Trybunał Konstytucyjny, Waloryzacja

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest raz w roku, w dniu 1 marca. Na wskaźnik waloryzacji, który decyduje o kwocie podwyżki świadczeń - ma wpływ kilka czynników (w tym zwłaszcza ubiegłoroczna inflacja). Dotychczas nie była jednak zagwarantowana minimalna kwota takiej corocznej waloryzacji. Stan ten - ma ulec zmianie już w sierpniu 2025 r.

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

Kto po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. ma szansę na wyższą emeryturę i wyrównanie? Na pewno ZUS z urzędu tego sam nie zrobi. Adwokat Konrad Giedrojć wyjaśnia co zrobić, by w praktyce wykorzystać ten wyrok. Jaki wniosek sformułować do ZUS-u, jak odwołać się do sądu i na jakie argumenty ZUS trzeba się przygotować.

W czwartek, 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. Jak wynika z informacji opublikowanej przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, rząd zaproponuje Radzie Dialogu Społecznego, by wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. wyniósł 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2025 r.

Przeszło 1,5 roku trwała dyskusja w Senacie o zrównaniu zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego. Autor pomysłu wycofał się z niego. Dlaczego w ogóle zastanawiano się nad tym? Chodzi o to, że zasiłek pielęgnacyjny nie jest automatycznie waloryzowany – inaczej jest z dodatkiem pielęgnacyjnym. Zasiłek pielęgnacyjny od 2019 roku ma wartość 215,84 zł. I także na 2025 r. nie został podniesiony. Otrzymuje ten zasiłek milion osób.

Czerwcowa waloryzacja i więcej do emerytury: nawet 200, 500 czy 700 zł. MRPiPS ogłosiło nowy wskaźnik. Dla kogo i kiedy? Wiele osób myli waloryzacje marcową i czerwcową a ma to zasadnicze znaczenie.

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

W dniu 23 kwietnia 2025 r., Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok (o sygn. akt P 3/17), w którym uznał art. 42 par. 4 kodeksu karnego – w zakresie, w jakim zobowiązuje on sąd do orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych – za niezgodny z art. 10 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Ustawodawca nie może bowiem zastępować sądu w jego działalności orzeczniczej i wymierzaniu kary, biorąc pod uwagę wyłącznie fakt popełnienia danego czynu zabronionego, a już nie – cechy konkretnego sprawcy, okoliczności czynu oraz stopień zawinienia.

Ok. 9 mln emerytów i rencistów otrzyma korespondencję z ZUS. Należy dokładnie przeczytać otrzymane dokumenty. Chodzi o marcową waloryzację i dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynastkę.

W przepisach był zakaz przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, gdy niepełnosprawni (stopień znaczny) (np. mąż, żona) opiekowali się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Było to dopuszczalne tylko wtedy, gdy opiekun miał stopień umiarkowany albo lekki. Dlaczego tak stanowiło prawo? Było w przepisach zaszyte domniemanie, że opiekun ze stopniem znacznym nie da rady opiekować się inną osobą niepełnosprawną z tym stopniem (stare świadczenie pielęgnacyjne było tylko dla tego stopnia znacznego).

Czy trzeba specjalnych uzasadnień i wyliczeń? Koszyk na Wielkanoc 2025 jest równo 10 procent droższy niż w 2024 roku. A nie jest on luksusowy i delikatesowy, ale prosty i oszczędny. To dwa razy więcej niż waloryzacja marcowa. Żaden uczciwy polityk nie powinien mieć wątpliwości. Druga waloryzacja to konieczność.

Czytelnik stracił na przeliczeniu emerytury. Opisał swoja historię.

Po kilku latach dwucyfrowej waloryzacji emerytur w marcu, w 2025 r. waloryzacja jest skromna, zaledwie wskaźnikiem 1,055. To niewiele, biorąc pod uwagę, iż według pierwszych wyliczeń inflacja w styczniu wynosiła 5,3 procent. Przy rosnących kosztach utrzymania oznacza to nawet spadek realnej wartości emerytur i innych świadczeń wypłacanych przez ZUS.

Tak twierdzą nasi czytelnicy. Emeryt pyta się za naszym pośrednictwem ZUS dlaczego w sierpniu 2018 roku – kiedy już 5 lat działała zasada pomniejszania emerytury powszechnej (60/65 lat) o kwoty wypłacone za okres emerytury wcześniejszej - żaden z pracowników ZUS nie poinformował go przy wyborze wcześniejszej emerytury (na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej), jakie są tego konsekwencje? Od razu powiedzmy poważne - emeryt szacuje, że ma mniejszą o 1000 zł emeryturę.

