Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Darowizna z nieruchomości a roszczenia alimentacyjne darczyńcy względem obdarowanego

 Kancelaria Radców Prawnych Zdanowicz i Wspólnicy Sp.K.
Profesjonalista w zakresie szeroko rozumianego prawa gospodarczego i cywilnego
Darowizna z nieruchomości a roszczenia alimentacyjne darczyńcy względem obdarowanego. /Fot. Fotolia
Darowizna z nieruchomości a roszczenia alimentacyjne darczyńcy względem obdarowanego. /Fot. Fotolia
Osoby starsze, często decydują się przekazać najbliższym swoje mienie jeszcze przed śmiercią poprzez zawarcie umowy darowizny. Po dokonaniu darowizny, sytuacja majątkowa darczyńcy może ulec pogorszeniu. Obdarowani mają wówczas pewne obowiązki względem darczyńcy, co będzie tematem niniejszego artykułu.

Umowa darowizny została uregulowana w artykułach od  888 do 902 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz U nr 16, poz. 93, z późn. zm.) i polega na bezpłatnym, nieekwiwalentnym świadczeniu darczyńcy kosztem swego majątku dla przysporzenia korzyści obdarowanemu. Darowizna nieruchomości jest czynnością cywilnoprawną, wymagającą dla swej ważności zachowania formy aktu notarialnego, co wynika z art. 73 § 2 k.c. w związku z art. 890 § 2 k.c. oraz art. 158 k.c. Po dokonaniu darowizny nieruchomości, osoby starsze, które popadają w niedostatek często nie mają świadomości, że prawo nakłada na obdarowanych obowiązek świadczeń alimentacyjnych względem darczyńców, co wynika  wprost z art. 897 k.c.: jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych; obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.  Podstawową przesłanką powstania roszczenia z art. 897 k.c. jest popadnięcie darczyńcy w niedostatek  po dokonaniu darowizny, tj. po przekazaniu nieruchomości. Pojęcie niedostatku nie zostało ustawowo zdefiniowane.

Zobacz serwis: Spadki

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. sygn. uchwały: III CZP 91/86, Sąd Najwyższy wskazał, że za znajdujące się w niedostatku należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku. Zakres obowiązku obdarowanego na podstawie art. 897 k.c. określony jest analogicznie, jak jest to w Ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 z późn. zm.), art. 135 § 1 KRO, poprzez dwa parametry obejmujące: sytuację uprawnionego oraz podstawę majątkową zobowiązanego, a więc odpowiednio poprzez usprawiedliwione potrzeby darczyńcy oraz istniejące wzbogacenie obdarowanego. Ten drugi element oceniany powinien być według zasad bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 i nast. k.c.). Warto zauważyć, że ustawodawca celem złagodzenia sytuacji obdarowanego, przyznał mu upoważnienie przemienne (facultas alternativa) w przypadku, gdy darczyńca wystąpi do niego z roszczeniem o dostarczenie środków utrzymania. Obdarowany może w takiej sytuacji w granicach istniejącego wzbogacenia z tytułu darowizny, albo dostarczać środki utrzymania, albo zwrócić darczyńcy wartość wzbogacenia istniejącą w dacie, kiedy powziął wiadomość o przesłankach roszczenia darczyńcy określonych w art. 897 k.c.

Rozbieżności w doktrynie budzi natomiast relacja między roszczeniem wynikającym z art. 897 k.c., a roszczeniami alimentacyjnymi od osób ustawowo wobec niego zobowiązanych na podstawie KRO. Zgodnie z pierwszym stanowiskiem, darczyńca może wykonywać uprawnienie wynikające z art. 897 k.c. dopiero wtedy, gdy jego niedostatek jest spowodowany także tym, że nie może uzyskać świadczeń alimentacyjnych od osób zobowiązanych. Odmienne stanowisko w tej kwestii, to takie, zgodnie z którym darczyńca zanim zacznie dochodzić roszczenia o dostarczenie środków utrzymania od osób zobowiązanych względem niego do alimentacji, powinien wykonać uprawnienie wynikające z art. 897 k.c.

Zobacz serwis: Darowizny

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeżeli zobowiązane z ustawy do alimentacji dzieci darczyńcy nie wykonują swego obowiązku alimentacyjnego, przez co darczyńca znajduje się niedostatku, obdarowany, (nawet jeżeli należy do krewnych darczyńcy) zobowiązanych z ustawy do alimentacji w dalszej kolejności (art. 129  KRO), ma obowiązek dostarczyć darczyńcy środków utrzymania. Jeżeli tego nie czyni, pozostawiając darczyńcę bez koniecznej pomocy, może okazać się rażąco niewdzięczny, co będzie uprawniać darczyńcę do odwołania darowizny - wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 lutego 1994 r. (sygn. sprawy: I ACr 684/93). Jeżeli natomiast dzieci darczyńcy spełniają swój obowiązek alimentacyjny, przez co darczyńca nie pozostaje w niedostatku, roszczenie o dostarczanie środków utrzymania od obdarowanego nie powstaje z uwagi na brak koniecznej przesłanki, tj. pozostawania darczyńcy w niedostatku.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że roszczenie alimentacyjne wygasa zawsze z chwilą śmierci darczyńcy, natomiast w przypadku śmierci obdarowanego przechodzi na jego spadkobierców. W związku z tym, że obowiązek alternatywny ciąży na obdarowanym jedynie w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, wygasa także z chwilą wyczerpania się wartości przedmiotu darowizny, według stanu z chwili powstania obowiązku świadczenia, chociażby darczyńca nadal znajdował się w niedostatku.                                                                                    

