Rzecznik Praw Obywatelskich, Senior

Celem niniejszego artykułu jest li tylko zainicjowanie wprowadzenia na forum debaty publicznej w gronie ekspertów branży opieki senioralnej oraz polityków odpowiedzialnych za ten dział spraw społecznych w Polsce tematu: "Polska jako centrum kwalifikowanej opieki senioralnej w Europie".

Papież Franciszek zaapelował, by nie pozostawiać osób starszych samych. Nie wystarcza opracowanie „programów pomocy” - mówił w sobotę podczas spotkania z 6 tysiącami seniorów i wnuków w Watykanie. Opowiadał o swoim dzieciństwie w Argentynie, spędzonym z dziadkami - włoskimi imigrantami.

Szacuje się, że dzisiaj w Polsce osób w wieku 75+ jest 2,7 mln, to około 7 proc. obywateli. Seniorów będzie przybywało. Eksperci szacują, że w 2030 w tej grupie wiekowej będzie 11,3% społeczeństwa, w 2040 r. będzie to około 14,4 proc., a w 2050 r. – 16,5 proc. wszystkich obywateli. Już dzisiaj stanowią oni ważny liczebnie elektorat, nad którego potrzebami żadna licząca się siła polityczna w Polsce nie może przejść obojętnie.

Bon senioralny w drugiej połowie 2025 r. Potrzeba dziesiątek tysięcy opiekunów. Przejście z szarej strefy do srebrnej gospodarki.

Rząd Donalda Tuska zaproponuje bon senioralny w maksymalnej wysokości 2150 zł, dla osób powyżej 75 roku życia - poinformowała 21 marca 2024 r. minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz na konferencji prasowej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Chodzi o to aby zapewnić pomoc seniorowi w jego mieszkaniu, tak by nie była konieczna pomoc w domu spokojnej starości. Z założeń projektu ustawy o bonie senioralnym wynika, że projekt ten ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu w III kwartale 2024 r. Dopiero w dniu 14 października 2024 r. opublikowano projekt ustawy o bonie senioralnym. Ustawa ma wejść w życie od 2026 roku. Pierwotnie zakładano, że stanie się to od 2025 roku.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman odpowiedział na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka w sprawie prac nad nową definicją budowli na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości oraz w zakresie opodatkowania garaży, wyjaśniając charakter planowanych zmian. Zapewnił, że systemowych zmian w opodatkowaniu nieruchomości prace te nie obejmują.

Organy Krajowej Administracji Skarbowej wysyłają obywatelom nieformalne pisma z ewentualnymi zastrzeżeniami co do prawidłowego wywiązywania się przez nich z obowiązków podatkowych. Takie działania budzą wątpliwości a także emocje podatników, którzy już odebrali takie "listy behawioralne". Mają oni wątpliwości i pytania co do tej procedury, której nie przewiduje Ordynacja podatkowa. Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Ministra Finansów o kompleksowe wyjaśnienia tych działań. Marcin Wiącek pyta ministra Andrzeja Domańskiego m.in. o to, na jakiej podstawie ustalany jest krąg adresatów listów oraz czy resort kontroluje zasadność ich kierowania do podatników.

Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości prawne odnośnie zasad na jakich ma działać strefa czystego transportu (STC) w Warszawie. Dlatego skierował 27 lutego 2024 r. wystąpienie do Biura Zarządzania Ruchem Drogowym Urzędu m. st. Warszawy. Z uchwały Rady m. st. Warszawy w sprawie STC wynika, że (w zakresie wyłączeń od zakazu wjazdu), pojazdy z silnikami benzynowymi mogą spełniać niższe normy emisji szkodliwych substancji w stosunku do pojazdów z silnikami Diesla. Rzecznik Praw Obywatelskich ma obawy, czy takie zróżnicowanie spełnia standardy konstytucyjne, które gwarantują obywatelom prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ponadto RPO zwrócił uwagę na fakt, że czasowe prawo do wjazdu do stołecznej strefy czystego transportu samochodami niespełniającymi europejskich wymogów norm spalania ma przysługiwać mieszkańcom Warszawy, którzy w niej rozliczają podatki. Ale nie wyjaśniono powodów pominięcia tych mieszkańców, którzy nie rozliczają się w stolicy albo też dopiero to uczynią. 

"Fundamentem w bonie senioralnym będzie to, że rodzinie pomagamy, o ile ona jest aktywna zawodowo" - podkreśla minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz.

Polscy seniorzy coraz chętniej stawiają na karty płatnicze, wybierają smartfon do obsługi bankowości, a zakupy w sieci opłacają BLIK-iem. Narzekają jedynie na brak atrakcyjnych ofert oszczędzania i inwestowania.

