REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wizerunek jako dobro osobiste – ochrona prawna, zgoda na rozpowszechnianie, roszczenia osoby uprawnionej

Wizerunek jako dobro osobiste – ochrona prawna, zgoda na rozpowszechnianie, roszczenia osoby uprawnionej
Wizerunek jako dobro osobiste – ochrona prawna, zgoda na rozpowszechnianie, roszczenia osoby uprawnionej

REKLAMA

REKLAMA

Na czym polega ochrona prawna wizerunku? Jak powinna być wyrażona zgoda na rozpowszechnianie wizerunku? Czym grozi rozpowszechnianie wizerunku bez zgody osoby uprawnionej? Jakie roszczenia przysługują osobie uprawnionej? Wyjaśnia Bartłomiej Niezabitowski, radca prawny z Kancelarii Chmura i Partnerzy.

Czym jest wizerunek?

Wizerunek nie ma swojej legalnej definicji w polskim prawie. Najkrócej rzecz ujmując jest to zespół cech człowieka, który podlega percepcji poprzez zmysł wzroku. Ów zespół jest na tyle charakterystyczny, że pozwala zidentyfikować każdą osobę fizyczną. Jednocześnie wskazać należy, że wizerunek nie jest powiązany jedynie z wyglądem zewnętrznym, ale również całościowym sposobem postrzegania danej osoby.

REKLAMA

Ochrona prawna wizerunku

Wizerunek osoby jest niematerialnym dobrem osobistym wymienionym wprost w Kodeksie cywilnym. Stanowi on, obok imienia i nazwiska, jeden z atrybutów tożsamości osoby fizycznej. Kodeksu cywilny precyzuje także środki ochrony dóbr osobistych w postaci żądania zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, żądania zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego lub żądania zapłaty na wskazany cel społeczny. Ochrona wizerunku została również uregulowana w art. 81 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który dotyczy najczęstszego przejawu naruszenia wizerunku w postaci jego rozpowszechniania. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Krakowie w swoim wyroku z dnia 19 grudnia 2001 r. (I ACa 957/01): Dobrem chronionym jest autonomia każdej osoby w zakresie swobodnego rozstrzygania, czy i w jakich okolicznościach jej wizerunek może być rozpowszechniony. W konsekwencji dla oceny naruszenia tego dobra nie jest doniosłe ustalenie, jakie inne interesy niż tylko ochrona własnej autonomii uzasadniają odmowę osoby portretowanej udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie jej wizerunku.

Zezwolenie osoby uprawnionej

Zezwolenie jest swoistym oświadczeniem woli. Poprzez jego formalne złożenie, osoba uprawniona zgadza się na wykorzystanie jej wizerunku. Wyrażenie takiej zgody może być również elementem umowy. Co istotne, zgoda nie może być domniemana. Ponadto, zgoda na rozpowszechnianie wizerunku musi zostać w odpowiedni sposób skonkretyzowana, aby określić zakres upoważnienia przyznanego podmiotowi eksploatującemu wizerunek.

Dorozumiana forma wyrażenia zgody

Wyjątkiem od zasady jest zgoda na rozpowszechnianie wizerunku przez przyjęcie zapłaty za pozowanie. Ten przypadek dotyczy głównie umów zawieranych z modelkami i modelami pozującymi do zdjęć. Jest to o tyle uzasadnione, że wypłacając danej osobie (modelowi) honorarium, fotograf (czy inny artysta) czyni to w zamian za możliwość wykorzystania i rozpowszechniania wizerunku. Artysta płaci modelowi za możliwość eksploatacji wizerunku utrwalonego w konkretny sposób.

Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody

Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody osoby uprawnionej jest swoistym naruszeniem praw tej osoby. Jednakże jest kilka przypadków, mających swoje uzasadnienie we względach społecznych, kiedy powyższa zgoda nie jest wymagana. Mowa o sytuacjach, kiedy osoba przedstawiona nie ma żadnego interesu prawnego w tym, aby sprzeciwić się upowszechnianiu swojego wizerunku. Przedmiotowe sytuacje to rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych) oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Katalog roszczeń przysługujących osobie uprawnionej

Rozpowszechnienie wizerunku osoby bez jej zgody stanowi nie tylko naruszenie dóbr osobistych, ale również autorskiego prawa majątkowego tejże osoby. W takim przypadku, osoba jest uprawniona do żądania od osoby, która naruszyła te prawa do:

  1. zaniechania naruszenia,
  2. usunięcia skutków naruszenia,
  3. naprawienia wyrządzonej szkody (na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu),
  4. wydania uzyskanych korzyści.