Podsumowując, darczyńcy, który w wyniku obdarowania osoby bliskiej nieruchomością, popadł w niedostatek, przysługuje względem obdarowanego roszczenie alimentacyjne. Warto przytoczyć tezę wyroku Sądu Najwyższego z dnia Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r. (sygn. sprawy: IV CKN 115/01): przy ocenie obowiązków obdarowanego wobec darczyńcy, wynikających ze stosunków osobistych (rodzinnych), jak i etycznego obowiązku wdzięczności, sąd może posiłkować się treścią art. 897 k.c. Przepis ten, jako mający na celu zabezpieczenie interesów darczyńcy w wypadku popadnięcia w niedostatek, stanowi, że obowiązek obdarowanego kształtowany jest nie tylko przez potrzebę darczyńcy, ale i przez granice wzbogacenia.

Zadaj pytanie na naszym FORUM

Osoba starsza, która decyduje się obdarować najbliższego nieruchomością, powinna wcześniej to przemyśleć, jak również przeanalizować swoją sytuację finansowa, która w wyniku darowizny może ulec pogorzeniu. Istotnym jest jednak, aby miała świadomość, że w przypadku popadnięcia w niedostatek, przysługuje jej roszczenie alimentacyjne względem osoby obdarowanej. 

Agnieszka Materna, aplikant radcowski
Kancelaria Radców Prawnych Marek Zdanowicz i Wspólnicy Spółka Komandytowa

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • monia
    2022-08-28 14:19:55
    Na pewno warto się zdecydować na profesjonalną pomoc. Sama korzystałam z takiej w kancelarii notariusz Cejrowskiej w Tczewie i cieszę się, że tam trafiłam!
    1
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Udział w marszu 4 czerwca. Co myślą Polacy? SONDAŻ

54 proc. ankietowanych wątpi w to, że marsz organizowany 4 czerwca przez opozycję będzie sukcesem - wynika z sondażu Instytutu Badań Pollster wykonanego na zlecenie "Super Expressu”. Przeciwnego zdania jest 46 proc. badanych.

Ministerstwo Sprawiedliwości zaostrza kary dla pijanych kierowców

Ochrona bezpieczeństwa na drogach i zwalczanie groźnych zachowań nieodpowiedzialnych kierowców. To cel, który Ministerstwo Sprawiedliwości konsekwentnie realizuje, zaostrzając kary dla przestępców drogowych - informuje Ministerstwo Sprawiedliwości.

Wiadomo, kiedy będą wypłaty 800 plus

800 plus. Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia wychowawczego wzrośnie z kwoty 500 zł do 800 zł - zakłada opublikowany w piątek projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Zmiana wysokości świadczenia nastąpi z urzędu, bez konieczności składania dodatkowego wniosku.

Rodzicu, pamiętaj o złożeniu wniosku na nowe 500+

Pierwsze 600 mln zł zostało przelanych na konta rodziców. 1 czerwca rozpoczął się kolejny roczny okres wypłaty świadczenia Rodzina 500+. Tak, jak dotychczas w każdym miesiącu będzie dziesięć terminów wypłat. Zdecydowana większość rodziców i opiekunów zachowała dotychczasowy termin wypłat, co ułatwia planowanie domowego budżetu. 

Niedrożność porażenna jelit - przyczyny, objawy i pilna konieczność interwencji medycznej

Niedrożność porażenna jelit, znana również jako niedrożność paraliżująca, to stan, w którym mięśnie jelit tracą zdolność do skurczów i prawidłowego poruszania pokarmem. Jest to poważny problem, który prowadzi do zahamowania ruchów perystaltycznych jelit, co uniemożliwia przemieszczanie się pokarmu wzdłuż przewodu pokarmowego.

800+ od 2024 roku - ruszyły konsultacje projektu ustawy. Kto dostanie wyższe świadczenie wychowawcze?

1 czerwca 2023 r. w przedszkolu w Żabiej Woli Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki ogłosił rozpoczęcie konsultacji dotyczących ustawy, która zwiększa świadczenie „Rodzina 500+” do 800 zł miesięcznie.

„Dyrektywa plastikowa” od 1 lipca 2024 r. Zniknie wiele produktów jednorazowych!

Polska wdraża „dyrektywę plastikową”. Z półek zniknie wiele produktów jednorazowych. Zmiany od 1 lipca 2024 roku.

