REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak uzyskać zwolnienie z kosztów sądowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piasecka-Sobkiewicz Małgorzata

REKLAMA

REKLAMA

Osoba, która oświadczy w sądzie, iż nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych, może liczyć na zwolnienie od nich. Decyzja o zwolnieniu zależy jednak wyłącznie od uznania sądu.  

Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki związane z rozpoznaniem przez sąd konkretnej sprawy wniesionej przez stronę. Najczęściej ponosi je ten, kto wniósł do sądu pismo podlegające opłacie (na przykład pozew) albo powodujące wydatki (na przykład wniosek o sporządzenie opinii przez biegłego). Natomiast po zakończeniu sprawy sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie decyduje o tym, która strona i w jakich częściach ponosi koszty sądowe. Strona, która przegra sprawę, musi zwrócić przeciwnikowi procesowemu koszty procesu, wówczas gdy on tego zażąda. Strona może się jednak domagać zwolnienia od kosztów sądowych w całości lub w części, gdy złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i dla rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów powinna wówczas dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach, źródłach utrzymania. Sąd jednak sam ocenia, czy uzna to oświadczenie za dostateczne.

Niektóre opłaty nie są pobierane

REKLAMA

Od niektórych czynności dokonywanych przed sądem nigdy nie są pobierane opłaty bez względu na to, w jakiej sytuacji majątkowej strona się znajduje. Strona nie musi wówczas starać się o zwolnienie ani dokumentować swojej sytuacji rodzinnej i majątkowej. Na przykład nie płaci się od wniosku o przesłuchanie testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu, o zwolnienie z obowiązku wykonawcy testamentu, o przysposobienie dziecka, o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt.

Powód nie płaci opłat od pozwu o odszkodowanie za wyrównanie strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela. Kosztów nie uiszcza też osoba dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych, alimentów oraz pozwany o obniżenie alimentów. Zdarza się jednak, że pozew o ustalenie ojcostwa okazuje się oczywiście bezzasadny. Wówczas sąd ma prawo zobowiązać powoda do zapłaty kosztów sądowych.

Kosztów sądowych nie ponosi również strona, która chce, aby niektóre postanowienia w umowie, którą zawarła z przedsiębiorcą, zostały przez sąd uznane za niedozwolone.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z kolei pracownik, który dochodzi roszczeń ze stosunku pracy, kosztów nie ponosi tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu, nie przewyższa 50 tysięcy złotych. Za zwolnionego od kosztów pracownika wydatki ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Jeżeli sprawę przegra pracodawca, to po zakończeniu postępowania sąd może nakazać mu, aby zapłacił koszty. W postępowaniu w sprawach nieletnich nie pobiera się opłat przy składaniu przez nieletniego wniosku, zażalenia i apelacji.

Ważne!

Oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania powinno być sporządzone, tak aby przekonało sąd o tym, że wnioskodawca nie może ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku w utrzymaniu dla siebie i swojej rodziny

Sąd zwalnia od opłat

REKLAMA

Na uzasadniony wniosek strony sąd może zwolnić ją od opłat w całości lub częściowo. Formalności związanych ze zwolnieniem strona dopełnia w sądzie, w którym chce złożyć pozew albo w którym już sprawa się toczy. Wniosku nie trzeba więc koniecznie składać jeszcze przed wytoczeniem powództwa, ponieważ sytuacja materialna strony może pogorszyć się już w czasie trwania procesu, a nawet wówczas, gdy zostało już zakończone postępowanie przed sądem I instancji, a sąd II instancji rozpoznaje apelację.

