Zasiłek celowy w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych

Zasiłek celowy

Zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Ustawa o pomocy społecznej (dalej jako: u.p.s.) wskazuje, iż zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, ogrzewania, w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. W określonych przypadkach świadczenie to można przyznać na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne czy w celu realizacji kontraktu socjalnego.

Zasiłek celowy losowy

Jak stanowi art. 40 u.p.s. zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. Wsparcie może otrzymać także osoba albo rodzina, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Co istotne, przyznanie zasiłku w takich przypadkach może nastąpić niezależnie od dochodu. Zasiłek może nie podlegać zwrotowi.

W orzecznictwie sądów administracyjnych często podkreśla się, iż przesłanką przyznania zasiłku celowego jest zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej.

„Na powiązanie zasiłku celowego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 u.p.s., z przesłanką zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej wskazuje sformułowanie "może być przyznany również" odsyłające do ogólnej przesłanki przyznania zasiłku celowego w art. 39 u.p.s.” – uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 grudnia 2017 r. (I OSK 2333/17).

Zasiłek celowy w przypadku klęski lub zdarzenia losowego – jaka kwota?

O pomoc należy wnioskować w ośrodku pomocy społecznej.

Przepisy ustawy o pomocy społecznej nie określają kwoty zasiłku celowego. Organ określa ją samodzielnie, biorą pod uwagę sytuację osób poszkodowanych oraz możliwości finansowe gminy.

Sądy administracyjne często uzasadniają, iż zasiłek nie ma charakteru odszkodowawczego nie może być traktowany jako rekompensata za straty spowodowane zdarzeniem losowym.

„Pomoc w postaci zasiłku celowego z art. 40 ust. 2 u.p.s. ma służyć obywatelom w najcięższych sytuacjach życiowych, kiedy ich podstawowe potrzeby egzystencjalne nie mogą być przez nich zaspokojone we własnym zakresie. Świadczenie przyznawane na podstawie art. 40 ust. 2 u.p.s. "ma służyć osobom znajdującym się w szczególnych dla nich sytuacjach, kiedy ich podstawowe potrzeby nie mogą zostać zaspokojone, narażając ich na egzystencję w warunkach nieodpowiadających godności człowieka. Zasiłek taki nie musi być zatem wypłacony każdemu, kto jest właścicielem nieruchomości dotkniętej zdarzeniem losowym lub klęską żywiołową czy też ekologiczną. W przypadku zasiłku celowego organ administracyjny wydaje decyzję oceniając całokształt sytuacji strony i jej rodziny, mającej wpływ na zakres zaspokojenia zgłoszonych potrzeb, uwzględniając przy tym sytuację ogólną, czyli wysokość posiadanych środków, liczbę osób wymagających pomocy. Dopiero po ustaleniu, że taka pomoc jest niezbędna, organ może przyznać (ale nie musi) zasiłek celowy, biorąc pod uwagę przytoczone okoliczności przemawiające za udzieleniem pomocy, jak i przeciw jej udzieleniu, co odnosi się również do wysokości przyznanej pomocy. Spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o zasiłek celowy nie oznacza zatem, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie świadczenia” – uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 czerwca 2019 r. (I OSK 308/19).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1876; ost. zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 803)