REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]
Czy niewdzięczność obdarowanego zawsze umożliwia odwołanie darowizny? [przykłady, orzecznictwo]
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa darowizny jest dość często zawieraną umową w Polsce. Dotyczy ona różnych rzeczy między innymi nieruchomości. Uzyskanie darowizny wcale nie oznacza bezwzględnego przejęcia własności takiej darowanej rzeczy na zawsze. Czasami można ją bowiem odwołać. Można to jednak uczynić tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Umowa darowizny

Darowizna polega na przekazaniu drugiej osobie jakiejś rzeczy. W zależności od tego co jest przedmiotem darowizny, są różne wymagania co do formy zawartej umowy. Niektóre z nich mogą być zawarte nawet w formie ustnej, a niektóre (dotyczące własności nieruchomości) muszą być zawarte w formie aktu notarialnego by mogły być ważne prawnie. 

REKLAMA

REKLAMA

Darczyńca za przekazaną rzecz nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, ani innego ekwiwalentu. Niezależnie od tego, darowizna wiąże się z potrzebą elementarnego szacunku obdarowanego wobec darczyńcy. Wynika to z norm moralnych i jest uwzględnione przez polskiego prawodawcę. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 898§   1 Kodeksu cywilnego:

Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Ważne

Odwołanie darowizny w wyniku rażącej niewdzięczności pod względem prawnym nie powoduje automatycznego przeniesienia prawa własności. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 07 stycznia 1967 r, III CZP 32/66 „Oświadczenie odwołujące darowiznę nieruchomości z powodu rażącej niewdzięczności nie powoduje przejścia własności nieruchomości z obdarowanego na darczyńcę, lecz stwarza jedynie obowiązek zwrotu przedmiotu odwołanej darowizny, stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.”

Rażąca niewdzięczność

Co ważne, nie każda niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy umożliwia odwołanie darowizny, ale tylko taka, która ma cechy „rażącej”. Oznacza to, że owa niewdzięczność musi być bardzo mocna. Jednocześnie przepisy prawne nie określają granicy, punktu od którego niewłaściwe zachowania stają się rażące. Odpowiedzi w tym zakresie dostarcza nam orzecznictwo sądowe oraz doktryna prawnicza

Przykład

Tak zatem w nawiązaniu do relacji rodzinnych warto wskazać między innymi na  wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 roku V CSK 179/11, w którym  Sąd ten stwierdził, że:

„Niewierność małżeńska obdarowanego małżonka, będąca zawinioną przyczyną rozwodu, nie stanowi rażącej niewdzięczności wobec darczyńców-teściów, w rozumieniu art. 898 § 1 KC.”

Przykład

Ponadto, nawet niektóre niewłaściwe moralnie zachowania względem rodziców nie dają podstaw do odwołania darowizny. Można tutaj przytoczyć wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 12 marca 2015 r., I C 2126/14, zgodnie z którym: „Odmówienie matce prawa do stałego zamieszkania w domu, który przekazała córce w darowiźnie, nie jest rażącą niewdzięcznością”. 

Rażąca niewdzięczność według orzecznictwa sądowego musi charakteryzować się znacznym nasileniem złej woli obdarowanego na wyrządzenie darczyńcy krzywdy albo szkody majątkowej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2015 r., I Aca 1705/14). 

REKLAMA

Podsumowanie

Tak zatem tylko w wyjątkowych przypadkach możliwe jest odwołanie darowizny. Unormowanie to można uzasadniać między innymi dążeniem prawodawcy do zapewnienia pewności obrotu prawnego. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uprawnienie do odwołania wykonanej darowizny dotyczy więc wyłącznie sytuacji, kiedy zachowania obdarowanego są ewidentnie bardzo naganne wobec darczyńcy. 

Ważne

Należy jednak bardzo mocno zaznaczyć, iż ocena tego czy w danej sprawie występują cechy „rażącej niewdzięczności” zawsze wymaga dokładnej analizy konkretnego przypadku. 

Nierzadko szczegółowe aspekty relacji między poszczególnymi dwiema osobami (obdarowanym, a darczyńcą)  mogą przesądzić o tym, że jednak występuje owa „niewdzięczność” (i wynikające z niej uzasadnienie do odwołania darowizny) podczas gdy wcześniej w podobnej (choć nieidentycznej) sprawie jakiś sąd w wydanym orzeczeniu postanowił, że nie ma podstaw od odwołania. 

Bibliografia:

  1. Balwicka – Szczyrba M., Sylwestrzak A.(red.), Kodeks cywilny. Komentarz, 2022;
  2. Lorek K., Prawne aspekty związane z ochroną seniorów w społeczeństwie polskim, Annales Universitatis Mariae – Curie Skłodowska Lublin Polonia sectio G (ius), vol. LXV, 2, 2018 r.; 
  3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 stycznia 1967 r, III CZP 32/66;
  4. Wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 12 marca 2015 r., I C 2126/14;
  5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2015 r., I Aca 1705/14.
  6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 roku V CSK 179/11.
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wniosek o zasiłek pogrzebowy – spore zmiany od 2026 roku

Od 1 stycznia 2026 r. zmienią się zasady składania wniosku o zasiłek pogrzebowy. Wynika to zarówno z nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i zmienionych przepisów rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno–rentowe. Gotowy jest już projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie. Przypomnijmy, że od przyszłego roku wzrośnie też kwota zasiłku pogrzebowego z 4000 zł do 7000 zł.

