Porozumienie zmieniające czy wypowiedzenie?

Porozumienie zmieniające to mechanizm nie przewidziany wprost w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141). Znajduje jednak szerokie praktyczne zastosowanie, uzasadnione zobowiązaniowym charakterem stosunku pracy i zasadą swobody umów. Pozwala na modyfikację istniejącego już stosunku pracy.

Wypowiedzenie zmieniające znajduje zaś bezpośrednią podstawę w art. 42 § 1 wskazanej wyżej ustawy. Pierwszą różnicą jest więc sposób regulacji wskazanych instytucji.

Porozumienie zmieniające tylko za zgodą pracownika

Druga, zasadnicza różnica dotyczy zgody pracownika na proponowane zmiany. W przypadku porozumienia uzyskanie zgody stanowi warunek sine qua non dla jego zawarcia. Zatem jeśli pracownik nie wyraża zgody na sugerowane zmiany, wówczas pracodawca nie jest uprawniony by je wprowadzić. Stosunek pracy świadczony jest na dotychczasowych, wynikających z umowy o pracę regułach. Inaczej sytuacja kształtuje się w przypadku wypowiedzenia. Pozwala ono pracodawcy na wprowadzenie zmian bez konieczności aprobaty ze strony zatrudnionego. Warto podkreślić, że brak zgody pracownika skutkuje rozwiązaniem stosunku pracy. 

Zobacz również: Porozumienie zmieniające jako modyfikacja stosunku pracy

Porozumienie a rodzaj umowy o pracę

Porozumienie można zastosować w każdym przypadku niezależnie od czasu trwania umowy oraz sposobu i możliwości jej rozwiązania. Zastosowanie wypowiedzenia ograniczone zostało do umów, które można rozwiązać za wypowiedzeniem.

Warunki pracy i płacy

Porozumienie zmieniające dotyczyć może zarówno warunków pracy i płacy jak i zmiany rodzaju umowy o pracę. Pogląd taki wyprowadzić można z orzecznictwa Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 5 sierpnia 1980 r. (PR 52/80) stwierdził, że możliwe jest porozumienie stron w przedmiocie zmiany umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na umowę o pracę na czas określony. Wypowiedzenie zmieniające ma zaś ograniczony zakres. Może dotyczyć tylko warunków pracy i płacy.

Sądowe dochodzenie roszczeń

Pracownik, z którym zawarto porozumienie zmieniające nie ma możliwość dochodzenia roszczeń przed sądem pracy. Może jedynie powołać się na wady swego oświadczenia woli w zakresie udzielanej zgody. Ten, któremu wypowiedziano warunki pracy i płacy może dochodzić przed sądem pracy przywrócenia dotychczasowych warunków, podnosząc zasadność i zgodność z prawem zmian.

Zobacz również: Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy