REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sygnaliści a RODO. Zgłaszanie naruszeń prawa a obowiązki w zakresie ochrony danych osobowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Lubasz i Wspólnicy
Kancelaria Radców Prawnych
Sygnaliści a RODO. Zgłaszanie naruszeń prawa a obowiązki w zakresie ochrony danych osobowych
Sygnaliści a RODO. Zgłaszanie naruszeń prawa a obowiązki w zakresie ochrony danych osobowych

REKLAMA

REKLAMA

Problematyka wdrożenia przepisów chroniących osoby zgłaszające naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów, jest zagadnieniem wielowątkowym, obejmującym zagadnienia z pogranicza prawa publicznego i prawa prywatnego. Jednym z aspektów ochrony sygnalistów jest obszar ochrony danych osobowych zarówno samych zgłaszających, jak i tych osób, których zgłoszenia dotyczą. Zarys problemów i wyzwań dla organizacji w tej materii był jednym z tematów konferencji „Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość RODO” organizowanej przez Kancelarię Lubasz i Wspólnicy z okazji czwartej rocznicy rozpoczęcia stosowania przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. Patronem medialnym konferencji był portal infor.pl.

Sygnaliści a RODO - brak krajowych przepisów

Punktem wyjścia w rozważaniach dotyczących wdrożenia przepisów o ochronie sygnalistów jest… brak krajowych przepisów. Choć implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszania prawa Unii powinna nastąpić do 17 grudnia 2021 r., to do chwili obecnej stosowna ustawa nie została uchwalona. Najnowsza wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa jest datowana na dzień 6 kwietnia 2022 r., przy czym nadal jest to dokument, który nie został skierowany do prac w Sejmie.
Choć Polska nie jest osamotniona w opóźnieniu we wdrażaniu przepisów o sygnalistach, to sam fakt przekroczenia wyznaczonego terminu, jak i ciągłe prace nad brzmieniem poszczególnych przepisów ustawy pozostawiają organizacje (zarówno z sektora publicznego, jak i sfery biznesu) w stanie zawieszenia i niepewności.
Pewnym ułatwieniem dla podmiotów, do których adresowane są obowiązki wynikające z ustawy, jest wydłużenie w aktualnej wersji projektu ustawy czasu na wdrożenie przewidzianych w ustawie rozwiązań i spełnienie wymagań – podmioty prywatne, na rzecz których pracuje minimum 250 osób, podmioty publiczne, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organy publiczne będą miały 3 miesiące od ogłoszenia ustawy na podjęcie odpowiednich działań. W przypadku podmiotów prywatnych, na rzecz których pracę wykonuje co najmniej 50 i mniej niż 250 osób wdrożenie ustawy (ustalenie procedury wewnętrznej) powinno nastąpić do 17 grudnia 2023 r.

REKLAMA

Dlaczego RODO ma zastosowanie do sygnalistów?

Nie ulega wątpliwości, że jedną z gwarancji skuteczności systemu zgłaszania naruszeń jest zapewnienie bezpieczeństwa danych sygnalisty przed dostępem osób nieuprawnionych. W związku z tym unijny prawodawca już w motywie 83 dyrektywy 2019/1937 poczynił zastrzeżenie, że przetwarzanie danych osobowych zgodnie z dyrektywą, w tym wymiana lub przekazywanie danych osobowych przez właściwe organy, powinno być dokonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (RODO, ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych).
W związku z tym odesłaniem na potrzeby wdrożenia wszelkich rozwiązań dotyczących ochrony danych osobowych należy uwzględnić zwłaszcza zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych określone w art. 5 RODO oraz obowiązek uwzględniania ochrony danych w fazie projektowania i założenie domyślnej ochrony danych, wynikające z art. 25 RODO.

Zgłaszanie naruszeń prawa a obowiązki w obszarze ochrony danych osobowych

Stosowanie przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych rodzi po stronie podmiotu wdrażającego system zgłaszania naruszeń szereg obowiązków. Poza wspomnianymi wyżej zapewnieniem zgodności z zasadami przetwarzania oraz stosowaniem podejścia data protection by design/data protection by default administrator jest zobowiązany do wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, które zagwarantują bezpieczeństwo przetwarzanych danych.
Ponadto, dla realizacji zasady rozliczalności, niezbędne jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej zaprojektowanych i stosowanych rozwiązań – począwszy od rejestru czynności przetwarzania (który musi uwzględniać proces przetwarzania danych w ramach whistleblowingu), przez dokumentowanie powierzeń i transferów danych osobowych do państw trzecich, aż po procedury wewnętrzne, polityki i upoważnienia związane z procesem zgłoszeń i przetwarzanych w jego ramach danych osobowych.

Podmioty zaangażowane w przetwarzanie danych sygnalistów

Projektowana ustawa dopuszcza możliwość obsługi sytemu zgłaszania naruszeń przez podmiot zewnętrzny. W takim wypadku usługodawca będzie uprawiony do obsługi przyjmowanych zgłoszeń, potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia przekazania informacji zwrotnej czy zapewnienia informacji dotyczących procedury wewnętrznej. W kontekście przepisów RODO skorzystanie z tej możliwości przez organizację będzie wiązało się z powierzeniem przetwarzania danych osobowych. Z tego faktu wynika szereg obowiązków – weryfikacja dostawcy (podmiotu przetwarzającego), zawarcie umowy powierzenia przetwarzania, analiza potencjalnych transferów danych poza Europejski Obszar Gospodarczy czy uwzględnienie procesora w prowadzonych rejestrach i analizie ryzyka. W pewnych wypadkach, szczegółowo opisanych w projektowanym art. 28 ustawy, w grę wchodzi także kwalifikacja podmiotów zaangażowanych w obsługę systemu zgłoszeń jako współadministratorów.

