Przesłuchanie świadka anonimowego

Świadkiem anonimowym jest osoba fizyczna, która została wezwana do złożenia zeznań lub dobrowolnie postanowiła złożyć zeznania, które mogą mieć istotne znaczenie w danej sprawie. Wprowadzenie do ustawodawstwa instytucji świadka incognito było spowodowane znacznym wzrostem przestępczości zorganizowanej i związanych z tym licznych prób terroryzowania świadków podczas procesów. W określonych przepisami kodeksu postępowania karnego przypadkach sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator może wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych oraz innych okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka. Art. 184 § 1 k.p.k. zawiera katalog sytuacji, które mogą spowodować utajnienie tożsamości świadka, w tym w sytuacji istnienia uzasadnionej obawy wystąpienia niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności i mienia świadka lub osób mu najbliższych. W przypadku wydania postanowienia przez sąd lub prokuratora o utajnieniu tożsamości, informacje dotyczące świadka incognito pozostają wyłącznie do wiadomości sądu bądź prokuratora, a w razie konieczności również funkcjonariusza Policji, który prowadzi postępowanie.

Regulacja art. 184 k.p.k. pozwala powołać anonimowego świadka w każdej sprawie, gdyż ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń w tym zakresie. Jednakże na postanowienie w sprawie utajnienia okoliczności pozwalających na identyfikację świadka przysługuje zażalenie. Ten środek odwoławczy przyznany jest świadkowi, podejrzanemu oraz oskarżonemu wraz z obrońcą w terminie trzech dni. Postępowanie w tej sprawie toczy się z zachowaniem tajemnicy państwowej, a w przypadku uwzględnienia zażalenia wszelkie protokoły z przesłuchania świadka ulegają zniszczeniu.

Warunki przesłuchania świadka incognito

Zgodnie z art. 184 § 3 k.p.k. świadka anonimowego przesłuchuje prokurator, jak również sąd, który zlecił wykonanie takiej czynności sędziemu wyznaczonemu ze składu sędziowskiego. Ważną kwestią jest zapewnienie odpowiednich warunków do przesłuchania, ze względu na możliwość ujawnienia tożsamości świadka. W postępowaniu sądowym ma to szczególne znaczenie, gdyż podczas przesłuchania na tym etapie może być obecny oskarżony wraz ze swoim obrońcą, którzy muszą zostać należycie poinformowani o miejscu i czasie odbycia przesłuchania świadka incognito. Miejscem przesłuchania może być prokuratura, sąd, mieszkanie świadka, hotel bądź jakiekolwiek miejsce zapewniające świadkowi pełną anonimowość. Na podstawie przepisów rozporządzenia wydanego przez Ministra Sprawiedliwości przesłuchanie świadka powinno odbywać się w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu, uniemożliwiającym dostęp osób nieupoważnionych oraz zapewniającym możliwość odpowiedniego utajnienia wizerunku i głosu.

Zobacz też: Co warto wiedzieć o przesłuchaniu świadka?