REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwa przetargowe i metody ich wykrywania

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Hebda
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przetarg jest podstawowym instrumentem udzielania zamówień publicznych, który ma na celu wykorzystanie mechanizmów rynkowych, aby umożliwić wyznaczenie odpowiedniej ceny lub oferenta na określone dobra oraz zamówienia. Jako iż przetarg stanowi jedną z instytucji zawierania umów w gospodarce rynkowej, w doktrynie wskazuje się, że „podlega on ochronie jako instrument prawidłowego obrotu gospodarczego, w szczególności gwarantujący równość podmiotów gospodarczych”[1]. Czym więc jest przetarg? Przyjmuje się, iż jest to „suma uporządkowanych czynności, których ostatecznym celem jest wybór nabywcy rzeczy w drodze zaproszenia do składania ofert. Przetarg ma pozwolić wyodrębnić tego kontrahenta, który ofiarowuje najkorzystniejsze warunki zawarcia umowy - najniższą lub najwyższą cenę, najkorzystniejszy termin wykonania, najnowszą technologię”[2].

REKLAMA

Polecamy: WARSZTAT: Nowe Prawo Zamówień Publicznych Kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych po zmianach

REKLAMA

Zamówienia publiczne zaś (zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych) to „umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Stanowią one niezwykle istotny instrument polityki gospodarczej państwa”.

Z powyższych względów konieczne jest wprowadzenie do porządku prawnego instrumentów ochrony prawidłowego przebiegu postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, a co za tym idzie – instrumentów reakcji prawnokarnej na wypadek stwierdzenia nieprawidłowości. Zatem jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przestępstwo z art. 305 kodeksu karnego

REKLAMA

Ten czyn zabroniony bywa nazywany przestępstwem zakłócenia przetargu publicznego. Zgodnie z art. 305 § 1 „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”. § 2 tego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega także ten, „kto w związku z publicznym przetargiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okoliczności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przestępstwo z § 1 jest przestępstwem kierunkowym, co oznacza, że dla bytu przestępstwa konieczne jest, aby sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Natomiast dla bytu przestępstwa z § 2 nie ma już znaczenia cel działania sprawcy, nie musi on działać w celu uzyskania korzyści majątkowej.

Sprawcą zachowań opisanych w art. 305 k. k. może być każda osoba fizyczna, nie wyłączając ani właściciela mienia objętego przetargiem (np. wchodzącego w porozumienie z uczestnikiem przetargu, aby uzyskać jak najwyższą, nieuzasadnioną cenę), ani też podmiotu, na rzecz którego przetarg jest przeprowadzany, jednak sprawca musi działać na szkodę instytucji organizującej przetarg. Jeśli dojdzie do pokrzywdzenia innych uczestników przetargu, ale nie samego zamawiającego, nie dojdzie do wypełnienia ustawowych znamion czynu z art. 305 kodeksu karnego.

Przestępstwo z art. 297 kodeksu karnego

Zgodnie z dyspozycją art. 297 § 1 kodeksu karnego „Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”. Zaś § 2 komentowanego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega ten, „kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego”.

Odnosząc powyższą regulację do procedury udzielania zamówień publicznych stwierdzić należy, iż odpowiedzialność za ten czyn zabroniony poniesie osoba, która przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę lub nierzetelny dokument, albo nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania zamówienia publicznego – jeśli działa w celu uzyskania zamówienia publicznego dla siebie lub kogoś innego. Co do zasady podmiotem przestępstwa będzie w tym przypadku osoba bezpośrednio biorąca udział w procedurze przetargowej, a zatem pracownicy, członkowie komisji przetargowej itp., ponieważ odpowiedzialny będzie tylko ten, kto miał określony w przepisie cel i był tego celu świadomy.

Przestępstwa korupcyjne określone w art. 228 – 230a k. k. oraz 296a k. k.

Za przestępstwa korupcyjne w związku z organizowaniem przetargu odpowiedzialni będą zarówno członkowie komisji przetargowej i pracownicy, jak i członkowie zarządu spółki organizującej przetarg publiczny, w zależności oczywiście od tego, kto przyjął korzyść majątkową.

Skoro znamy już podstawowe rodzaje przestępstw przetargowych, przeanalizujmy jakich metod używa się, aby wykryć czyny zabronione tego rodzaju.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze

Organy takie jak Policja, CBA, czy też ABW są wyposażone w kompetencje do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych w celu wykrywania przestępstw gospodarczych, w tym – przestępstw przetargowych. Podstawowymi rodzajami czynności operacyjno-rozpoznawczych są: kontrola operacyjna (np. pod postacią kontrolowania treści korespondencji), zakup kontrolowany i łapówka kontrolowana, a także operacja pod przykryciem.

Inne sposoby

Innym sposobem uzyskiwania dowodów przestępstw gospodarczych będzie anonimowe zawiadomienie o przestępstwie. Każda zawarta w anonimie informacja podlega sprawdzeniu, zwłaszcza dokładniejszego badania wymagać będą te anonimy, które poparte zostały dołączonymi dokumentami.

