REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opieka nad osobą starszą w zamian za mieszkanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Opieka nad osobą starszą w zamian za mieszkanie. / Fot. Shutterstock
Opieka nad osobą starszą w zamian za mieszkanie. / Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jeśli starsza osoba potrzebuje opieki, a dysponuje jedynie niską emeryturą lub rentą, może zapewnić sobie opiekuna poprzez zawarcie z nim umowy dożywocia. Senior przenosi własność swojej nieruchomości (domu, mieszkania, działki) w zamian za dożywotnie sprawowanie nad nim opieki.

Umowa dożywocia

Osoba starsza może zapewnić sobie opiekuna na podstawie umowy dożywocia. Taką umowę może zawrzeć z opiekunem także inna osoba niż wymagający opieki senior.

REKLAMA

REKLAMA

Umowa dożywocia uregulowana jest w Kodeksie cywilnym i polega na przeniesieniu własności nieruchomości w zamian za zobowiązanie się przez nabywcę do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. Gdy strony nie postanowią inaczej, nabywca przyjmuje zbywcę jako domownika, dostarcza mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnia mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawia pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Robi to na własny koszt. Jeśli dożywotnik zostaje w dotychczas swoim domu, wszelkie opłaty związane z czynszem, opałem itp. pokrywa nowy właściciel (opiekun).

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Co istotne, co do zasady opiekun nie musi przyjmować starszej osoby do swojego mieszkania w celu sprawowania opieki nad nią. Senior może pozostać w miejscu, gdzie do tej pory mieszkał. Jednak musi być to zgodne z zapisami zawartymi w umowie dożywocia.

REKLAMA

Prawo dożywocia jest niezbywalne. Ma charakter ściśle osobisty i wygasa z chwilą śmierci dożywotnika. Umowa dożywocia zawierana jest pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego, ponieważ związana jest z przeniesieniem własności nieruchomości.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W ramach umowy dożywocia można zastrzec zobowiązanie nabywcy do obciążenia nieruchomości na rzecz zbywcy użytkowaniem ograniczonym do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo do spełniania powtarzających się świadczeń w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku.

Umowę dożywocia można zawrzeć także z osobą bliską seniora, np. synem lub córką bądź z kilkoma osobami na raz.

Własność nieruchomości, która przechodzi na właściciela na podstawie umowy o dożywocie łączy się z obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Oznacza to, że w razie późniejszego zbycia nieruchomości nowy nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, czyli wchodzi w sytuację opiekuna osoby starszej. Co ciekawe, przedmiotem przeniesienia praw własności może być inna nieruchomość niż ta, w której senior mieszka.

Zamiana na dożywotnią rentę

Kodeks cywilny przewiduje możliwość zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę. Strony umowy mogą skorzystać z takiej ewentualności, gdy z jakichkolwiek powodów powstaną między nimi takie stosunki, że nie można wymagać, aby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności. Jedna ze stron występuje wówczas do sądu o zamianę wszystkich lub niektórych uprawnień wynikających z prawa dożywocia na dożywotnią rentę, która odpowiada wartości tych uprawnień.

Co więcej, w wyjątkowych przypadkach sąd może na żądanie jednej ze stron, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, nawet rozwiązać umowę o dożywocie.

Umowa dożywocia nie jest tożsama z hipotekę odwrócona.

Zmiana właściciela nieruchomości

Jak już wspomniano prawo dożywocia jest związane z własnością nieruchomości. Jeśli nabywca zbywa nieruchomość, prawo to przechodzi na nowego nabywcę, który powinien opiekować się seniorem. Osoba starsza może jednak w takim przypadku zażądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa.

Podatek dochodowy

Dyskusyjna jest kwestia konieczności odprowadzenia podatku dochodowego od nabycia nieruchomości w formie umowy dożywocia. Jak liczyć podstawę opodatkowania? Istnieją trzy stanowiska w tej sprawie. Pierwsze nakazuje liczenie podatku od świadczeń, które osoba starsza otrzymuje od nowego właściciela nieruchomości (czyli zapewnienie wyżywienia, ubrania, umożliwienie dalszego mieszkania w zbytej nieruchomości, dostarczanie światła i opału, odpowiedniej pomocy i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawienie pogrzebu na własny koszt). Według drugiej opinii podatek powinno się liczyć od rynkowej wartości zbywanego mieszkania. Trzecie stanowisko podzielił NSA w wyroku z dnia 25 lutego 2014 r. (sygn. II FSK 211/12), zgodnie z którym: mimo że umowa dożywocia jest odpłatną umową, w której zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f. dochodzi do zbycia nieruchomości, to z uwagi na niemożliwość zastosowania przesłanek z art. 19 ust. 1-4 u.p.d.o.f. przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości w wyniku tej umowy nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Chodzi o to, że nie ma możliwości określenia ceny (odpłatności) odpłatnego zbycia nieruchomości przez dożywotnika z uwagi na nieweryfikowalny, zależny od długości życia dożywotnika zakres i czas trwania świadczeń z tej umowy.”

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1145)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1387)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
To koniec z mrożeniem cen prądu - Minister Energii wydał jasny komunikat. W 2026 zapłacimy więcej?

