REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwa przetargowe i metody ich wykrywania

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Hebda
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia
Prawo karne, przetargi/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przetarg jest podstawowym instrumentem udzielania zamówień publicznych, który ma na celu wykorzystanie mechanizmów rynkowych, aby umożliwić wyznaczenie odpowiedniej ceny lub oferenta na określone dobra oraz zamówienia. Jako iż przetarg stanowi jedną z instytucji zawierania umów w gospodarce rynkowej, w doktrynie wskazuje się, że „podlega on ochronie jako instrument prawidłowego obrotu gospodarczego, w szczególności gwarantujący równość podmiotów gospodarczych”[1]. Czym więc jest przetarg? Przyjmuje się, iż jest to „suma uporządkowanych czynności, których ostatecznym celem jest wybór nabywcy rzeczy w drodze zaproszenia do składania ofert. Przetarg ma pozwolić wyodrębnić tego kontrahenta, który ofiarowuje najkorzystniejsze warunki zawarcia umowy - najniższą lub najwyższą cenę, najkorzystniejszy termin wykonania, najnowszą technologię”[2].

REKLAMA

Polecamy: WARSZTAT: Nowe Prawo Zamówień Publicznych Kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych po zmianach

REKLAMA

Zamówienia publiczne zaś (zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych) to „umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Stanowią one niezwykle istotny instrument polityki gospodarczej państwa”.

Z powyższych względów konieczne jest wprowadzenie do porządku prawnego instrumentów ochrony prawidłowego przebiegu postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, a co za tym idzie – instrumentów reakcji prawnokarnej na wypadek stwierdzenia nieprawidłowości. Zatem jakie są podstawowe przestępstwa, związane z procedurą udzielania zamówień publicznych, przewidziane w polskim kodeksie karnym? I jakich metod używa się w celu wykrycia tych przestępstw?

Przestępstwo z art. 305 kodeksu karnego

REKLAMA

Ten czyn zabroniony bywa nazywany przestępstwem zakłócenia przetargu publicznego. Zgodnie z art. 305 § 1 „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”. § 2 tego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega także ten, „kto w związku z publicznym przetargiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okoliczności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przestępstwo z § 1 jest przestępstwem kierunkowym, co oznacza, że dla bytu przestępstwa konieczne jest, aby sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Natomiast dla bytu przestępstwa z § 2 nie ma już znaczenia cel działania sprawcy, nie musi on działać w celu uzyskania korzyści majątkowej.

Sprawcą zachowań opisanych w art. 305 k. k. może być każda osoba fizyczna, nie wyłączając ani właściciela mienia objętego przetargiem (np. wchodzącego w porozumienie z uczestnikiem przetargu, aby uzyskać jak najwyższą, nieuzasadnioną cenę), ani też podmiotu, na rzecz którego przetarg jest przeprowadzany, jednak sprawca musi działać na szkodę instytucji organizującej przetarg. Jeśli dojdzie do pokrzywdzenia innych uczestników przetargu, ale nie samego zamawiającego, nie dojdzie do wypełnienia ustawowych znamion czynu z art. 305 kodeksu karnego.

Przestępstwo z art. 297 kodeksu karnego

Zgodnie z dyspozycją art. 297 § 1 kodeksu karnego „Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”. Zaś § 2 komentowanego artykułu stanowi, iż tej samej karze podlega ten, „kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego”.

Odnosząc powyższą regulację do procedury udzielania zamówień publicznych stwierdzić należy, iż odpowiedzialność za ten czyn zabroniony poniesie osoba, która przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę lub nierzetelny dokument, albo nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania zamówienia publicznego – jeśli działa w celu uzyskania zamówienia publicznego dla siebie lub kogoś innego. Co do zasady podmiotem przestępstwa będzie w tym przypadku osoba bezpośrednio biorąca udział w procedurze przetargowej, a zatem pracownicy, członkowie komisji przetargowej itp., ponieważ odpowiedzialny będzie tylko ten, kto miał określony w przepisie cel i był tego celu świadomy.

Przestępstwa korupcyjne określone w art. 228 – 230a k. k. oraz 296a k. k.

Za przestępstwa korupcyjne w związku z organizowaniem przetargu odpowiedzialni będą zarówno członkowie komisji przetargowej i pracownicy, jak i członkowie zarządu spółki organizującej przetarg publiczny, w zależności oczywiście od tego, kto przyjął korzyść majątkową.

Skoro znamy już podstawowe rodzaje przestępstw przetargowych, przeanalizujmy jakich metod używa się, aby wykryć czyny zabronione tego rodzaju.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze

Organy takie jak Policja, CBA, czy też ABW są wyposażone w kompetencje do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych w celu wykrywania przestępstw gospodarczych, w tym – przestępstw przetargowych. Podstawowymi rodzajami czynności operacyjno-rozpoznawczych są: kontrola operacyjna (np. pod postacią kontrolowania treści korespondencji), zakup kontrolowany i łapówka kontrolowana, a także operacja pod przykryciem.

Inne sposoby

Innym sposobem uzyskiwania dowodów przestępstw gospodarczych będzie anonimowe zawiadomienie o przestępstwie. Każda zawarta w anonimie informacja podlega sprawdzeniu, zwłaszcza dokładniejszego badania wymagać będą te anonimy, które poparte zostały dołączonymi dokumentami.

Kolejnym sposobem uzyskiwania informacji o przestępstwach gospodarczych będzie zawiadomienie ze strony Najwyższej Izby Kontroli, która ma obowiązek denuncjacji przestępstw i wykroczeń, o których dowiedziała się w związku ze swoją ustawową działalnością.

[1] W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k. k. Wydanie IV., red. A. Zoll, Warszawa 20

[2] Ibidem.

Polecamy serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

REKLAMA

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

REKLAMA

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

REKLAMA