Kolejnym sposobem uzyskiwania informacji o przestępstwach gospodarczych będzie zawiadomienie ze strony Najwyższej Izby Kontroli, która ma obowiązek denuncjacji przestępstw i wykroczeń, o których dowiedziała się w związku ze swoją ustawową działalnością.

[1] W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k. k. Wydanie IV., red. A. Zoll, Warszawa 20

[2] Ibidem.

Polecamy serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
QUIZ Polscy prezydenci. Dasz radę zdobyć 10/10?
Ile lat w dniu wyborów musi mieć kandydat na prezydenta? Kto był pierwszym prezydentem RP? Ile lat trwa kadencja? Sprawdź swoją wiedzę o przed drugą turą wyborów.
Darowizna w kwocie 4 000 000 zł: Jak przekazać legalnie i bez podatku?

Darowizna na kwotę 4 milionów złotych może brzmieć jak zaproszenie do kontroli skarbowej. Tymczasem obowiązujące przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie tylko dopuszczają taką transakcję bez podatku, ale wręcz jasno określają, jak to zrobić legalnie i bezpiecznie. W najnowszej interpretacji indywidualnej skarbówka potwierdził, że nawet wielomilionowe darowizny mogą być zwolnione z podatku, jeśli spełnione zostaną trzy kluczowe warunki. Jakie? Sprawdzamy.

Świadczenie wspierające miało dawać zasiłek dla bezrobotnych. Opiekunom tracącym świadczenie pielęgnacyjne (stare)

Sądy wykryły trzecią lukę w przepisach o świadczeniu wspierającym. Pierwsza luka dotyczy wątpliwości, czy opiekunowie osób niepełnosprawnych powinni oddawać świadczenie pielęgnacyjne (stary) za okres rozpatrywania wniosku o określenie poziomu potrzeby wsparcia (liczba punktów w WZON po teście sprawności). Druga luka dotyczy utraty ubezpieczenia zdrowotnego przez opiekunów za okres rozpatrywania wniosku przez WZON. I teraz jest odkryta trzecia luka.

Więzi rodzinne w świetle ochrony dóbr osobistych

Więzi rodzinne opierają się na emocjach i wspólnie budowanych przez lata relacjach. W sytuacjach konfliktowych – takich jak rozwód, spory o kontakty z dzieckiem czy alimenty – więzi te mogą zostać poważnie naruszone. Warto wtedy pamiętać, że prawo może nas realnie chronić w takich przypadkach. Jak to działa w praktyce?

REKLAMA

Do której godziny jest głosowanie na prezydenta?

Cząstkowe, orientacyjne wyniki głosowania na Prezydenta Polski w wyborach 2025 r. znane są już w trakcie dnia, w którym wyborcy oddają głosy. Niektórzy niezdecydowani mogą pod ich wpływem zmienić zdanie i wybrać się do komisji wyborczej. Inni ze względu na plan dnia mogą zagłosować tylko późnym wieczorem. Czy zdążą? Do której godziny można głosować?

WIBOR w umowach kredytowych. Czy wyrok TSUE ujednolici orzeczenia polskich sądów? Złotówkowicze będą triumfować jak frankowicze?

Czy będzie przełom w sprawach WIBOR? Czy zbliżający wielkimi krokami wyrok TSUE w sprawie polskiej okaże się korzystny dla posiadaczy kredytów złotówkowych opartych o wskaźnik referencyjny WIBOR i czy wpłynie to na ukształtowanie się linii orzeczniczej polskich sądów. Na te pytania odpowiada Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami. Nie wszystkie można łączyć [Przykłady 2025]

Czy można pobierać jednocześnie różne zasiłki i dodatki? To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Postaramy się pokazać je na kilku ważnych przykładach. W rzeczywistości takich sytuacji jest znacznie więcej.

ZUS: Nadużywanie alkoholu jako przyczyna niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie z kodem C to brak zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni

W 2024 r. do Rejestru zaświadczeń lekarskich wpłynęło 27,4 mln zaświadczeń chorobowych wystawionych dla ubezpieczonych w ZUS, KRUS i innych organach emerytalno-rentowych. Ze zwolnień tych przynajmniej raz skorzystało 7,7 mln ubezpieczonych w tych instytucjach. Źródłem części z nich było nadużywanie alkoholu - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

REKLAMA

Debata Trzaskowski – Nawrocki już w piątek o 20:00. Sześć tematów, jeden pojedynek, jedna decyzja

W piątek, 24 maja, punktualnie o godzinie 20:00, oczy całej Polski skierują się na debatę prezydencką pomiędzy Rafałem Trzaskowskim, kandydatem Koalicji Obywatelskiej, a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. To jedyne potwierdzone bezpośrednie starcie przed II turą wyborów zaplanowaną na 1 czerwca.

Dodatek za pracę w nocy od 1 czerwca 2025 r.

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w czerwcu? jak się go oblicza? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

REKLAMA