Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwa przetargowe i metody ich wykrywania

Katarzyna Hebda
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia
Jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przetarg jest podstawowym instrumentem udzielania zamówień publicznych, który ma na celu wykorzystanie mechanizmów rynkowych, aby umożliwić wyznaczenie odpowiedniej ceny lub oferenta na określone dobra oraz zamówienia. Jako iż przetarg stanowi jedną z instytucji zawierania umów w gospodarce rynkowej, w doktrynie wskazuje się, że „podlega on ochronie jako instrument prawidłowego obrotu gospodarczego, w szczególności gwarantujący równość podmiotów gospodarczych”[1]. Czym więc jest przetarg? Przyjmuje się, iż jest to „suma uporządkowanych czynności, których ostatecznym celem jest wybór nabywcy rzeczy w drodze zaproszenia do składania ofert. Przetarg ma pozwolić wyodrębnić tego kontrahenta, który ofiarowuje najkorzystniejsze warunki zawarcia umowy - najniższą lub najwyższą cenę, najkorzystniejszy termin wykonania, najnowszą technologię”[2].

Polecamy: WARSZTAT: Nowe Prawo Zamówień Publicznych Kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych po zmianach

Zamówienia publiczne zaś (zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych) to „umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Stanowią one niezwykle istotny instrument polityki gospodarczej państwa”.

Z powyższych względów konieczne jest wprowadzenie do porządku prawnego instrumentów ochrony prawidłowego przebiegu postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, a co za tym idzie – instrumentów reakcji prawnokarnej na wypadek stwierdzenia nieprawidłowości. Zatem jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przestępstwo z art. 305 kodeksu karnego

Ten czyn zabroniony bywa nazywany przestępstwem zakłócenia przetargu publicznego. Zgodnie z art. 305 § 1 „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”. § 2 tego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega także ten, „kto w związku z publicznym przetargiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okoliczności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przestępstwo z § 1 jest przestępstwem kierunkowym, co oznacza, że dla bytu przestępstwa konieczne jest, aby sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Natomiast dla bytu przestępstwa z § 2 nie ma już znaczenia cel działania sprawcy, nie musi on działać w celu uzyskania korzyści majątkowej.

Sprawcą zachowań opisanych w art. 305 k. k. może być każda osoba fizyczna, nie wyłączając ani właściciela mienia objętego przetargiem (np. wchodzącego w porozumienie z uczestnikiem przetargu, aby uzyskać jak najwyższą, nieuzasadnioną cenę), ani też podmiotu, na rzecz którego przetarg jest przeprowadzany, jednak sprawca musi działać na szkodę instytucji organizującej przetarg. Jeśli dojdzie do pokrzywdzenia innych uczestników przetargu, ale nie samego zamawiającego, nie dojdzie do wypełnienia ustawowych znamion czynu z art. 305 kodeksu karnego.

Przestępstwo z art. 297 kodeksu karnego

Zgodnie z dyspozycją art. 297 § 1 kodeksu karnego „Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”. Zaś § 2 komentowanego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega ten, „kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego”.

Odnosząc powyższą regulację do procedury udzielania zamówień publicznych stwierdzić należy, iż odpowiedzialność za ten czyn zabroniony poniesie osoba, która przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę lub nierzetelny dokument, albo nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania zamówienia publicznego – jeśli działa w celu uzyskania zamówienia publicznego dla siebie lub kogoś innego. Co do zasady podmiotem przestępstwa będzie w tym przypadku osoba bezpośrednio biorąca udział w procedurze przetargowej, a zatem pracownicy, członkowie komisji przetargowej itp., ponieważ odpowiedzialny będzie tylko ten, kto miał określony w przepisie cel i był tego celu świadomy.

Przestępstwa korupcyjne określone w art. 228 – 230a k. k. oraz 296a k. k.

