?

Prezydent najwyższym przedstawicielem RP

Zgodnie z Konstytucją, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Rola Prezydenta w stosunkach międzynarodowych

Jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych Prezydent Rzeczypospolitej:

• ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat,

• mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

• przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

W zakresie polityki zagranicznej Prezydent współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem.

Zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi

Prezydent Rzeczypospolitej jest też najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

W czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, a w czasie wojny mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych (na wniosek Prezesa Rady Ministrów,).

Organem doradczym Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Co jeszcze robi Prezydent?

Ponadto Prezydent:

• nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego;

• nadaje ordery i odznaczenia;

• stosuje prawo łaski (prawa tego nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu).

W sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę Gabinetową (Rada Ministrów obradująca pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej).

Prezydent wydaje też akty urzędowe, które co do zasady dla swojej ważności wymagają podpisu Prezesa Rady Ministrów. Taka konstrukcja przepisów sprawia, iż za podpisanie aktu premier ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.

Wymóg kontrasygnaty nie dotyczy jednak wielu aktów takich jak przykładowo zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, podpisywania albo odmowy podpisania ustawy, powoływania sędziów czy stosowania prawa łaski. Pełny katalog włączeń określa art. 144 ust. 3 Konstytucji.

Czy Prezydent musi podpisać każdą ustawę?

Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent nie może odmówić podpisania ustawy, którą trybunał uznał za zgodną z Konstytucją. Odmawia zaś podpisania ustawy uznanej przez TK za niezgodną z Konstytucją.

Prezydent ma też prawo odmówić podpisania ustawy i z umotywowanym wnioskiem przekazać ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Sejm może większością 3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, odrzucić weto Prezydenta.

W pozostałych przypadkach Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia jej przedstawienia przez Marszałka Sejmu, a ustawę pilną lub budżetową w ciągu 7 dni.

Ile trwa kadencja Prezydenta?

Kadencja Prezydenta trwa pięć lat, a rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Możliwe są maksymalnie dwie kadencje.

Przed kim Prezydent składa przysięgę?

Prezydent RP obejmuje urząd po złożeniu wobec Zgromadzenia Narodowego następującej przysięgi:

"Obejmując z woli Narodu urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, uroczyście przysięgam, że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji, będę strzegł niezłomnie godności Narodu, niepodległości i bezpieczeństwa Państwa, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym nakazem".

Przysięga ta może być złożona z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".