Oprócz uzasadnienia we wniosku aktualnej sytuacji majątkowej i rodzinnej strony ubiegającej się o zwolnienie od kosztów istotna jest również treść dołączonego do niego oświadczenia. Strona sporządza je według wzoru określonego przez ministra sprawiedliwości w załączniku do rozporządzenia z 31 stycznia 2006 r. w sprawie określenia wzoru oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby fizycznej ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym (Dz.U. nr 27, poz. 200)

PRZYKŁAD: UZASADNIENIE WNIOSKU

Strona składa wniosek o zwolnienie od kosztów do sądu. Uzasadnia w nim, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla siebie i rodziny. Składając oświadczenie o stanie majątkowym, powinna więc udowodnić, że po zapłaceniu kosztów sądowych nie byłoby jej stać na utrzymanie siebie i rodziny, czyli na pokrycie niezbędnych wydatków na jedzenie, czynsz, leki, ubranie, naukę dla dzieci oraz na zaspokojenie innych podstawowych potrzeb.

Co w oświadczeniu

Stronie, która sporządza oświadczenie, aby dołączyć je do wniosku o zwolnienie od kosztów, radzimy, aby wymieniła w nim wszystkie osoby, które prowadzą z nią wspólnie gospodarstwo domowe. Jest to nie tylko najbliższa rodzina: małżonek i dzieci, ale także konkubina lub konkubent, rodzice, wnuki, pasierbowie, dzieci adoptowane lub pozostające pod opieką wnioskodawcy (na przykład w ramach rodziny zastępczej).

W oświadczeniu należy dokładnie opisać stan majątkowy wnioskodawcy, wskazując na posiadane nieruchomości, mieszkanie, zasoby, dochody i źródła utrzymania. Wyszczególnia się wszystkie dochody i źródła utrzymania oraz ich pochodzenie i wysokość. Wyszczególniając w oświadczeniu dom lub mieszkanie, należy określić metraż, a wyszczególniając grunt, podać liczbę hektarów na przykład gospodarstwa rolnego. Jeżeli wnioskodawca ma zasoby pieniężne, na przykład oszczędności lub papiery wartościowe, to musi podać ich wartość nominalną. Gdyby zaś miał jeszcze jakieś inne przedmioty wartościowe o wartości powyżej 10 tys. zł, to wówczas powinien dokładnie je wyszczególnić.

W oświadczeniu nie powinno też zabraknąć informacji o ciążących na wnioskodawcy alimentach, zadłużeniach oraz stałych kosztach, jakie ponosi na przykład na rehabilitację, leczenie, utrzymanie mieszkania, dojazdy do pracy itd.

Wnioskodawca nie może pominąć w oświadczeniu którejkolwiek z wymaganych informacji. Na podstawie niekompletnego oświadczenia sąd nie zwolni go z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Wezwie go do uzupełnienia lub poprawienia danych w ciągu tygodnia od otrzymania wezwania. Jeżeli strona w tym terminie nie poprawi braków, to musi liczyć się z tym, że zwróci wniosek.

Dokładne opisanie sytua- cji materialnej i rodzinnej w oświadczeniu leży w interesie strony. Zwolnienie od kosztów jest bowiem uznaniowe i w zasadzie, podejmując decyzję, sąd opiera się na danych zawartych we wniosku i oświadczeniu. Od uznania sądu zależy też, czy zwolni stronę od kosztów w całości czy tylko w części. Częściowe zwolnienie od kosztów sąd stosuje wówczas, gdy uzna, że strona może je jednak częściowo uiścić. Określa wówczas w ułamku lub w procentach część zwolnienia albo podaje kwotę zwolnienia w złotych. Sąd może też wyszczególnić te opłaty i wydatki, których strona nie ponosi. Strona zwolniona od kosztów tylko częściowo ma obowiązek ponieść opłaty i wydatki w wysokości nieobjętej zwolnieniem przyznanym przez sąd.

Jeżeli sąd oddali wniosek o zwolnienie od kosztów, to wówczas strona nie może złożyć go, ponownie powołując się na te same okoliczności, którymi uzasadniała poprzedni wniosek. Musiałaby wskazać nowe okoliczności, na przykład powiększenie się rodziny, albo utratę przez któregoś z członków rodziny źródła utrzymania. Gdyby strona oparła ponownie złożony wniosek na tych samych okolicznościach, to wówczas sąd odrzuci go, a strona nie będzie miała prawa złożyć zażalenia na postanowienie wydane w tej sprawie.