REKLAMA

Roszczenia o ochronę autorskich praw majątkowych przedawniają się według zasad ogólnych – termin przedawnienia wynosi 3 lata, który liczy się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł dowiedzieć się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Roszczenie o zaniechanie naruszenia jest podstawowym środkiem ochrony cywilnoprawnej ochrony autorskich praw majątkowych, którego treścią jest żądanie powstrzymania się od wykonywania czynności wkraczających w autorskie prawa majątkowe. Uprawniony, którego dobra osobiste, i jednocześnie autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, ma możliwość żądania nie tylko zaprzestania działań naruszających, ale także dokonania czynności, które usunęłyby powstałe w następstwie tego naruszenia stan sprzeczny z prawem. Służy temu właśnie roszczenie o usunięcie skutków naruszenia.

Odpowiedzialność osoby naruszającej autorskie prawa majątkowe ma charakter obiektywny i może być dochodzona w każdym przypadku bezprawnego wkroczenia w jej sferę. Dla powstania tejże odpowiedzialności nie mają znaczenia ani dobra wiara, ani dochowanie przez tę osobę najwyższej staranności przy sprawdzaniu, czy jego działanie nie wkracza w cudze uprawnienia.

Naprawienie szkody majątkowej oraz zadośćuczynienie

REKLAMA

W przypadku, gdy wskutek naruszenia autorskich praw majątkowych do swojego wizerunku, osobie uprawnionej zostanie wyrządzona szkoda, może ona domagać się jej naprawienia na zasadach ogólnych. Odesłanie do tzw. „zasad ogólnych” oznacza, że zastosowanie znajdą ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej za czyny niedozwolone. Chodzi o odpowiedzialność opartą na zasadzie winy, bez znaczenia czy wina jest umyślna lub nieumyślna. Ustalając wysokość odszkodowania należy uwzględnić nie tylko szkodę rzeczywistą, ale również potencjalnie utracone korzyści spowodowane naruszeniem autorskich praw majątkowych. Jednakże to zadaniem uprawnionego jest wykazanie w wysokim stopniem prawdopodobieństwa rozmiarów korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do naruszenia jego autorskich praw majątkowych.

Publikacja wizerunku bez zgody jest nie tylko naruszeniem autorskich praw majątkowych, ale również naruszeniem dóbr osobistych tejże osoby. Tym samym, za naruszenie dóbr osobistych, osoba uprawniona może domagać się zadośćuczynienia za ich naruszenie.

Warto zawrzeć umowę

Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku może stanowić postanowienie w umowie zawartej np. z fotografem lub kamerzystą. Rozpowszechnianie wizerunku pomimo braku wyraźnej zgody (zawierającej wyszczególnienie pól eksploatacji, na których utrwalony wizerunek będzie rozpowszechniany) stanowi naruszenie dóbr osobistych oraz autorskiego prawa majątkowego osoby, której wizerunek dotyczy. W takim przypadku warto zadbać o odpowiednio precyzyjne postanowienia w zakresie celu, w jakim wizerunek może być rozpowszechniany, czasu jego rozpowszechniania oraz pól eksploatacji, na jakich przedmiotowy wizerunek może być rozpowszechniany. Przygotowując taką umowę dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z porady prawnika, który pomoże skonstruować umowę zezwalającą w odpowiedni i pożądany sposób na wykorzystanie wizerunku.

Bartłomiej Niezabitowski, Radca Prawny

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rok 2024 zacznie się od wypłaty 800 plus

    Rok 2024 zacznie się od wypłaty 800 plus. "Zaraz jeszcze sukcesem PO okaże się walka z mafiami VAT-owskimi, więcej niż podwojenie budżetu państwa, obniżka podatku PIT i wiele innych, to konkrety PiSU - zareagował dzisiaj w mediach społecznościowych rzecznik rządu Piotr Müller na grafikę PO z hasłem "Nowy rok zacznie się od wypłaty 800+! I to jest konkret!"

