Ujawnienie danych osobowych oskarżonego

W dniu 29 kwietnia 2011 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok, w którym uznał, że zezwolenie na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osoby, przeciwko której toczy się postępowanie karne, wydane na wniosek określonego dziennikarza lub redakcji, jest skuteczne wobec wszystkich dziennikarzy i redakcji (sygn. akt I CSK 509/2010, dalej „wyrok”).

Zasada domniemania niewinności

Omawiany wyrok odnosi się do istotnego zagadnienia, jakim jest przestrzeganie zasady domniemania niewinności oskarżonego (podejrzanego) w środkach masowego przekazu. Zgodnie z art. 13 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r. nr 5 poz. 24 z późn. zm., dalej „ustawa”), nie wolno publikować w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również danych osobowych i wizerunków świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba że osoby te wyrażą na to zgodę. W odniesieniu do osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, zgodę na ujawnienie ich danych osobowych i wizerunku, może wydać także właściwy prokurator lub sąd, kierując się przesłanką ważnego interesu społecznego. Udzielenie zaś zgody na taką publikację powoduje, że działania prasy, polegające na publikacji danych czy wizerunku osoby, przeciwko której toczy się postępowanie karne, nie będą bezprawne.

Ochrona dobrego imienia oskarżonego

Celem, który ustawodawca chciał osiągnąć przez wprowadzenie powyższych przepisów do systemu prawnego jest ochrona dobrego imienia oskarżonego (podejrzanego), zanim nie zakończy się postępowanie karne i nie zostanie wydany prawomocny wyrok. Oskarżony, jak każdy obywatel ma prawo do ochrony swoich dóbr osobistych, w tym dobrego imienia. Warto przy tym wskazać, że w przypadku naruszenia zakazu ujawniania danych osobowych, określonego w art. 13 ustawy, możliwe jest poniesienie odpowiedzialności karnej za zniesławienie, odpowiedzialności cywilnej za naruszenie dóbr osobistych, a także odpowiedzialności zawodowej dziennikarzy przed sądem dziennikarskim stowarzyszenia dziennikarzy.

Zastosowanie ww. przepisów w praktyce

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wskazane powyżej przepisy nie oznaczają w praktyce, że prasa w trakcie trwania postępowania karnego nie może zajmować się problemami, które tego postępowania dotyczą. Zakaz wprowadzony przez ustawę odnosi się wyłącznie do publikacji danych osobowych i wizerunku osób, które w danym postępowaniu karnym biorą udział. Ustawa określa jednocześnie sytuacje i przesłanki, po spełnieniu których dopuszczalna jest publikacja danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie karne.

Zobacz: Czy podejrzany może zmienić swoje wyjaśnienia?