Świadczenie pieniężne (art. 49)

Świadczenie pieniężne jest instytucją nową w Kodeksie karnym, nie znaną jego poprzednikom z 1932 i 1969 r. Jest to samodzielny środek karny, odrębny od nawiązki i obowiązku naprawienia szkody.

Zgodnie z treścią analizowanego przepisu orzeczenie świadczenia pieniężnego polega na orzeczeniu obowiązku zapłaty danej kwoty na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której:

• zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na określony cel społeczny, bezpośrednio związany z ochroną dobra naruszonego lub zagrożonego przestępstwem, za które skazano sprawcę, z przeznaczeniem na ten cel (przy odstąpieniu od wymierzania kary i innych przypadkach wskazanych w ustawie)
• przeznaczeniem na cel bezpośrednio związany z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych (w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a KK, czyli prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub odurzenia)

W opisanym powyżej przypadku pierwszym maksymalna kwota świadczenia wynosi 20 000 zł, zaś w drugim 60 000 zł. W związku z faktem, iż ustawodawca nie określił minimalnej kwoty dolnej, należy przyjąć iż będzie nią kwota 1 zł (czasem zdarza się to w procesach karnych zwłaszcza przy przestępstwie pomówienia lub znieważenia, iż jest to kwota żądana honorowo, symbolicznie przez pokrzywdzonego obok przeprosin)

Zobacz serwis: Kary i środki karne

Podobnie jak w przypadku nawiązki egzekucja świadczenia nie następuje z urzędu , a musi jej dokonać indywidualnie uprawniony podmiot. W tym celu uzyskuje on od sądu z urzędu wolny od opłat tytuł egzekucyjny.

Istotne jest również to, że w myśl przepisu art. 75 p. 2 Kodeksu karnego za niespełnianie nałożonych na sprawcę obowiązków w okresie próby (a wiec zawieszenia wykonania kary) sąd może zarządzić wykonanie kary, przy czym zgodnie z treścią tego przepisu może to mieć miejsce w szczególności jeżeli skazany uchyla się od obowiązku uiszczenia orzeczonego świadczenia pieniężnego.

W wypadku ewentualnych roszczeń cywilnych wobec skazanego, kwota orzeczonego świadczenia pieniężnego (podobnie jak nawiązka) nie będzie podlegała zaliczeniu na poczet zasądzonego odszkodowania.

Porada prawna

Konkretyzując sytuacje procesowe, w których może nastąpić orzeczenie świadczenia pieniężnego, należy wskazać, iż ma to miejsce:

1) w przypadkach odstąpienia od wymierzenia kary opisanych w: