REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Whistleblowing w Polsce. Kiedy ustawa o sygnalistach?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rödl & Partner
Audyt, BPO, doradztwo podatkowe, doradztwo prawne, consulting
Whistleblowing w Polsce. Kiedy ustawa o sygnalistach?
Whistleblowing w Polsce. Kiedy ustawa o sygnalistach?

REKLAMA

REKLAMA

Komisja Europejska wzywa Polskę do złożenia wyjaśnień w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wyjaśnienia braku wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Czy spowoduje to znaczne przyspieszenie prac nad ustawą? Co to oznacza dla przedsiębiorców?

Dyrektywa dot. ochrony sygnalistów nadal niewdrożona w Polsce

Kraje Unii Europejskiej zostały zobowiązane do wdrożenia przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (zwanej dalej: „Dyrektywą”) do swojego porządku prawnego.
Termin na wdrożenie wspomnianej Dyrektywy upłynął 17 grudnia 2021 roku, a mimo tego zdecydowana większość państw członkowskich nie wykonała jeszcze ciążącego na nich obowiązku.

REKLAMA

Jakie skutki może mieć brak wdrożenia dla państwa członkowskiego?

REKLAMA

Brak wdrożenia dyrektywy UE może zostać uznane za naruszenie traktatów UE, w związku z czym przeciw krajom uchybiającym terminowi transpozycji może zostać wszczęte formalne postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego (tzw. infrigment procedure).

W styczniu 2022 roku, a więc stosunkowo krótko po upływie terminu na wdrożenie, Komisja Europejska (dalej: „KE”) wysłała do 24 państw członkowskich wezwania do usunięcia uchybienia, co stanowiło pierwszy etap formalnego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Rzadko zdarza się, by postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego było wszczynane przeciwko państwom UE tak szybko po stwierdzeniu nieprzestrzegania dyrektywy. Może to być jednak oznaka tego, jak poważnie UE postrzega potrzebę ochrony sygnalistów.

Mimo wszczęcia formalnego postępowania, zgodnie z komunikatem KE z 15 lipca 2022 roku, piętnaście państw członkowskich w dalszym ciągu nie wdrożyło odpowiednich przepisów. Jednym z nich jest Polska. Pozostałymi 14 krajami, które nie wdrożyły Dyrektywy, są: Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Słowacja i Hiszpania.

Zgodnie ze wspomnianym komunikatem wszystkie te państwa zostały wezwane do złożenia wyjaśnień w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wyjaśnienia braku wdrożenia Dyrektywy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na dzień publikacji niniejszego artykułu, kraje te mają już jedynie nieco ponad miesiąc na udzielenie odpowiedzi KE, w tym na przekazanie informacji o pracach nad aktami wprowadzającymi. Państwu członkowskiemu UE, które nie poinformuje Komisji o środkach, które w pełni transponują przepisy dyrektyw, grozi w następstwie skierowanie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości. Komisja może na tym etapie zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o nałożenie kary i stwierdzenie, że dany kraj naruszył prawo UE.

Założenia Dyrektywy dot. ochrony sygnalistów

REKLAMA

Omawiana Dyrektywa w swoich założenia wskazuje na konieczność przyjęcia regulacji prawnych związanych ze zgłaszaniem naruszeń, w tym dotyczących ochrony zgłaszających (tzw. sygnalistów) oraz trybu zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych przez podmioty prawne oraz organy publiczne.

Interesującym z punktu widzenia przedsiębiorców jest nałożenie na nich obowiązku przyjęcia procedury zgłoszeń wewnętrznych oraz utworzenie w jej ramach poufnych i bezpiecznych kanałów przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów.

Należy jednak zauważyć, że przepisy Unii Europejskiej oddziałują na prawo krajowe państw członkowskich w zależności od rodzaju aktu prawnego, w którym zostały zamieszczone.
Dyrektywy wymagają transpozycji do porządku krajowego i brak jest – co do zasady – możliwości bezpośredniego stosowania przepisów dyrektywy. Natomiast, zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej „Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków”.

Dyrektywa narzuca zatem pewne minimalne standardy regulacji państwowych w zakresie przyjmowanych regulacji prawnych, w tym przewiduje szereg obowiązków związanych z ochroną sygnalistów, które powinny zostać wdrożone przez przedsiębiorstwa. Takimi obowiązkami prócz wspomnianych będzie m.in.:

  • wskazanie osób odpowiedzialnych za weryfikację zgłaszanych naruszeń,
  • ustanowienia 7 dniowego terminu na potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia przez przedsiębiorcę otrzymanego od sygnalisty,
  • podejmowanie działań wyjaśniających oraz przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnych, zarówno o przyjęciu zgłoszenia jak i o podjętych w związku z nim działaniach następczych,
  • ustanowienie maksymalnego 3 miesięcznego terminu na przekazanie informacji zwrotnych o podjętych działaniach następczych,
  • udostępnienie pracownikom informacji na temat wewnętrznych oraz zewnętrznych możliwościach zgłaszania naruszeń.

Kiedy ustawa o sygnalistach w Polsce?

Polski ustawodawca od dłuższego czasu prowadzi pracę nad wdrożeniem Dyrektywy do polskiego porządku prawnego. Pierwszy projekt polskiej ustawy datowany jest na 14 października 2021 r. Spotkał się on jednak z dużą krytyką w trakcie konsultacji publicznych i opiniowania projektu. To spowodowało, że dnia 12 kwietnia 2022 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się druga, całkowicie zmieniona wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Ten projekt również nie był przekonujący, co spowodowało, że 7 lipca 2022 roku opublikowano kolejny, trzeci projekt ustawy o ochronie sygnalistów.

Obecny projekt ustawy, w ślad za wymogami Dyrektywy, zakłada, że podmioty prywatne (firmy) będą zobowiązane do przyjęcia procedury zgłoszeń wewnętrznych naruszeń prawa.

Zgodnie z nowym projektem duże przedsiębiorstwa (podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 250 osób) będą zobowiązane do ustalenia odpowiedniej procedury wewnętrznej po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.

Projektowany termin realizacji wspomnianego obowiązku dla podmiotów prywatnych, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 50 i mniej niż 250 osób to 17 grudnia 2023 roku.

Część podmiotów prawnych, w tym przede wszystkim podmioty prowadzące działalność w zakresie:

  • usług, produktów i rynków finansowych;
  • zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
  • bezpieczeństwa transportu;
  • ochrony środowiska;

będą zobowiązane do wprowadzenia odpowiedniej wewnętrznej procedury niezależnie od ilości osób wykonujących dla nich pracę. Jednoczenie projekt ustawy zezwala mniejszym podmiotom wprowadzenie odpowiedniej procedury wewnętrznej na zasadzie dobrowolności.

Według projektu brak ustalenia procedury może skutkować nałożeniem grzywny, a naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia, może oznaczać dla kadry zarządzającej nawet karę pozbawienia wolności.

Skutki komunikatu Komisji Europejskiej

Wśród praktyków compliance istnieje przekonanie, że najnowszy komunikat KE spowoduje znaczące przyspieszenie prac nad projektem ustawy i odrzucenie kolejnych postulatów rynku dotyczących zmian w projekcie. To natomiast ma spowodować, że projekt ustawy wdrażającej Dyrektywę zostanie skierowany do Sejmu RP w najbliższych kilku tygodniach.

Jako że wdrożenie wewnętrznych regulacji dotyczących tak newralgicznego zagadnienia, jak zgłoszenia nieprawidłowości jest procesem długotrwałym, przedsiębiorcy już teraz powinni bacznie przyglądać się temu zagadnieniu i rozważyć wdrażanie rozwiązań na bazie samej Dyrektywy oraz projektu ustawy. Te dwie podstawy pozwalają bowiem przynajmniej na zmapowanie procedury wewnętrznej i wstępne zaprojektowanie procesu zgłaszania i przyjmowania oraz obsługi zgłoszeń potencjalnych naruszeń.

Podstawa prawna: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

Łukasz Napiórkowski, adwokat i Senior Associate w Rödl & Partner

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

REKLAMA

Darowizna dla córki z konta firmowego taty. Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

REKLAMA

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

REKLAMA