REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]
Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa darowizny jest dość często zawieraną umową w Polsce. Dotyczy ona różnych rzeczy między innymi nieruchomości. Uzyskanie darowizny wcale nie oznacza bezwzględnego przejęcia własności takiej darowanej rzeczy na zawsze. Czasami można ją bowiem odwołać. Można to jednak uczynić tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Umowa darowizny

Darowizna polega na przekazaniu drugiej osobie jakiejś rzeczy. W zależności od tego co jest przedmiotem darowizny, są różne wymagania co do formy zawartej umowy. Niektóre z nich mogą być zawarte nawet w formie ustnej, a niektóre (dotyczące własności nieruchomości) muszą być zawarte w formie aktu notarialnego by mogły być ważne prawnie. 

REKLAMA

Darczyńca za przekazaną rzecz nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, ani innego ekwiwalentu. Niezależnie od tego, darowizna wiąże się z potrzebą elementarnego szacunku obdarowanego wobec darczyńcy. Wynika to z norm moralnych i jest uwzględnione przez polskiego prawodawcę. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 898§   1 Kodeksu cywilnego:

Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Ważne

Odwołanie darowizny w wyniku rażącej niewdzięczności pod względem prawnym nie powoduje automatycznego przeniesienia prawa własności. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 07 stycznia 1967 r, III CZP 32/66 „Oświadczenie odwołujące darowiznę nieruchomości z powodu rażącej niewdzięczności nie powoduje przejścia własności nieruchomości z obdarowanego na darczyńcę, lecz stwarza jedynie obowiązek zwrotu przedmiotu odwołanej darowizny, stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.”

Rażąca niewdzięczność

Co ważne, nie każda niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy umożliwia odwołanie darowizny, ale tylko taka, która ma cechy „rażącej”. Oznacza to, że owa niewdzięczność musi być bardzo mocna. Jednocześnie przepisy prawne nie określają granicy, punktu od którego niewłaściwe zachowania stają się rażące. Odpowiedzi w tym zakresie dostarcza nam orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza

Przykład

Tak zatem w nawiązaniu do relacji rodzinnych warto wskazać między innymi na  wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 roku V CSK 179/11, w którym  Sąd ten stwierdził, że:

„Niewierność małżeńska obdarowanego małżonka, będąca zawinioną przyczyną rozwodu, nie stanowi rażącej niewdzięczności wobec darczyńców-teściów, w rozumieniu art. 898 § 1 KC.”

Przykład

Ponadto, nawet niektóre niewłaściwe moralnie zachowania względem rodziców nie dają podstaw do odwołania darowizny. Można tutaj przytoczyć wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 12 marca 2015 r., I C 2126/14, zgodnie z którym: „Odmówienie matce prawa do stałego zamieszkania w domu, który przekazała córce w darowiźnie, nie jest rażącą niewdzięcznością”. 

Rażąca niewdzięczność według orzecznictwa sądowego musi charakteryzować się znacznym nasileniem złej woli obdarowanego na wyrządzenie darczyńcy krzywdy albo szkody majątkowej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2015 r., I Aca 1705/14). 

Podsumowanie

Tak zatem tylko w wyjątkowych przypadkach możliwe jest odwołanie darowizny. Unormowanie to można uzasadniać między innymi dążeniem prawodawcy do zapewnienia pewności obrotu prawnego. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uprawnienie do odwołania wykonanej darowizny dotyczy więc wyłącznie sytuacji, kiedy zachowania obdarowanego są ewidentnie bardzo naganne wobec darczyńcy. 

Ważne

Należy jednak bardzo mocno zaznaczyć, iż ocena tego czy w danej sprawie występują cechy „rażącej niewdzięczności” zawsze wymaga dokładnej analizy konkretnego przypadku. 

Nierzadko szczegółowe aspekty relacji między poszczególnymi dwiema osobami (obdarowanym, a darczyńcą)  mogą przesądzić o tym, że jednak występuje owa „niewdzięczność” (i wynikające z niej uzasadnienie do odwołania darowizny) podczas gdy wcześniej w podobnej (choć nieidentycznej) sprawie jakiś sąd w wydanym orzeczeniu postanowił, że nie ma podstaw od odwołania. 

Bibliografia:

  1. Balwicka – Szczyrba M., Sylwestrzak A.(red.), Kodeks cywilny. Komentarz, 2022;
  2. Lorek K., Prawne aspekty związane z ochroną seniorów w społeczeństwie polskim, Annales Universitatis Mariae – Curie Skłodowska Lublin Polonia sectio G (ius), vol. LXV, 2, 2018 r.; 
  3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 stycznia 1967 r, III CZP 32/66;
  4. Wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 12 marca 2015 r., I C 2126/14;
  5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2015 r., I Aca 1705/14.
  6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 roku V CSK 179/11.
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Duże zmiany w Karcie Nauczyciela od września 2025 r. M.in. godziny ponadwymiarowe, nagrody, odprawy ochrona przedemerytalna. Prezydent podpisał nowelizację

W dniu 21 sierpnia 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają w większości wejść w życie 1 września 2025 r. Nowelizacja ta zmienia także kilka innych ustaw - np. ustawę o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i Prawo oświatowe.

