Kara za posiadanie narkotyków

Wysokość kary

Za posiadanie narkotyków grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli jednak u sprawcy znaleziono znaczną ilość substancji odurzających lub środków psychoaktywnych podlega on karze wyższej – pozbawienia wolności od roku do lat 10. Ustawodawca złagodził zaś odpowiedzialność karną w wypadku mniejszej wagi. Sprawca podlega wówczas grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Znaczna ilość, czyli ile?

Pojęcie znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychoaktywnych nie zostało zdefiniowane w ustawie. Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje, że znaczna ilość narkotyków to taka, która wystarcza do jednorazowego odurzenia się co najmniej kilkudziesięciu osób (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2013 r., sygn. akt III KK 25/13).

Warto jednak odnotować, że niektóre sądy apelacyjne wyrażają odmienny pogląd - zgodnie z którym - za znaczną ilość narkotyków powinno się uznawać ilości hurtowe, ponadprzeciętne w zwykłym obrocie środkami odurzającymi, które wystarczają do odurzenia jednorazowo kilku tysięcy albo nawet kilkudziesięciu tysięcy osób (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt II AKa 47/13).

W wyroku z dnia 14 lutego 2012 r. (sygn. akt P 20/10) Trybunał Konstytucyjny uznał posłużenie się przez ustawodawcę w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii znamieniem „znacznej ilości” zakazanych substancji bez odniesienia do jakichkolwiek kryteriów pozwalających na ustalenie tej ilości za zgodne z konstytucją.

Wypadek mniejszej wagi

O przyjęciu tej łagodniejszej kwalifikacji czynu decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości. Jest to znamię ocenne. Sądy biorą pod uwagę przede wszystkim ilość i rodzaj posiadanego narkotyku, a także osobę sprawcy przestępstwa – jego dotychczasową postawę, sytuację życiową, kontekst wejścia w posiadanie narkotyków. Na przyjęcie wypadku mniejszej wagi przez sąd można więc najbardziej liczyć w sytuacji posiadania 1-2 działek tzw. miękkich narkotyków, jak np. marihuana czy extasy. W przypadku osoby do tej pory niekaranej uznanie czynu za wypadek mniejszej wagi znacznie zwiększa szanse na warunkowe umorzenie postępowania.

Posiadanie na własny użytek

Pojawiające się w orzecznictwie wątpliwości co do posiadania narkotyków na własny użytek rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z 27 stycznia 2011 r., (sygn. akt I KZP 24/10). Stwierdził w niej, że posiadaniem środka odurzającego lub substancji psychotropowej w rozumieniu art. 62 ustawy z dnia 21 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii jest „każde dysponowanie takim środkiem lub substancją, a więc także związane z jego użyciem lub zamiarem użycia”. W powoływanej uchwale Sąd Najwyższy wskazał również, iż z samego faktu stwierdzenia w organizmie określonej osoby obecności narkotyków nie należy automatycznie wywodzić faktu posiadania ich przez tę osobę.