Prewencyjne badanie trzeźwości

Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przewiduje możliwość zastosowania prewencyjnej procedury sprawdzającej trzeźwość zatrudnionego.

Przesłanką wszczęcia takiego postępowania jest uzasadnione podejrzenie, że zatrudniony przystąpił do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywał alkohol w trakcie wykonywania obowiązków. Podstawą tego przypuszczenia mogą być charakterystyczne objawy, takie jak: zapach alkoholu, zaburzenia mowy czy ruchu.  Musi to dotyczyć konkretnej osoby. Niedopuszczalne jest więc przeprowadzanie rutynowej kontroli trzeźwości wszystkich zatrudnionych. Wystąpienie uzasadnionego podejrzenia stwarza konieczność formalnego odsunięcia pracownika od pracy. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 11 lutego 2000 r. (sygn. II UKN 401/99) wydanie polecenia zaprzestania pracy takiemu pracownikowi, nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy. Może być sformułowane ustnie.

Prewencyjne badanie trzeźwości może dotyczyć tylko konkretnego pracownika. Niedopuszczalne jest stosowanie tej procedury rutynowo, wobec wszystkich zatrudnionych.

Badanie może odbyć się na żądanie kierownika zakładu ale także na żądanie samego zainteresowanego pracownika. Warto podkreślić, że pracodawca nie jest podmiotem uprawnionym do dokonania badania. Uprawnienie to przysługuje organowi powołanemu do ochrony porządku publicznego, czyli np. policjantowi. Pracodawca zobowiązany jest więc do zawiadomienia i wezwania odpowiedniej służby. Stwierdzenia stanu spożycia alkoholu dokonuje się na podstawie badania próbki krwi lub stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu (badanie alkomatem). Z przebiegu testu należy sporządzić pisemny protokół. Powinien on zawierać wzmiankę o okolicznościach uzasadniających zaistnienie obawy, co do stanu trzeźwości pracownika. Dla celów dowodowych pracodawca powinien zagwarantować by w badaniu brała udział osoba trzecia, w charakterze bezstronnego świadka. Pracodawca, który zastosuje wskazany test, zobligowany jest do poszanowania dóbr osobistych pracownika, w tym jego godności. Dlatego też powinien w stosownej formie określić tryb i procedury przeprowadzania tej czynności.

Zobacz również: Kontrola pracy pracownika

Uczynienie zadość wskazanym wymogom formalnym wymaga więc dużego nakładu czasu i zaangażowania wielu osób. Koszty badania ponosi zakład pracy. Jeśli wynik testu okaże się pozytywny wówczas kosztami można obarczyć pracownika.