Za przestępstwa korupcyjne w związku z organizowaniem przetargu odpowiedzialni będą zarówno członkowie komisji przetargowej i pracownicy, jak i członkowie zarządu spółki organizującej przetarg publiczny, w zależności oczywiście od tego, kto przyjął korzyść majątkową.

Skoro znamy już podstawowe rodzaje przestępstw przetargowych, przeanalizujmy jakich metod używa się, aby wykryć czyny zabronione tego rodzaju.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze

Organy takie jak Policja, CBA, czy też ABW są wyposażone w kompetencje do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych w celu wykrywania przestępstw gospodarczych, w tym – przestępstw przetargowych. Podstawowymi rodzajami czynności operacyjno-rozpoznawczych są: kontrola operacyjna (np. pod postacią kontrolowania treści korespondencji), zakup kontrolowany i łapówka kontrolowana, a także operacja pod przykryciem.

Inne sposoby

Innym sposobem uzyskiwania dowodów przestępstw gospodarczych będzie anonimowe zawiadomienie o przestępstwie. Każda zawarta w anonimie informacja podlega sprawdzeniu, zwłaszcza dokładniejszego badania wymagać będą te anonimy, które poparte zostały dołączonymi dokumentami.

Kolejnym sposobem uzyskiwania informacji o przestępstwach gospodarczych będzie zawiadomienie ze strony Najwyższej Izby Kontroli, która ma obowiązek denuncjacji przestępstw i wykroczeń, o których dowiedziała się w związku ze swoją ustawową działalnością.

[1] W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k. k. Wydanie IV., red. A. Zoll, Warszawa 20

[2] Ibidem.

Polecamy serwis: Prawo karne

Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań
Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań.

Język polski, Matematyka, Język angielski.


Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    E-skierowanie do sanatorium z NFZ. Co warto wiedzieć?

    E-skierowanie zamiast papierowego dokumentu to ważna zmiana dla osób, wybierających się do sanatorium z NFZ. Gdzie szukać informacji o elektronicznym skierowaniu?

    Nowe tablice GUS obniżają wysokość przyszłej emerytury

    W porównaniu do zeszłorocznych prognoz GUS - wydłużył się czas średniego dalszego trwania życia we wszystkich grupach wiekowych. Od 1 kwietnia br. ZUS będzie korzystał z nowych tablic ogłoszonych przez Główny Urząd Statystyczny. Co do zasady nie dotyczą one osób, które już przeszły na emeryturę. 

    Czy 'babciowe" pomoże kobietom w powrocie na rynek pracy? [KOMENTARZ]

    Matka, która po macierzyńskim chce wrócić do pracy, dostanie 1500 zł miesięcznie - to nowy pomysł KO na rozwiązanie problemu powrotu kobiet do pracy po urodzeniu dziecka. Teoretycznie „babciowe” ma wesprzeć kobiety w znalezieniu opieki nad dzieckiem i dzięki temu pomóc w powrocie do aktywności zawodowej. W praktyce nie dość, że nie rozwiąże problemu, to jeszcze go pogłębi.

    II Ogólnopolska Konferencja z cyklu „E-sądy – rozszerzona przestrzeń wymiaru sprawiedliwości”

    II Ogólnopolska Konferencja naukowa „Rzetelność rozpraw zdalnych. Wyniki badań” jest kontynuacją konferencji pt. „E-sądy – rozszerzona przestrzeń wymiaru sprawiedliwości” zorganizowanej w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie 16 maja 2022 roku.

    Ile w tym roku będzie kosztowała Wielkanoc? Będzie drożej niż rok temu

    Droższa Wielkanoc. W tym roku na święta wielkanocne Polacy zamierzają wydać średnio 600 zł – wynika z Barometru Providenta. To o 64 zł więcej niż rok temu. Zakładany przez nas wzrost wydatków i tak jest niższy niż inflacja produktów żywnościowych, która w lutym br. przekroczyła 20 proc. Niektóre produkty, bez których nie wyobrażamy sobie Wielkiej Nocy, są nawet o 30 proc. droższe.