Odpowiedzialność solidarna przy delegowaniu pracowników do Niemiec. Obowiązki pracodawcy i pracodawcy użytkownika

W przypadku delegowania pracowników do Niemiec - zarówno w modelu pracy tymczasowej, jak i świadczenia usług - szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie odpowiedzialności solidarnej. Choć temat ten nie zawsze znajduje się w centrum uwagi przedsiębiorców, jego praktyczne skutki mogą być bardzo poważne. W razie stwierdzenia nieprawidłowości przez instytucje kontrolne, zarówno agencja delegująca pracowników do Niemiec, jak i klient końcowy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności - również finansowej.Podstawą prawną dla agencji pracy jest Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG) – niemiecka ustawa o zatrudnieniu tymczasowym, natomiast w przypadku firm podwykonawczych zastosowanie ma § 631 niemieckiego Kodeksu cywilnego (BGB). W artykule eksperckim przygotowanym przez Euro-lohn odpowiadamy na pytania: Kto odpowiada za wynagrodzenie, składki i podatki - pracodawca czy użytkownik? Jaka jest rola dokumentów: PIT-4, PIT-28, Lohnsteuerbeschanigung, o czym należy wiedzieć podczas rozliczeń podatkowych i jakie są obowiązki księgowe przy delegowaniu pracowników do Niemiec.

Długi weekend i wysyp wolnego na szybko. Co może zrobić pracownik, gdy wizyta w rodzinnych stronach nie pójdzie zgodnie z planem?

Dzień Wszystkich Świętych zajmuje szczególne miejsce w sercach Polaków. Wielu z nich w czasie zbliżającego się weekendu wyjedzie w rodzinne strony. Nie tylko odwiedzą cmentarze, ale i spotkają się z rodziną. Pracodawcy mogą się spodziewać, że 3 listopada nie każdy stawi się do pracy.

Listopad to ostatni miesiąc na skorzystanie z tego uprawnienia. Aby zaoszczędzić w grudniu, trzeba szybko złożyć wniosek

Aby skorzystać z wakacji składkowych w grudniu 2025 roku, trzeba złożyć wniosek w listopadzie. Oznacza to, że czas na porządki na koncie ubezpieczonego i zawnioskowanie o ulgę, dobiega końca. Zainteresowani przedsiębiorcy powinni więc przystąpić do działania.

REKLAMA

Sąd ogłosił upadłość znanej spółki finansowej. Co powinni zrobić wierzyciele?

W dniu 27 października 2025 roku Sąd Rejonowy w Zielonej Górze (Wydział Gospodarczy) wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości spółki Cinkciarz.pl Sp. z o.o. Sąd wezwał wierzycieli do zgłoszenia roszczeń, powołano także sędziego komisarza i wyznaczono syndyka. Jak poinformował PAP rzecznik Sądu Okręgowego w Zielonej Górze sędzia Bogumił Hoszowski - wszystkie postępowania o charakterze cywilnym, zarówno przed wydziałami cywilnymi, jak też przed wydziałami gospodarczymi z mocy prawa ulegają zawieszeniu.

Ugoda sądowa czy postępowanie sądowe w sprawach o naruszenie własności?

Praktyka pokazuje, iż spory o własność mogą trwać latami. Czy w takich sprawach właściciel rzeczy i naruszyciel mogą zawrzeć ugodę? Jak wygląda kwestia kosztów? Warto przyjrzeć się możliwym rozwiązaniom i ich prawnym skutkom.

Milczące załatwienie sprawy po nowemu. Rewolucyjne przepisy, które już na zawsze mogą zmienić relacje obywatel–urząd

Rząd szykuje istotną zmianę w Kodeksie postępowania administracyjnego (KPA) – milczenie urzędnika może wkrótce oznaczać znacznie więcej niż tylko opieszałość. Projekt ustawy, który trafił właśnie do konsultacji, przewiduje rozszerzenie stosowania tzw. milczącego załatwienia sprawy. To część szerokiego pakietu deregulacyjnego, który ma uprościć życie zarówno obywatelom, jak i przedsiębiorcom.

Osoby powyżej 65 roku życia wykluczone przez rząd z najważniejszego świadczenia dla osób niepełnosprawnych – Rada Ministrów przyjęła ustawę, która rozczaruje wielu seniorów

W dniu 28 października br. rząd przyjął projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, który – według informacji przekazanej przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasonia – czyni zadość wymaganiom Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Jednocześnie jednak – całkowicie wyklucza on z zakresu wsparcia (tj. prawa do świadczenia w postaci asystencji osobistej) niepełnosprawnych seniorów, czyli osoby z niepełnosprawnościami powyżej 65 roku życia. Z ww. Konwencji wynika natomiast, że – państwa, będące stronami Konwencji, zobowiązane są do uznania równego prawa wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, nie wprowadzając żadnego ograniczenia ze względu na wiek osoby niepełnosprawnej.

REKLAMA

Okularnicy muszą się mieć na baczności za kierownicą. Za to grozi mandat w wysokości 500 zł! O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Nowe zasady nadawania polskiego obywatelstwa cudzoziemcom jako realizacja strategii migracyjnej. Co się zmieni?

Propozycje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące zaostrzenia zasad nadawania obywatelstwa polskiego to istotna zmiana w polityce migracyjnej państwa. Kierunek zaproponowany przez resort obejmuje m.in. wprowadzenie testu integracyjnego, obowiązek dobrej znajomości języka polskiego, deklarację lojalności wobec Rzeczypospolitej oraz wydłużenie wymaganego okresu pobytu. Celem rządu jest wzmocnienie znaczenia obywatelstwa jako przywileju, a nie wyłącznie formalnego statusu administracyjnego.

REKLAMA