REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ograniczyć problem świątecznego marnowania żywności?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Sylwia Łaba
Instytut Ochrony Środowiska– Państwowy Instytut Badawczy
Jak ograniczyć problem świątecznego marnowania żywności?
Jak ograniczyć problem świątecznego marnowania żywności?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Marnotrawstwo żywności w okresie Świąt Bożego Narodzenia jest szczególnie istotnym problemem. Grudzień to czas wzmożonych zakupów, przygotowywania potraw w dużych ilościach i obfitych uczt, co często prowadzi do nadprodukcji i wyrzucania jedzenia. Czy w polskich domach można zorganizować święta w sposób zrównoważony?

Mniej marnowania, więcej radości

Z badań, które Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy prowadzi w ramach sprawozdawczości Polski do Komisji Europejskiej, wynika, że w Polsce marnuje się ponad 4,8 mln ton żywności rocznie, z czego aż 56% tj. ponad 2,5 mln ton pochodzi z gospodarstw domowych. Przyjrzyjmy się zatem co najczęściej i dlaczego marnuje się w domach Polaków. Przeciętne polskie gospodarstwo domowe marnuje 165 kg żywności rocznie, czyli w każdym domu codziennie trafia do kosza ponad 0,5 kg żywności. Aż 92,4% badanych gospodarstw domowych wskazało jako najczęściej wyrzucany rodzaj żywności dania gotowe (potrawy przygotowane w domu) oraz jadalne resztki talerzowe, czyli niezjedzone potrawy, i właśnie ta grupa żywności stanowi ¼ żywności wyrzucanej w domach. Ponad 11% wyrzucanej w domach żywności stanowi pieczywo i produkty piekarnicze, do czego przyznało się 91,4% ankietowanych. Głównymi przyczynami marnotrawstwa żywności w gospodarstwach domowych są: zakup/przygotowanie/otrzymanie za dużej ilości jedzenia, na co wskazało aż 85,5% ankietowanych; zepsucie (84% podaje to jako przyczynę) oraz utrata świeżości (91,4% wskazań). Oznacza to, że zbyt duże zakupy i przygotowanie nadmiaru jedzenia przyczynia się do prawie 20% marnowanej żywności w domach Polaków. 

REKLAMA

REKLAMA

Tak sytuacja wygląda średnio rocznie na podstawie badań przeprowadzonych przez IOŚ-PIB w 2023 roku, a skala jest jeszcze większa w okresie świąt. Aby zaspokoić tradycję obfitości i ilości potraw wielu Polaków przygotowuje na święta zbyt dużo jedzenia, robi w ferworze przedświątecznych przygotowań nieprzemyślane i niezaplanowane zakupy. Efekt? Nasze żołądki mają taką samą pojemność, więc duża część tych potraw nie zostanie zjedzona i trafi do kosza, bo świeże produkty, takie jak sałatki, ryby czy wypieki, szybko się psują.

To świąteczne marnotrawstwo żywności ma oczywiście konsekwencje i to w skumulowanej formie. Skutki ekonomiczne - wyrzucanie jedzenia oznacza marnowanie pieniędzy wydanych na produkty, które nie zostały skonsumowane; środowiskowe - wyrzucona żywność generuje odpady organiczne, które wytwarzają szkodliwe gazy cieplarniane oraz marnuje zużyte zasoby niezbędne do ich produkcji; społeczne - w czasie, gdy wiele osób w Polsce zmaga się z niedoborem żywności, wyrzucanie żywności jest nie tylko moralnym i społecznym wyzwaniem, ale jest wręcz nieetyczne.

Czy można ograniczyć marnotrawstwo żywności w święta?

Oto kilka praktycznych kroków, które można podjąć, aby zmniejszyć ilość marnowanej żywności.

REKLAMA

Planowanie posiłków:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • tworzenie list zakupów: dokładne zaplanowanie ilości potrzebnych składników zmniejsza ryzyko nadmiernych zakupów,
  • znajomość liczby gości: przygotowanie odpowiedniej ilości jedzenia dostosowanej do liczby uczestników.

Oszczędne przygotowanie potraw:

  • zachowanie proporcji: gotowanie w mniejszych ilościach i ewentualne uzupełnianie w razie potrzeby,
  • efektywne wykorzystywanie produktów: tworzenie nowych dań z pozostałości po świątecznym posiłku, np. zupy, sałatki czy zapiekanki.

Przechowywanie żywności:

  • zamrażanie nadmiaru potraw, aby przedłużyć ich trwałość,
  • oznaczanie dat ważności: używanie najpierw produktów o krótszym terminie przydatności;

Dzielenie się jedzeniem:

  • podzielenie się nadmiarową żywnością z innymi poprzez jadłodzielnie, akcje charytatywne czy lokalne organizacje np. foodsharing. Coraz większą popularnością cieszą się również lokalne grupy w mediach społecznościowych, w ramach których można dzielić się przedmiotami czy jedzeniem.

Czy w polskich domach można zorganizować święta w sposób zrównoważony? 

Tak, i zdecydowanie do tego zachęcamy. Przede wszystkim promując jakość nad ilością. Zalecamy skupienie się na kilku wybranych, tradycyjnych daniach zamiast nadmiaru różnorodności. Przygotowując święta, wybierajmy lokalne produkty, ponieważ kupowanie lokalnych i sezonowych składników wspiera zrównoważone rolnictwo i zmniejsza ślad węglowy przygotowanych dań. Ważnym elementem jest także edukacja domowników, zachęcajmy ich do bardziej świadomego podejścia do jedzenia i szacunku dla żywności.

Święta Bożego Narodzenia to czas radości i dzielenia się, ale także moment, w którym warto zastanowić się nad odpowiedzialnym zarządzaniem żywnością. Poprzez planowanie, wykorzystanie resztek i dzielenie się jedzeniem możemy uczynić ten okres bardziej zrównoważonym i świadomym, jednocześnie wzmacniając ducha wspólnoty.

dr inż. Sylwia Łaba
Instytut Ochrony Środowiska– Państwowy Instytut Badawczy

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) to wiodąca w kraju jednostka naukowo-badawcza w zakresie ochrony środowiska. Nadrzędnym celem Instytutu jest tworzenie naukowych podstaw ochrony środowiska, dostarczanie wiedzy administracji rządowej i samorządowej oraz podmiotom gospodarczym, a także podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej i kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z oddawaniem ziemi Kościołowi? Polska 2050 chce zlikwidować przywilej z czasów PRL – ogromna zmiana w relacjach państwo–Kościół

Polska 2050 chce raz na zawsze zakończyć przekazywanie państwowej ziemi Kościołowi. Ugrupowanie zaprezentowało projekt ustawy uchylającej kontrowersyjny artykuł 70a, który od 1989 roku umożliwiał nieodpłatne przekazywanie nieruchomości, sięgające łącznie aż 76 tys. hektarów. To pierwsza z serii zmian mających uporządkować relacje państwo–Kościół i zapewnić przejrzystość.

Triumfują świadczenia: pielęgnacyjne i wspierające. Przegrał zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł)

Niesprawiedliwie, ale zgodne z prawem. Zasiłek pielęgnacyjny wciąż 215,84 zł, a inne świadczenia przepisy podwyższyły do 4337 zł i 3386 zł.

Zakaz trzymania psów na łańcuchach! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

REKLAMA

Sejm na żywo: 25 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpoczęło się trzydniowe posiedzenie Sejmu. W czwartek, 25 września posłowie będą pracować m.in. nad kilkoma rządowymi projektami deregulacyjnymi.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – jakie konsekwencje dla gospodarki i biznesu?

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

REKLAMA

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

REKLAMA