Ceny prądu dla odbiorców mają pozostać zamrożone jedynie do końca tego roku, a rząd nie będzie kontynuował programu mrożenia cen prądu. To oznacza, że ceny za energię elektryczną zostaną uwolnione od stycznia 2026 r. Czy to oznacza, że już od stycznia trzeba będzie sięgać głębiej do portfela przy rachunkach za prąd?

Ranking lokat bankowych [październik 2025 r.] Masowa obniżka oprocentowania oszczędności

W październiku 2025 r. aż 12 banków pogorszyło warunki lokat i rachunków oszczędnościowych. Podobny ruch zaplanował też Minister Finansów ogłaszając od listopada kolejne cięcie oprocentowania detalicznych papierów skarbowych. Na razie napływ oszczędności do banków nie maleje, bo Polacy spodziewając się dalszych cięć stóp procentowych, chcą skorzystać z dotychczasowych ofert - ocenia Bartosz Turek, niezależny analityk rynku finansowego.

D. Tusk o rozsądnym rozważeniu opuszczenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Rzecznik rządu prostuje

W wywiadzie dla brytyjskiego dziennika „Sunday Times”, opublikowanym 26 października 2025 r., premier polskiego rządu Donald Tusk zauważył, że istotną częścią problemu migracji jest sztywna i rozszerzająca się interpretacja Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Jak cytował Tuska brytyjski dziennik: jeśli 46 sygnatariuszy konwencji nie może dojść do porozumienia w sprawie jej modyfikacji, to jego zdaniem całkiem rozsądne będzie rozważenie po prostu opuszczenia konwencji”. W dniu 27 października 2025 r. rzecznik rządu Adam Szłapka powiedział Polskiej Agencji Prasowej, że Polska nie miała i nie ma planu wypowiedzenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Przyrost naturalny nadal jest ujemny. Pierwszy krok do poprawy sytuacji to podwyższenie wieku emerytalnego dla bezdzietnych kobiet

Sytuacja demograficzna Polski nadal jest trudna. Przyrost naturalny jest ujemny, liczba osób w wieku produkcyjnym spada, a społeczeństwo się starzej. Co będzie z emeryturami? Pierwsza propozycja to podwyższenie wieku emerytalnego dla bezdzietnych kobiet.

REKLAMA

Rząd chce zakazać sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. Branża alarmuje: to cios w małe firmy

Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić całkowity zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. Projekt ustawy podzielił opinię publiczną. Lekarze mówią o konieczności walki z alkoholizmem, a przedsiębiorcy ostrzegają przed stratami i dyskryminacją. Sprawdzamy, co naprawdę oznaczają planowane zmiany i kto na nich straci.

Bon senioralny, najem senioralny i nowy program pobytu dziennego - 3 filary polityki senioralnej w Polsce

Rząd kończy prace nad trzema rozwiązaniami, które mają odmienić życie osób starszych w Polsce. Bon senioralny, najem senioralny oraz nowy program dziennych miejsc pobytu to kompleksowy pakiet wsparcia, który ma zapewnić seniorom bezpieczeństwo, lepsze warunki mieszkaniowe i codzienną opiekę. Minister Marzena Okła-Drewnowicz zapowiada, że to początek nowej jakości w polityce senioralnej – opartej na godności, aktywności i realnym wsparciu dla osób starszych oraz ich rodzin.

Karta sportowa to twój benefit? Pamiętaj, że to przychód, a z podatku musisz rozliczyć się sam. Wiele osób o tym zapomina, a to oznacza kłopoty

Karta sportowa to jeden z najbardziej popularnych benefitów, na który można liczyć nawiązując współpracę. Jednak każda uzyskana korzyść ma swoje konsekwencje podatkowe. Korzystający często o tym zapominają i wpadają w kłopoty.

Obligacje skarbowe (oszczędnościowe) - w listopadzie 2025 r. kolejne cięcie oprocentowania. Do końca października można jeszcze kupić obligacje z wyższymi odsetkami

Po obniżkach oprocentowania obligacji skarbowych (detalicznych - oszczędnościowych) w maju, czerwcu, sierpniu i październiku 2025 r. - w listopadzie kolejny raz w tym roku Ministerstwo Finansów tnie (o 0,25 pkt proc.) odsetki nowych emisji tych obligacji.

REKLAMA

Czy można fajerwerkami świętować Dzień Niepodległości 11 listopada? Są za to kary czy nie?

Jeżeli ktoś ma pomysł obchodzić z hukiem – i to dosłownie – Święto Niepodległości, które już niebawem, bo do 11 listopada pozostało niewiele dni, powinien przemyśleć sposób świętowania i podejść do używania fajerwerków czy petard w ten dzień ostrożnie. Niewłaściwe użycie fajerwerków w Dzień Niepodległości może bowiem grozić karami.

Wydatki na psychoterapię można rozliczyć w zeznaniu podatkowym. MF potwierdza to w wydanej interpretacji indywidualnej

Czy pieniądze wydane na usługi medyczne, z których ubezpieczeni korzystają na rynku prywatnym można odzyskać? Niestety rządzący nie dotrzymali swojej obietnicy wyborczej, jednak szansa w tym zakresie pojawia się na gruncie rozliczeń podatkowych. Ale czy dla każdego?

REKLAMA