    Nowe tablice średniego trwania życia. Emerytury będą niższe

    Nowe tablice średniego dalszego trwania życia, ogłoszone przez Główny Urząd Statystyczny będą od początku kwietnia podstawą obliczania nowo przyznawanych emerytur. Co do zasady Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie będzie ich stosował do osób, które są już na emeryturze.

    Święta z mamą czy z tatą? Jak ustalić kontakty z dzieckiem po rozwodzie?

    Święta czy rodzinne uroczystości to szczególny czas w życiu dziecka, również po rozwodzie rodziców. Nie sposób zatem pominąć tych wydarzeń przy ustalaniu kontaktów.

    Minister ds. UE: do końca kwietnia Polska może otrzymać 1 mld zł

    Polska otrzymała już ponad 100 mln zł wsparcia z Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju; liczymy, że do końca kwietnia do polskiego budżetu może wpłynąć nawet 1 mld zł - powiedział w poniedziałek w Poznaniu minister ds. UE Szymon Szynkowski.

    mObywatel 2.0 na przełomie czerwca i lipca. Będzie zawierał szereg nowych usług
    Na przełomie czerwca i lipca wejdzie mObywatel 2.0; w aplikacji znajdzie się szereg nowych usług, w tym tymczasowe prawo jazdy, które odbierzemy zaraz po zdaniu egzaminu i nowe dokumenty, jak prawo wykonywania zawodów medycznych - poinformował sekretarz stanu w KPRM Janusz Cieszyński.
    Bezpieczny kredyt 2%. Lista wad, które niszczą entuzjazm

    Czy bezpieczny kredyt 2% to manna z nieba? Mógłby się wydawać, że tak. Drogie kredyty, brak zdolności kredytowej, niedobór mieszkań – to sprawia, ze wiele osób musi tracić większość wynagrodzenia na opłatę za najem. Bezpieczny kredyt ma rozwiązać problemy. Rzeczywistość jest bardziej przyziemna. 

    Darowizna w rodzinie a zwolnienie podatkowe. Uchwała NSA

    Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w przepisie jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych.

    Jaki podatek od nieujawnionej darowizny?

    Nieujawniona darowizna. W przypadku ujawnienia majątku niemającego pokrycia w wiarygodnych źródłach przychodu, organ skarbowy może wymierzyć sankcyjną stawkę opodatkowania w wysokości 75% wartości tego majątku. W celu ograniczenia stosowanej przez podatników praktyki uwiarygodniania pochodzenia posiadanego mienia zawarciem umowy darowizny lub pożyczki, wprowadzono 20% stawkę opodatkowania dla nieopodatkowanej dotąd umowy.

    Zabójstwo a pobicie ze skutkiem śmiertelnym

    W jaki sposób różni się kwalifikacja prawna tych czynów i dlaczego sądy przyjmują w takiej sytuacji często odpowiedzialność karną sprawców z łagodniejszego przepisu?

    POLMEDIQ z zarzutami od UOKiK za nieuczciwe praktyki. Jakie?

    Prezes UOKiK Tomasz Chróstny postawił zarzuty poznańskiej spółce POLMEDIQ. Za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych spółce grozi do 10 proc. obrotu, kara pieniężna może zostać nałożona także na członków zarządu. 

    Pogrzeb strażaka na koszt Straży Pożarnej. Czy także w przypadku poległych na ćwiczeniach

    Pogrzeb strażaka na koszt Państwowej Straży Pożarnej odbywa się tylko w przypadku, gdy jego śmierć nastąpiła na skutek wypadku pozostającego w związku z udziałem w akcji ratowniczej. Jeżeli strażak poniósł śmierć w czasie ćwiczeń, nie ma uroczystego pogrzebu, a rodzinie nie zwraca się jego kosztów. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje o zmianę przepisów w tym zakresie – tym bardziej, że inne służby mundurowe pokrywają koszty pogrzebów również funkcjonariuszy poległych wskutek wypadków na ćwiczeniach.