Obowiązkowa ocena skutków przetwarzania dla ochrony danych

Systemy służące do zgłaszania nieprawidłowości (w szczególności gdy przetwarzane są w nim dane pracowników) zostały uwzględnione w Komunikacie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 17 czerwca 2019 r. w sprawie wykazu rodzajów operacji przetwarzania danych osobowych wymagających oceny skutków przetwarzania dla ich ochrony wpisane na listę operacji wymagających oceny skutków przetwarzania. W efekcie przeprowadzenie poszerzonej analizy ryzyka, uwzględniającej ochronę praw i wolności osób, których dane dotyczą, jest obligatoryjną czynnością po stronie administratora. Ocenę skutków dla ochrony danych należy wykonać przed wdrożeniem systemu zgłaszania naruszeń, a także gdy jest dokonywana jakakolwiek modyfikacja systemu. Należy podkreślić, że ocena skutków nie jest procesem jednorazowym – wymaga ona regularnego przeglądu i powtarzania w razie zmieniających się warunków. Powinna być także udokumentowana, aby móc wykazać przestrzeganie przepisów RODO. Prawidłowo przeprowadzona ocena zawiera co najmniej:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • systematyczny opis planowanych operacji przetwarzania i celów przetwarzania, w tym, gdy ma to zastosowanie – prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora;
  • ocenę, czy operacje przetwarzania są niezbędne oraz proporcjonalne w stosunku do celów;
  • ocenę ryzyka naruszenia praw lub wolności osób, których dane dotyczą
  • oraz środki planowane w celu zaradzenia ryzyku, w tym zabezpieczenia oraz środki i mechanizmy bezpieczeństwa mające zapewnić ochronę danych osobowych i wykazać przestrzeganie RODO, z uwzględnieniem praw i prawnie uzasadnionych interesów osób, których dane dotyczą, i innych osób, których sprawa dotyczy.

Podsumowanie

Wdrożenie regulacji dotyczącej zgłaszania naruszeń jest bez wątpienia znaczącym wyzwaniem organizacyjnym, logistycznym, technicznym czy dokumentacyjnym dla wszystkich adresatów ustawy. Ta uwaga dotyczy przy tym nie tylko opracowania samej procedury zgłaszania i jej technicznych aspektów, ale obejmuje również zagadnienia bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych przetwarzanych w tym procesie. Dla wielu organizacji może jest to dobra okazja do dokonania przeglądu podjętych dotychczas działań i odpowiedniego ich dostosowania do wymogów RODO.

Adam Szkurłat – adwokat, lider specjalizacji Ochrona danych osobowych, Lubasz i Wspólnicy – Kancelaria Radców Prawnych

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Renciści czekają na nowy dodatek. Co z pracami legislacyjnymi?

Osoby pobierające renty z tytułu niezdolności do pracy dopytują o nowy dodatek. W tym momencie nie wiadomo jeszcze, kiedy taka zmiana mogłaby zostać wprowadzona.

Wzrósł dług Polski: Zła wiadomość dla rządu i samorządów, to już 57,4% PKB

Dług polskiego sektora instytucji rządowych oraz samorządowych (general government) wzrósł do 57,4% PKB w pierwszym kwartale 2025 r. z 55,3% PKB zanotowanych kwartał wcześniej. Takie dane podał Eurostat. Natomiast w pierwszym kwartale 2024 r. wskaźnik ten wyniósł 51,3% PKB.

Unijna reforma praw pasażerów 2025 – co się zmieni przed kolejnym sezonem wakacyjnym?

Planujesz podróż samolotem? Już wkrótce unijne przepisy dotyczące praw pasażerów przejdą największą reformę od dwudziestu lat. Rada Unii Europejskiej zatwierdziła nowelizację rozporządzenia 261/2004, które od dwóch dekad regulowało zasady odszkodowań i opieki w razie opóźnień oraz odwołań lotów. Nowe przepisy mają zostać uchwalone jeszcze w 2025 roku, a ich wejście w życie przewiduje się na przełomie jesieni i zimy, najpóźniej przed sezonem wakacyjnym 2026

Koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat

Mają zajść kolejne zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350). Tym razem będą to jednak deregulacje na korzyść pracodawców. Dlaczego? Bo zapowiadany jest koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat.

REKLAMA

Emerytalna rewolucja Karola Nawrockiego: Co najmniej 150 zł podwyżki dla seniorów? Projekt już 6 sierpnia

Nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki zapowiedział rewolucję w sposobie waloryzacji emerytur i rent. Jego obietnica może oznaczać realne zmiany w domowych budżetach milionów polskich emerytów – szczególnie tych, którzy otrzymują najniższe świadczenia. Czy nowy system będzie bardziej sprawiedliwy? Jakie konkretnie rozwiązania zapowiada Nawrocki? I kto zyska najwięcej?

Inwigilowani? ZUS udostępni dane przedsiębiorców bankom, instytucjom finansowym, kredytowym czy pożyczkowym

Czujemy się w pewnym sensie inwigilowani - podkreślają przedsiębiorcy, którzy zapoznają się z kolejnym projektem zmian przepisów przygotowanym przez MRPiPS. Tym razem chodzi o zmiany ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Generalnie intencja jest taka, że ZUS udostępni dane z kont płatników składek szerszemu gronu podmiotów: bankom, instytucjom finansowym, kredytowym, pożyczkowym. Po co? Pytają przedsiębiorcy.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

REKLAMA

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

REKLAMA