Zmiany w Kodeksie postępowania karnego

Wreszcie organy karne RP doczekały się uregulowania zasad współpracy z organami karnymi innych państw członkowskich UE w zakresie wzajemnego przepływu informacji o ściganiu karnym. Od 17 października 2012 r. zasady te obowiązują bowiem w Kodeksie postępowania karnego (art. 592a – art. 592f ), zmienionym ustawą z 31 sierpnia 2012 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1091, dalej „nowelizacja”).

Współpraca sądów i prokuratorów z Polski oraz innych państw UE

Nowe przepisy zobowiązują polskie sądy karne i prokuratorów do zasięgnięcia informacji o postępowaniach karnych prowadzonych przez właściwe organy karne innych państw członkowskich UE w sprawach o przestępstwa popełnione: za granicą przez obywatela RP oraz na terytorium RP przez cudzoziemca, a także w sytuacji, gdy istnieje przypuszczenie wszczęcia postępowań karnych  o ten samym czyn tej samej osoby na terytorium RP oraz w innym państwie członkowskim UE. Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego nakłada również na polskie sądy karne i prokuratorów obowiązek udzielenia organom karnym innych państw członkowskich UE, w zakreślonym przez nie terminie, informacji o postępowaniach karnych prowadzonych na terytorium RP.  Z całą pewnością  regulacje te zapewnią skuteczniejszy przepływ informacji o postępowaniach karnych prowadzonych na terytorium RP i innych państw członkowskich UE, a także przyczynią się do redukcji liczby sytuacji, w których organy karne RP i innych państw członkowskich UE będą prowadzić postępowanie karne o ten sam czyn tej samej osoby.

Na wypadek wystąpienia takich sytuacji, znowelizowane przepisy wprowadziły wymóg przeprowadzenia przez polskie sądy karne i prokuratorów konsultacji z właściwymi sądami i innymi organami karnymi państw członkowskich UE oraz wystąpienia z wnioskiem o przejęcie albo przekazanie ścigania karnego.

Europejska Sieć Sądowa oraz Eurojust

Co istotne, w nowych przepisach wskazano organ UE, do którego polskie sądy karne lub prokuratorzy mogą zgłosić się w przypadku powstania wątpliwości u jakiego sądu lub organu karnego państwa członkowskiego UE zasięgnąć informacji o postępowaniach karnych zawierających element transgraniczny (np. dotyczących przestępstw popełnionych za granicą przez obywatela RP lub przestępstw popełnionych na terytorium RP przez cudzoziemca). Tym organem jest Europejska Sieć Sądowa. Natomiast, gdy wątpliwości polskich sądów karnych lub prokuratorów dotyczyłyby właściwości państwa, które powinno przejąć ściganie, pomocą służy Eurojust (tj. European Union’s Judicial Cooperation Unit). Ten organ UE wydaje opinię co do właściwości danego państwa członkowskiego i jego organów karnych.