    Prywatne pakiety medyczne drożeją, ale pracodawcy nie chcą z nich rezygnować

    Prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym jest objęty już średnio co 10. Polak i co 4. aktywna zawodowa osoba. Prawie 11-proc. wzrost liczby takich polis na przestrzeni ostatniego roku pokazuje, że ich popularność ciągle rośnie, choć – w związku z galopującą inflacją – rosną również ich ceny. Zgodnie z obecnym trendem firmy akceptują podwyżki, nie szukając oszczędności w ograniczaniu swoim pracownikom zakresu ubezpieczenia. Co ciekawe, część pracodawców zastanawia się wręcz nad rozszerzeniem obowiązującego w ich firmie programu prywatnej opieki medycznej.

    Czy rząd zablokuje TiKToka

    Rada ds. Cyfryzacji ma zarekomendować rządowi zakaz korzystania z chińskiej aplikacji TikTok przez urzędników i pracowników administracji publicznej na telefonach służbowych.

    Sędziowie pokoju. Wybory już w maju 2024?

    Sędziowie pokoju i sądy pokoju – te instytucje mają wprowadzić ustawy, których projektami zajmie się w tym tygodniu sejmowa podkomisja. Planuje ona wprowadzić do projektów kilkanaście projektów. Po zakończeniu prac w komisji projekty trafią pod obrady komisji sprawiedliwości Sejmu.

    Czy dziecko może samo robić zakupy? Kiedy możliwy zwrot?

    Osoba przed osiągnięciem pełnoletności nie ma zdolności do czynności prawnych, co wyklucza swobodę w zakupach. Prawo zakłada jednak wyjątki. W pewnych przypadkach można prawnie podważyć zakup dokonany przez niepełnoletniego.

    Rośnie liczba ataków hakerskich. Jak chronić swoje dane?

    Pomysłowość przestępców w wymyślaniu nowych sposobów wyłudzenia danych osobowych jest bardzo duża. Ale mechanizm działania zawsze podobny. 

    Ostatnie dni na płatności bonem turystycznym. Co z terminem wyjazdu?

    Polska Organizacja Turystyczna przypomina, iż tylko do 31 marca przedsiębiorcy mogą przyjmować płatności bonem turystycznym. Jest to jednak ostateczny termin na opłacenie usługi turystycznej. Wyjazd może się odbyć później.

    Rząd dopłaci do transportu zboża do nadbałtyckich portów

    Rząd chce dofinansować transport pszenicy i kukurydzy do portów nadbałtyckich; stawki będą uzależnione od odległości od portów; najwięcej do tony zboża dopłaci się we wschodnich i południowych województwach - wynika z projektu, o którym poinformowano w wykazie prac legislacyjnym rządu.

    Rewolucja w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym?

    Reforma planowania przestrzennego wpłynie na dostępność i ceny działek pod budownictwo mieszkaniowe, a co za tym idzie na ceny mieszkań - podkreślił w piątek w TVP1 minister rozwoju i technologii Waldemar Buda. Mieszkańcy chcą mieć dostępne mieszkania, cena może spaść nawet o 15 proc. 

    Oszuści próbują podszyć się pod ZUS

    Po raz kolejny Zakład Ubezpieczeń Społecznych ostrzega klientów przed oszustami, którzy wysyłają fałszywe wiadomości w celu wyłudzenia danych. 

    Czy będzie rewolucja w leczeniu stwardnienia rozsianego?

    Stwardnienie rozsiane. Lekarze wskazują, że zmiany w leczeniu stwardnienia rozsianego (SM) są jednym z największych osiągnięć medycyny w ostatnich latach. Wraz z pojawianiem się kolejnych leków i włączaniem ich do refundacji neurolodzy mają możliwość coraz lepszej personalizacji leczenia uwzględniającej styl i plany życiowe pacjenta.