    W 2024 r. emerytury stażowe i rolnicze niezależne od wieku. Od 1588,44 zł brutto. Potem waloryzacja. Okresy składkowe 38 i 43 lata. Czy można łączyć z rentą. Co z OFE i zawieszeniem? [projekt]

    Emerytury stażowe od 1588,44 zł brutto. Wymagane okresy składkowe dla kobiet 38 lat, a w przypadku mężczyzn 43 lata. Bez względu na wiek!

    Czy w 2024 r. będzie można zaoszczędzić na podatku od nieruchomości? Niektórzy zapłacą nawet 2193 zł mniej!

    Podatników czeka trudny rok – limity podatkowe na 2024 r. na gruncie VAT, CIT i PIT są dla nich niekorzystne i mniejsza grupa będzie mogła skorzystać na ich podstawie z ustawowych preferencji, maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych wzrosły o 15-proc., a podatek rolny aż o 21-proc. W takiej sytuacji każda oszczędność jest na wagę złota. Warto więc przyjrzeć się temu, czy podatnik ma szansę skorzystać z niższego opodatkowania podatkiem od nieruchomości, bo można zyskać 2193 zł za 100 m2 powierzchni użytkowej!

    W 2024 r. 7545 zł, 8427 zł, 9235 zł czy 10 342 zł na rękę. Która pensja wpada w podatek 32%? Wiesz? [Obliczenia, kwoty brutto i netto]

    W 2024 r. jaka pensja jest graniczna dla stawki 12% (PIT). Od jakich kwot brutto i netto pensji, zapłacisz podatek PIT 32%. 

    REKLAMA

    Nowe limity taniego prądu na 2024 r. Są o połowę niższe. 1500 kWh dla wszystkich. Niepełnosprawni 1800 kWh, rolnicy i KDR 2000 kWh [ustawa u prezydenta]

    Koalicja, kierowana przez D. Tuska, obniżyła o połowę limity taniego prądu na 2024 r. Politycy uzasadniają to tym, że są to limity do 30 czerwca 2024 r., czyli na połowę 2024 r. Co ma się zdarzyć po tej dacie, tak naprawdę nikt nie wie.

    To pewne! Dodatek osłonowy po Senacie jest już u prezydenta A. Dudy. Wnioski do 30 kwietnia 2024 r. Świadczenie do 822,25 zł

    Senat nie wniósł poprawek. I przepisy o dodatku osłonowym na 2024 r. są już na biurku prezydenta A. Dudy.

    2000 zł to racjonalna renta socjalna po podwyżce w 2024 r. Niestety przepisy o świadczeniu wspierającym blokują podwyżkę

    W 2024 r. renta socjalna wzrośnie o 12,3% z 1588,44 zł do około 1784 zł. Potrzebna jest podwyżka o 26% do 2000 zł brutto, aby zrekompensować osobom niepełnosprawnym rzeczywiste koszty inflacji. Wprowadzenie świadczenia wspierającego wyklucza podwyżkę renty socjalnej do 2000 zł. 

    Podwyższony zostanie, z obecnych 10 000 zł do 20 000 zł, limit wartości składników majątku. RM przyjęła projekt ustawy

    Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przedłożony przez ministra finansów. Jednym z najważniejszych rozwiązań jest podwyższony, z obecnych 10 000 zł do 20 000 zł, limit wartości składników majątku , który umożliwia jednorazowe zaliczenie wydatków na nabycie tych składników do kosztów uzyskania przychodów. Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    REKLAMA

    Fundusz premiowy dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych, robotniczych i obsługi w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. RM przyjęła rozporządzenie

    W dniu 8 grudnia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek, przedłożone przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Co z wynagrodzeniami tych pracowników? Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    Franczyza na nowych zasadach? Rada Ministrów przyjęła projekt Kodeksu cywilnego. Franczyzobiorca ma być lepiej chroniony

    Czy zmienią się przepisy dotyczące franczyzy? Rada Ministrów 8 grudnia 2023 r. przyjęła projekt Kodeksu cywilnego. Czy zmieni się coś oprócz franczyzy?  Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    REKLAMA