Molestowanie seksualne w miejscu pracy

Definicja molestowania seksualnego w miejscu pracy

Brak jest w przepisach prawa definicji legalnej molestowania seksualnego w miejscu pracy. Dlatego należy wskazać na pewne kategorie zachowań, których wystąpienie będzie oznaczało, iż mamy do czynienia z tego rodzaju naruszeniem.

Molestowanie w miejscu pracy przybrać może dwie zasadnicze formy. Po pierwsze może mieć charakter szantażu seksualnego. Wówczas sprawcą jest najczęściej pracodawca, przełożony, osoba mająca uprawnienia kierownicze, ogólnie rzecz ujmując będąca wyżej w hierarchii stosunków zawodowych.

 Prezes dużej spółki szantażuje swoją podwładną, że jeśli ta nie zgodzi się świadczyć na jego rzecz usług seksualnych, zostanie zwolniona.

 Po drugie molestowanie seksualne może przejawiać się w stwarzaniu negatywnej, nieprzyjemnej, atmosfery w miejscu pracy, a także wrogich, nieprzyjaznych warunków pracy. W tym przypadku prowodyrem takich zachowań nie musi być pracodawca ani przełożony. Może być to także współpracownik.

 Kolega z pracy notorycznie poniża w obecności całej załogi swoją współpracownicę, czyniąc pod jej adresem wulgarne uwagi o charakterze seksualnym.

Co można uznać za molestowanie seksualne?

Lista zachowań kwalifikowanych jako molestowanie seksualne w miejscu pracy jest otwarta.

Jako najbardziej znamienne można wskazać:

   - gesty o podłożu seksualnym ( dotykanie, głaskanie, przytulanie);

-         niestosowne uwagi na temat ubioru, wyglądu;

-         pokazywanie treści pornograficznych;

-         przesyłanie w formie elektronicznej nieprzyzwoitych treści lub osobiste dostarczanie liścików, rysunków o takim charakterze;

-         używanie pieszczotliwych zwrotów;

-         czynienie wprost propozycji kontaktu seksualnego.

 Molestowanie seksualne w miejscu pracy  to zachowanie wbrew woli jego ofiary, naruszające godność osobistą pracownika, a także wywołujące u niego przekonanie, że  sprzeciw wpłynie negatywnie na jego warunki  zatrudnienia lub stosunki panujące w miejscu pracy.

Odpowiedzialność na gruncie prawa pracy

Pracownik, który stał się ofiarą molestowania seksualnego w miejscu pracy może powołać się na następujące podstawy prawne:

- naruszenie art.  11¹  Kodeksu Pracy, który zobowiązuje pracodawcę do poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika. Należy uznać, iż przestępstwo molestowania seksualnego godzi w przyrodzoną, niezbywalną i nadrzędną wartość każdego człowieka jaką jest jego godność.

- naruszenie art. 11²  i art. 11³  Kodeksu Pracy. Pierwszy z nich wyraża nakaz równego traktowania w zatrudnieniu, w szczególności brak zróżnicowania ze względu na płeć. Drugi natomiast zakazuje jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu. W przypadku molestowania będziemy mieć do czynienia z dyskryminacją ze względu na płeć.

-         naruszenie art. 15 oraz art. 94 pkt. 4 Kodeksu Pracy, które kreują po stronie pracodawcy obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W szczególności chodzi tu o takie przypadki, w których pracodawca wiedział o bezprawnym zachowaniu o podłożu seksualnym jednego pracownika względem drugiego i nic z tym nie zrobił.

Roszczenia, jakie przysługują pracownikowi, który utracił pracę w związku z molestowaniem seksualnym to w szczególności: żądanie orzeczenia bezskuteczności wypowiedzenia lub przywrócenia do pracy, a także żądanie zasądzenia stosownego odszkodowania

Zobacz także: Obowiązek szanowania godności pracownika

Odpowiedzialność na gruncie prawa cywilnego

Kodeks Cywilny również daje podstawy odpowiedzialności sprawców molestowania seksualnego. Najważniejsze w tej materii są art. 23 i 24 Kodeksu Cywilnego. Stwarzają ochronę takim wartościom jak: godność,  nietykalność cielesna, wolność seksualna. Nie są one wprost wymienione w Kodeksie Cywilnym lecz judykatura niejednokrotnie wskazywała, że dobra te zasługują na ochronę w rozumieniu art.. 23 i 24 Kodeksu Cywilnego.

Poszkodowanemu przysługuje prawo żądania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jak również roszczenie o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Natomiast odpowiedzialność niemajątkowa za molestowanie przejawia się w następujących roszczeniach: o ustalenie, o zaniechanie działań zagrażających lub naruszających dobra osobiste pracownika, o dokonanie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Odpowiedzialność karna

Niektóre czyny, uznawane za przejaw molestowania seksualnego penalizowane są przez Kodeks Karny. Nie dotyczy to jednak wszystkich zachowań o takim charakterze. Za czyny bezprawne na gruncie prawa karnego uznaje się w szczególności:

• zniewagę i zniesławienie
• nadużycie stosunku zależności
• naruszenie nietykalności cielesnej
• gwałt
• znęcanie
• naruszenie praw pracownika

Zobacz także: Molestowanie seksualne w Kodeksie karnym