PRZYKŁAD: WNIOSEK SKŁADA STRONA MAJĄCA ADWOKATA

Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożyła strona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata albo radcę prawnego. Wniosek ma braki, ponieważ strona nie dołączyła oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym. Sąd zwraca wniosek bez wezwania do uzupełnienia braków formalnych. Gdyby złożyła go strona nieposiadająca adwokata, to wówczas sąd wezwie ją do uzupełnienia oświadczenia.

PRZYKŁAD: PONOWNY WNIOSEK

Powódka wyszczególniła w dołączonym oświadczeniu wszystkie źródła dochodów członków rodziny, którzy prowadzą z nią wspólne gospodarstwo domowe. Wśród nich był ojciec strony, który pobierał dosyć wysoką rentę. Sąd nie zwolnił strony od kosztów. Po pewnym czasie sytuacja rodzinna i majątkowa strony zmieniła się. Zmarł ojciec rencista, więc rodzina straciła jedno źródło dochodu. Stronie urodziło się dziecko. Zmieniła się więc zarówno sytuacja rodzinna, jak i majątkowa strony. W tej sytuacji może ponownie wystąpić z wnioskiem do sądu o zwolnienie od kosztów, powołując się na zmianę sytuacji rodzinnej i majątkowej.

3 KROKI

Jak uzyskać zwolnienie od kosztów

1 Złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych

2 We wniosku opisać okoliczności, które uzasadniają zdanie wnioskodawcy

3 Złożyć oświadczenie- sporządzone według ustalonego wzoru - o stanie rodzinnym, majątkowym, dochodach i źródłach utrzymania

ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH

• Wniosek o zwolnienie od kosztów składa się na piśmie albo ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa zostanie wytoczona lub toczy się.

• Bez względu na formę złożenia wniosku należy sporządzić oświadczenie o stanie majątkowym strony.

• Gdy sąd uzna roszczenie w pozwie za oczywiście nieuzasadnione, to może odmówić zwolnienia od kosztów.

• W razie przegrania sprawy nawet zwolniony od kosztów musi zwrócić koszty procesu drugiej stronie.

• Za fałszywe oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, które spowodowało zwolnienie od kosztów, grozi cofnięcie zwolnienia, ukaranie grzywną do tysiąca złotych oraz obowiązek uiszczenia opłat i wydatków.

• Za ponowne złożenie wniosku o zwolnienie z nieprawdziwymi okolicznościami grozi nie tylko odrzucenie ponowne wniosku, lecz również grzywna do dwóch tysięcy złotych.

MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ

malgorzata.piasecka@infor.pl

Podstawa prawna

• Ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, 1398 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z „godzinami czarnkowymi”? Nowelizacja coraz bliżej

Obowiązkowe godziny ponadwymiarowe dla nauczycieli, wprowadzone za czasów ministra Przemysława Czarnka, mają zostać zniesione. Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało projekt nowelizacji przepisów, który trafił właśnie do konsultacji publicznych. Zmiany mogą wejść w życie już od września.

Nowi biedni emeryci. W Polsce już ponad 430 tys. osób z emeryturą niższą od minimalnej

W Polsce rośnie liczba osób pobierających emeryturę niższą od minimalnej. Zdecydowaną większość tej grupy stanowią kobiety. Przyczyną niskich świadczeń jest najczęściej zbyt krótki okres opłacania składek – wynikający z przerw w pracy, zatrudnienia na czarno, złego stanu zdrowia czy pracy za granicą.

Tylko do 31 sierpnia! PFRON dopłaci Ci 347 zł miesięcznie do opieki nad dzieckiem

W ramach programu Aktywny Samorząd – Obszar D, jeśli jesteś osobą z niepełnosprawnością i pracujesz zawodowo, a jednocześnie opiekujesz się dzieckiem, możesz otrzymać nawet 347 zł miesięcznie z PFRON na koszty opieki, np. żłobka, przedszkola lub niani. Wnioski przyjmowane są tylko do 31 sierpnia 2025 roku. Sprawdź, komu przysługuje wsparcie i jak złożyć wniosek.