Sprzedaż spadku z problemami. Notariusze ostrzegają przed pułapkami w nowych przepisach. Czy będą odmawiać sporządzania aktów notarialnych?

Kolejna nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn, choć w założeniu ma ograniczyć biurokrację, w praktyce może prowadzić do licznych problemów interpretacyjnych – ostrzegają notariusze z Izby Notarialnej w Poznaniu. Chodzi o ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie 20 sierpnia 2025 r.

Poczta Polska wstrzymuje przyjmowanie paczek do USA od 25 sierpnia 2025 r. Powodem są nowe amerykańskie cła

Ze względu na wejście w życie 29 sierpnia amerykańskich ceł, Poczta Polska od poniedziałku czasowo wstrzymuje przyjmowanie przesyłek do USA zawierających towary - poinformował 22 sierpnia operator. Możliwe będzie wysyłanie m.in. korespondencji i dokumentów.

Zdolność kredytowa 2025: para (dwie średnie krajowe) z dzieckiem dostanie z banku prawie 900 tys. złotych

W ciągu ostatnich 12 miesięcy zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny dysponującej dwiema średnimi krajowymi wzrosła o ponad 23%. Dziś takiej familii przeciętny bank skłonny jest pożyczyć na zakup mieszkania prawie 900 tysięcy złotych. To najwyższy wynik w historii. Łatwiejszemu dostępowi do kredytów sprzyjają rosnące wynagrodzenia i spadające oprocentowanie kredytów.

REKLAMA

Sankcja kredytu darmowego - łatwy zysk kredytobiorcy kosztem banku? Adwokat wyjaśnia co naprawdę oznaczają wyroki TSUE i statystyki sądowe?

Sankcja kredytu darmowego występuje w debacie publicznej jako obietnica łatwego zysku kosztem banku. Obietnice te składają przede wszystkim parakancelarie (a więc podmioty, które nie są kancelariami adwokackimi lub radcowski) i firmy odszkodowawcze. W mediach znajdziemy wiele nagłówków sugerujących, że banki nagminnie łamały prawo, a teraz muszą oddać miliony złotych. Rzeczywistość jest jednak znacznie bardziej złożona – a dla wielu konsumentów (prawie 90 proc.) droga sądowa wcale nie kończy się happy endem.

Wypadek w pracy: ZUS wyjaśnia jakie świadczenia należą się pracownikowi. Jakie odszkodowanie za 1% uszczerbku na zdrowiu?

Wypadek w czasie wykonywania pracy może zdarzyć się każdemu pracownikowi, niezależnie od rodzaju wykonywanego zawodu czy zajmowanego stanowiska. Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim wyjaśnia jakie świadczenia należą się aktualnie pracownikom z tytułu takiego wypadku.

Pies w galerii handlowej? Polacy są podzieleni, ale trend rośnie – zakupy z czworonogiem stają się codziennością

Jeszcze kilka lat temu pies w centrum handlowym budził zdziwienie, a nawet oburzenie. Dziś? Coraz częściej towarzyszy nam w butikach, kawiarniach czy na food courtach. Najnowsze ogólnopolskie badanie Posnanii, jednego z największych centrów handlowych w Polsce, przeprowadzone z firmą Inquiry pokazuje, że zakupy z pupilem to już codzienność – 60% Polaków jest na „tak”, a ponad połowie opiekunów czworonogów zdarza się zabierać je do galerii handlowych. Ale uwaga – nie wszyscy klienci witają psy z otwartymi ramionami.

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia czy rozpalenie grilla w niedozwolonym miejscu, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu. Dlaczego? Bo nowelizacja przepisów to odpowiedź na rosnące zagrożenie pożarowe w Polsce. Wprowadzając surowe kary finansowe, rząd ma nadzieję skuteczniej walczyć z niebezpiecznymi zachowaniami i zapobiegać tragediom.

REKLAMA

Emerytury groszowe rosną lawinowo. ZUS wypłaca nawet… 2 grosze miesięcznie

Coraz więcej Polaków pobiera tzw. groszowe emerytury – świadczenia niższe niż koszty ich obsługi. W 2024 r. stanowiły już 9 proc. wszystkich wypłat. ZUS przyznaje nawet 0,02 zł, a rząd rozważa wypłaty kwartalne.

Jak będzie wyglądało wsparcie osób niepełnosprawnych? Łukasz Krasoń o nowym systemie orzekania o niepełnosprawności. Etapy. Cele. Rozwiązania

To dwa podstawowe pytania nurtujące osoby niepełnosprawne - czy nowy system będzie oparty o sprawdzenie rzeczywistej samodzielności osoby niepełnosprawnej (oznacza to niskie świadczenia dla osoby niewidomej czy sparaliżowanej od pasa w dół - osoby te są wysoko samodzielne według osób przyznających świadczenie wspierające). No i co się stanie ze stopniami niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny)? Na dziś nie znamy odpowiedzi na nie.

REKLAMA