Przeszło 10 lat temu Sejm uchwalił przepisy, które karały osoby na wcześniejszej emeryturze (od 2013 r.). Kara w ZUS była i do dziś jest taka - świadczenia wypłacone w czasie korzystania z niej pomniejszały późniejsze wypłaty emerytury powszechnej. Trybunał Konstytucyjny w czerwcu 2024 r. rozpoznał niekonstytucyjność i wskazał, którzy emeryci mają prawo do wyrównań (za okresy przeszłe) i podwyżek (na przyszłość). 

Może zaskoczyć to, że od 1 marca 2025 r. kwota dodatku pielęgnacyjnego dla niektórych nie wynosi 348,22 zł, a więcej. Okazuje się, że po waloryzacji pewne grupy osób mogą liczyć na większy dodatek pielęgnacyjny bo aż 522,33 zł. Obowiązują więc te dwie kwoty dodatku pielęgnacyjnego w 2025 r., w zależności od tego kto i jakie kryteria spełnia. Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać wyższy dodatek?

W artykule przypominamy podstawowe zasady wyliczania kapitału podstawowego wraz ze wzorami i przykładem.

Razem 1454,48 zł (800 plus i 654,48 zł), ale tylko dla niektórych dzieci od 1 marca 2025 r. Pewnej grupie będzie się należał miesięczny dodatek w wysokości 654,48 zł. Co ważne jest wolny od podatku. Jednak takie pieniądze i tak nie wynagrodzą sytuacji, w której znalazły się te dzieci.

Czy sprawa renty wdowiej trafi do Trybunału Konstytucyjnego, czy przepisy o rencie wdowiej są niezgodne z Konstytucją RP? Dlaczego? Bo do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki społecznej trafiła interpelacja nr 8196 w sprawie przepisów dotyczących renty wdowiej. Chodzi o brak możliwości pobierania renty wdowiej w sytuacji rozdzielności majątkowej.

ZUS informuje, że już w lutym ponad milion emerytów i rencistów otrzymało wyższe emerytury i renty po waloryzacji. Jakie będą terminy wypłat wyższych emerytur i rent w marcu 2025 roku?

W związku z waloryzacją świadczeń od 1 marca 2025 r. – osobom uprawnionym do renty socjalnej, które ponadto są niezdolne do samodzielnej egzystencji – przysługiwać będzie, co miesiąc, dodatkowe 2 708,67 zł (które – w zakresie kwoty 2 610,72 zł – będzie wypłacane od maja 2025 r., ale z odpowiednim wyrównaniem). Niektórzy muszą o nie zawnioskować, a innym zostanie przez ZUS przyznane automatycznie. Na większość osób czeka jednak ta sama pułapka, która może skutkować zmniejszeniem ww. kwoty, zawieszeniem prawa do świadczeń, a nawet ich całkowitym pozbawieniem.

Zamiast podwyższyć kwotę wolną w PIT i obniżyć podatek wszystkim, rząd podwyższa w 2025 r. podatek dochodowy najlepiej zarabiającym.

W związku ze wzrostem, od 1 marca 2025 r., kwoty najniższej emerytury (będącym wynikiem corocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych) – wzrasta również maksymalna kwota nowego świadczenia, które od 1 lipca br., będzie przysługiwało blisko 2 mln seniorów. Mowa o tzw. rencie wdowiej, której limit wyniesie 5 636,73 zł miesięcznie. Od 1 stycznia br., wdowy i wdowcy, mogą już składać do ZUS wnioski o jej przyznanie.

Nowy dodatek do renty socjalnej przez pierwsze dwa miesiące 2025 r. wynosi 2520 zł. Od 1 marca 2025 r. do końca lutego 2026 r. ma podwyższoną (po waloryzacji o inflację) wartość 2610,72 zł. To nowe świadczenie określone jako dodatek dopełniający będący rekompensatą za brak zrównania renty socjalnej z pensją minimalną 4666 zł (politycy deklarowali taką podwyżkę na przełomie 2023 r. i 2024 r.). Będzie wypłacane dopiero po 1 maja 2025 r., ale z wstecz od 1 stycznia 2025 r. Otrzymają je niektórzy renciści - muszą być niezdolni do samodzielnej egzystencji.

Przepisy przez dekadę mówiły, że świadczenie pielęgnacyjne wiąże się z niepełnosprawnością powstałą w wieku do 18 lat (albo do 25 lat w przypadku studentów). Jednocześnie w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że to niezgodne z Konstytucją RP, ale Sejm nie wdrożył tego wyroku. Jeżeli MOPS stosowały wyrok TK, to kolejne rządy (ściślej wojewodowie) nie chciały płacić MOPS za świadczenia pielęgnacyjne, gdy niepełnosprawność powstała np. u staruszka 80 lat. Minister Finansów mógł 25 stycznia 2025 r. wyjaśnić spór w tej sprawie, ale skierował ją do ponownego rozpatrzenia przez wojewodę.