PPK i dodatki motywacyjne: gminy muszą płacić ze swojego budżetu – wyjaśnia RIO

Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie wyjaśnia: wydatki na PPK od dodatków motywacyjnych wypłacanych pracownikom pomocy społecznej nie są objęte rządowym dofinansowaniem i muszą być finansowane z budżetu gminy. Wyjaśnienia pojawiły się po interwencji Brzeszcz – mówi prezes RIO Jolanta Nowakowska.

REKLAMA

Coraz więcej firm znika z rynku? Zaskakujące dane z CEIDG za pierwsze półrocze 2025

Miało być lepiej, a statystyki mówią co innego. Choć sytuacja przedsiębiorców nie pogarsza się dramatycznie, w sześciu województwach więcej firm się zamyka niż powstaje. Co stoi za tym trendem? Eksperci tłumaczą zaskakujące liczby.

Pensje nauczycieli zagrożone? Samorządy ostrzegają: we wrześniu, październiku, maksymalnie w listopadzie może zabraknąć pieniędzy

Samorządy alarmują: już jesienią może zabraknąć środków na pensje nauczycieli. – Słyszymy głosy desperacji – mówi współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Arkadiusz Chęciński. Samorządowcy domagają się realnego dialogu i rozważają przekazanie obowiązku finansowania oświaty rządowi.

Wielkie zmiany w rachunkach za gaz dla milionów Polaków. Zacznie się już w sierpniu

Bez wizyt inkasenta, bez prognoz i bez niespodzianek na rachunku. Od sierpnia w Polsce zaczyna się duża zmiana w sposobie rozliczania gazu. Stare liczniki będą stopniowo zastępowane nowoczesnymi, zdalnymi urządzeniami. Zmiana dotyczy blisko dwóch milionów gospodarstw domowych.

Naklejka o wadliwej segregacji - orzeczenia sądów

Naklejka informacyjna na pojemnikach na śmieci o wadliwej segregacji nie spełnia wymogów prawnych powiadomienia właściciela nieruchomości o naruszeniu zasad segregacji odpadów komunalnych. W najnowszych wyrokach sądy administracyjne jasno wskazują, że jest to tylko sygnał o stwierdzonych nieprawidłowościach.

REKLAMA

Rozwód pozasądowy, czyli zmiany, które mogą wiele uprościć albo jeszcze bardziej skomplikować

Aktualnie sprawa rozwodowa nierozerwalnie wiąże się z postępowaniem przed sądem, formalnym procesem, koniecznością udziału w rozprawach, przeprowadzaniem dowodów oraz niejednokrotnie znacznym stresem i długim oczekiwaniem na rozstrzygnięcie.
W kwietniu 2025 r. Ministerstwo Sprawiedliwości w ramach działań deregulacyjnych przedstawiło propozycję nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw (dalej k.r.o.), mającą na celu wprowadzenie alternatywnej drogi rozwiązania małżeństwa – tzw. rozwodu pozasądowego. Model ten miałby polegać na umożliwieniu uzyskania rozwodu przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w wybranej przez małżonków gminie, bez udziału sądu. Nowa procedura miałaby opierać się na zgodnych oświadczeniach małżonków, a jej szczegółowy przebieg miałby być określony w zmienionych przepisach ustawy z 28 listopada 2024 r. Prawo o aktach stanu cywilnego.

Rewolucja w 800 plus. Ci rodzice nie dostaną już zasiłku na dziecko z programu Rodzina 800+ bo nie spełniają nowego warunku?

Nowy rząd rozważa zmianę strategii w polityce społecznej. Na pierwszy ogień pójść ma najkosztowniejszy program socjalny – Rodzina 800+. Po zmianie, 800 plus trafić miałoby tylko do rodziców, którzy pracują. Czy takie zmiany są w ogóle realne?

REKLAMA