Za nowy trawnik z rolki zapłaci… dostawca prądu. Przełomowy wyrok NSA, na podstawie którego tysiące właścicieli nieruchomości będzie mogło bezkosztowo odtworzyć swoje ogrody

• Za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego (w związku z zagrażaniem przez nie liniom energetycznym) – właścicielowi nieruchomości należy się odszkodowanie
• Odszkodowanie należne właścicielowi nieruchomości za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego – w jaki sposób ustalana jest jego wysokość?
• Odszkodowanie należne właścicielowi nieruchomości za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego – obejmuje również koszty odtworzenia trawnika

Za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego (w związku z zagrażaniem przez nie liniom energetycznym) – właścicielowi nieruchomości należy się odszkodowanie

Niejeden właściciel nieruchomości zmagał się już na pewno z usuwaniem drzew lub krzewów z jego nieruchomości na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych służących do doprowadzania energii elektrycznej, z tego względu, że drzewa te lub krzewy – z tymi urządzeniami kolidowały (a konkretnie – zagrażały funkcjonowaniu tych urządzeń). W takim przypadku – zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody – usunięcie drzewa lub krzewu następuje na podstawie zezwolenia wójta, burmistrza lub odpowiednio – prezydenta miasta, wydanego na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych (czyli najczęściej – przedsiębiorstwa energetycznego). Właścicielowi nieruchomości natomiast lub odpowiednio – użytkownikowi wieczystemu nieruchomości (w przypadku, gdy na nieruchomości ustanowione jest prawo użytkowania wieczystego) – na podstawie art. 83e ustawy o ochronie przyrody – przysługuje wówczas odszkodowanie za usunięcie drzew lub krzewów z terenu jego nieruchomości. Odszkodowanie to przysługuje od właściciela urządzeń przesyłowych (czyli – od przedsiębiorstwa energetycznego), a ustalenie jego wysokości następuje w drodze umowy zawartej przez strony (czyli właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości z właścicielem urządzeń przesyłowych). Jeżeli jednak ww. umowa nie zostanie zawarta przez strony w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu – wysokość odszkodowania przysługującego właścicielowi (lub użytkownikowi wieczystemu) nieruchomości, ustali organ, który wydał zezwolenie na ich usunięcie (czyli – wójt gminy, burmistrz albo prezydent miasta, na obszarze której/-go położona jest nieruchomość, na której dokonywana była wycinka).

Rozwiązanie przewidziane w art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, dopuszczające ingerencję właściciela urządzeń przesyłowych w jedno z podstawowych, konstytucyjnie chronionych praw, jakim jest prawo własności – w głównej mierze, spowodowane jest względami bezpieczeństwa. Można więc uznać, że pozostaje ono w zgodzie z art. 31 Konstytucji RP, który pozwala na ograniczenie konstytucyjnych wolności i praw, jeżeli jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Nie zwalnia to jednak organów oraz podmiotów eksploatujących urządzenia przesyłowe z obowiązku zrekompensowania właścicielowi nieruchomości, z której mają być usunięte drzewa (lub krzewy), strat, jakie wiążą się z usunięciem tych drzew (lub krzewów).

Odszkodowanie należne właścicielowi nieruchomości za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego – w jaki sposób ustalana jest jego wysokość?

Jak zostało już wspomniane powyżej – wysokość odszkodowania za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych z terenu prywatnej nieruchomości – ustalana jest w umowie zawartej pomiędzy właścicielem (lub odpowiednio – użytkownikiem wieczystym) nieruchomości, a właścicielem urządzeń przesyłowych (czyli najczęściej – przedsiębiorstwem energetycznym). Jeżeli jednak nie dojdzie do zawarcia takiej umowy w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu – wówczas, wysokość odszkodowania przysługującego właścicielowi (lub odpowiednio – użytkownikowi wieczystemu) nieruchomości, ustalana jest przez organ, który wydał zezwolenie na ich usunięcie (czyli – wójta gminy, burmistrza albo prezydenta miasta, na obszarze której/-go położona jest nieruchomość, na której dokonywana była wycinka).

W tym ostatnim przypadku – konieczne jest odpowiednie stosowanie art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, który w przypadku wydania przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta odrębnej decyzji o odszkodowaniu za wycinkę drzewa lub krzewu – nakazuje wartość odszkodowania ustalać według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia prawa. Konieczne jest także odpowiednie zastosowanie art. 130 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z jej art. 156, który nakazuje ustalać wysokość odszkodowania po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego sporządzonej w formie operatu szacunkowego, a także art. 134 i art. 135 ust. 5 ww. ustawy, wskazujących jaka wartość (rynkowa, odtworzeniowa) powinna stanowić podstawę ustalenia wysokości odszkodowania oraz ustalających zasady określenia wartości drzewostanu. Zgodnie z tym ostatnim przepisem (tj. art. 135 ust. 5) – jest to przede wszystkim wartość drewna, jakie pozyskano w drodze wycinki, a jeżeli wartość drewna jest niższa od kosztów zalesienia i pielęgnacji drzewostanu, to szacuje się koszty zalesienia oraz koszty pielęgnacji drzewostanu.

Odszkodowanie należne właścicielowi nieruchomości za wycinkę drzew lub krzewów na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego – obejmuje również koszty odtworzenia trawnika

W dniu 29 kwietnia 2025 r., w sprawie o sygn. akt III OSK 2566/23, NSA wydał wyrok, w którym ocenił co wchodzi w zakres odszkodowania należnego właścicielowi nieruchomości za wycinkę drzew lub krzewów z terenu jego nieruchomości, które następuje na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych (w tym przypadku – przedsiębiorstwa energetycznego).

Konkluzja powyższego wyroku stanowi istotną informację dla wszystkich właścicieli (i użytkowników wieczystych) nieruchomości, którzy kiedykolwiek będą zmuszeni do usunięcia drzew lub krzewów z terenu swojej nieruchomości, na wniosek właściciela urządzeń przesyłowych, w związku z zakłóceniem przez te drzewa lub krzewy – funkcjonowania tych urządzeń (którymi zazwyczaj są – linie energetyczne). Ustalając odszkodowanie przysługujące za powyższą wycinkę, należy wówczas pamiętać, że – w ramach przysługującego odszkodowania – przedsiębiorstwo energetyczne powinno pokryć nie tylko wartość usuniętych drzew lub krzewów, koszty ich wycinki, ponownego zalesienia i pielęgnacji, ale również koszty odtworzenia trawnika, który – na skutek powyższych działań – uległ zniszczeniu.

Podstawa prawna:

• Wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2025 r., sygn. akt III OSK 2566/23
• Ustawa z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1478 z późn. zm.)
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1145 z późn. zm.)