Umył psa w myjni samochodowej. Stanie przed sądem

Zarzut znęcania się nad zwierzęciem usłyszał 45-letni oświęcimianin, który umył psa w myjni samochodowej przy użyciu znajdujących się tam detergentów i lancy z wodą pod ciśnieniem – podała w środę oświęcimska policja. Zatrzymany stanie przed sądem.

500 plus 2023 - wniosek, terminy, wypłata. Kiedy złożyć wniosek i jakich błędów nie można popełnić?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że gdy rodzic złoży wniosek o 500 plus do 31 maja 2023 r., otrzyma prawo do świadczenia od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 roku. Błędów we wnioskach jest mniej niż w ubiegłym roku, ale wciąż zdarzają się sytuacje, kiedy dwoje rodziców wnioskuje na to samo dziecko – wskazuje rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

Dzień Dziecka. Roduś nauczy dzieci chronić dane osobowe

Z Rodusiem chronimy dane osobowe – to tytuł e-lekcji, na którą uczniów klas 1–3 zaprosił Urząd Ochrony Danych Osobowych. Lekcja ma na celu m.in. nauczenie dzieci ochrony swoich danych osobowych. Wydarzenie odbędzie się w Dzień Dziecka.

1 czerwca - XXIX sesja Sejmu Dzieci i Młodzieży

W Międzynarodowym Dniu Dziecka uczniowie będą obradować na XXIX sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży. Temat tegorocznej sesji związany jest z 80. rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim, dotyczy walki zbrojnej żydowskich organizacji bojowych.

Rynek pracy - czym jest i jakie stoją przed nim wyzwania?

Rynek pracy jest często używanym pojęciem w kontekście poszukiwania pracy. Jak można go zdefiniować? Jakim wyzwaniom obecnie podlega?

Zachowek po zmianach w 2023 r.

Czym jest zachowek i komu przysługuje? Jakie zmiany weszły w życie 22 maja 2023 r.? Oto najważniejsze informacje.

Jak podróżować z dzieckiem po Unii Europejskiej?

O czym warto pamiętać, gdy podróżujemy z dzieckiem samolotem, autem lub pociągiem? Jakie dokumenty są niezbędne? Na co zwrócić uwagę, wybierając hotel?

Wszystko zaczyna się od fundatora, czyli o roli założyciela fundacji rodzinnej

Jaka jest rola fundatora w fundacji rodzinnej? Jakie możliwości i kompetencje daje fundatorowi konstrukcja prawna fundacji rodzinnej? 

Dzień Dziecka 2023. 10 pomysłów na wspólne spędzenie czasu

Dzień Dziecka coraz bliżej, a to doskonała okazja na prezent w postaci wspólnie spędzonego czasu. Oto 10 propozycji, z których każdy znajdzie coś dla siebie. 

Czy urzędnicy otrzymają wynagrodzenie za nadgodziny?

Obecne regulacje sprawiają, że zatrudnieni w służbie cywilnej otrzymują za nadgodziny czas wolny, a nie wynagrodzenie. Jednak planowane zmiany w prawie zakładają większą elastyczność w tym zakresie i umożliwienie zapłaty za nadgodziny dla urzędników.

Stan klęski żywiołowej

Stan klęski żywiołowej – stan nadzwyczajny, który może zostać wprowadzony w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

Stan wyjątkowy

Stan wyjątkowy – stan nadzwyczajny, który może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.

Stan wojenny

Stan wojenny – stan nadzwyczajny, który może zostać wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa, agresji zbrojnej lub zobowiązań sojuszniczych do wspólnej obrony.

Fiskus sprawdza podatników w social mediach

Fiskus sprawdza podatników na Facebooku, Instagramie i platformach handlowych. Przeglądając zdjęcia i ogłoszenia, skarbówka szuka informacji o osobach, które nie płacą podatków, zaniżają ich wysokość, prowadzą działalność gospodarczą bez rejestracji lub traktują wydatki wakacyjne jak koszty podróży służbowej - podaje Prawo.pl.

II Ogólnopolski Moot Court z Prawa i Postępowania Karnego

Konkurs jest doskonałą okazją, aby przećwiczyć w praktyce umiejętności konstruowania argumentów, pisania pism procesowych oraz pracy w zespole. 

4200 złotych płacy minimalnej pułapką dla przedsiębiorców?

Przedsiębiorcy nie dyskutują z koniecznością podnoszenia płac pracownikom, ale mają realne obawy, że kolejny skok może być dla wielu branż trudny do udźwignięcia. Czy pracodawcy będą stawiać na automatyzację?

Granica z Białorusią. Rosyjskie i białoruskie naczepy nie przejadą

Ruch towarowy na granicy z Białorusią dla pojazdów zarejestrowanych w Rosji i na Białorusi zostanie całkowicie zawieszony od 1 czerwca. Obecna decyzja dotyczy w praktyce zarejestrowanych w tych państwach naczep – ruch ciężarówek został zawieszony jeszcze w lutym. 

Fundacja rodzinna

Fundacja rodzinna jest sposobem na sukcesję. Pozwala bowiem zapewnić ciągłość działania firmy. Jakie przepisy regulują działalność fundacji rodzinnej?