Polskie społeczeństwo jest coraz starsze. W tym momencie seniorów w Polsce jest więcej niż mieszka osób na Węgrzech. Z jakimi problemami musi się mierzyć polski senior? 

Społeczeństwo się starzeje. W tym momencie w Polsce jest ponad 7 mln osób w wieku 65 lat i więcej. Jak zapewnić tej zróżnicowanej grupie bezpieczeństwo ekonomiczne i zdrowotne? To duże wzywanie. 

Bon senioralny 75+. Nowość na 2024 r. Senior nie otrzyma gotówki. Inne pomysły rządu D. Tuska są oparte o takie wypłaty: „1500 zł dla matek”, podwyżki 30% dla nauczycieli i 20% podwyżek dla policjantów, żołnierzy, funkcjonariuszy i urzędników (państwowych, ale nie dla samorządowych).

Apele policji nie przynoszą skutku. Kolejne osoby zostały oszukane na dużą sumę pieniędzy. Tym razem padło na seniorów z województwa podlaskiego, którzy oddali oszustom 70 tys. zł.

Ośrodek fałszował dokumentację dotyczącą zakresu szkolenia. W efekcie, choć jego kursanci zdobyli już prawo jazdy, teraz je stracą. Egzaminy na prawo jazdy będą unieważnione. RPO pyta zatem, czy taki scenariusz jest zgodny z Konstytucją.

Europejski Dzień Seniora przypada w październiku. Jesień życia powinna być godna. Warto pamiętać o kluczowych zasadach dbania o bezpieczeństwo socjalne i zabezpieczenie społeczne seniorów, a szczególnie osób w wieku emerytalnym. 

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na dość ważną kwestię. Otóż przepisy w zakresie sumowania punktów karnych za wiele wykroczeń w czasie jednej kontroli drogowej się wykluczają. Jedne pozwalają dodawać punkty bez limitu. Inne mówią o maksymalnym progu 15 punktów. Które mają rację?

Do Rzecznika Praw Obywatelskich docierają informacje o problemach z receptami na darmowe leki dla dzieci i seniorów. Mają one dotyczyć lekarzy przyjmujących prywatnie. Rzecznik zwrócił się do resortu zdrowia o zajęcie stanowiska w tej sprawie.

Autorzy 45 najlepszych inicjatyw otrzymają na ich realizację mikrogrant w wysokości do 2,5 tys. zł. Minimalny czas trwania działań podczas realizacji mikrograntu wynosi 2 tygodnie.

Ustawa o szczególnej opiece geriatrycznej została podpisana przez Prezydenta. Jaką pomoc będzie można uzyskać w "centrach zdrowia 75 plus"?

Przed końcem września 2023 r. Rada Ministrów ma przyjąć kontynuację rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2024–2028. Tak wynika z założeń projektu tej uchwały opublikowanej 21 sierpnia 2023 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu.

„Dostrzegając wagę problemu zróżnicowania ponoszonych przez rodziców kosztów gorącego posiłku dla uczniów w szkołach, Ministerstwo Edukacji i Nauki rozważa możliwość zmiany przepisów prawa oświatowego w tym zakresie” – poinformował resort w odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

RPO zwrócił się do kuratorów w obronie praw uczniów.

Senior na rynku pracy znajduje wiele barier i spotyka się z dyskryminacją ze względu na wiek, jednak z drugiej strony pracodawcy i państwo mają świadomość, że potrzebni są pracownicy z dużym doświadczeniem, "łatający" lukę demograficzną. W dniu 21 czerwca 2023 r. organizowana jest konferencja „Kongres Praca. Praca dla seniorów? Sytuacja osób starszych na rynku pracy w Polsce”. W konferencji weźmie m.in. udział Rzecznik Praw Obywatelskich oraz przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Międzynarodowego Instytutu Społeczeństwa Obywatelskiego.

Czas pracy personelu medycznego – to bardzo ważny temat. W Sejmie RP trwają obrady nad sytuacją polskiej służby zdrowia, uprawnień i obowiązków lekarzy jak i kobiet ciężarnych. Ma to szczególnie związek z ostatnią sprawą śmierci kobiety w szpitalu w Nowym Targu. W tym szczególnym czasie warto przeanalizować raport Najwyższej Izby Kontroli, która przeprowadziła kontrolę w sprawie czasu pracy lekarzy jak i stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich skierowane do Ministra Zdrowia. Okazało się, że w kilku szpitalach powiatowych zdarzały się przypadki, w których lekarze pracowali ponad dwie doby bez przerw na odpoczynek.