Procedura ekstradycyjna w UK

Decyzja ramowa dotycząca Europejskiego Nakazu Aresztowania przyniosła radykalne zmiany w procesie ekstradycyjnym w Unii Europejskiej, drastycznie przyśpieszając ten proces oraz usuwając część przesłanek stanowiących przeszkodę w procesie ekstradycyjnym. Obecnie w Europie wystawianych jest ponad 1,000 ENA w miesiącu.

Od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i otwarcia granic, Wieka Brytania stała się atrakcyjnym miejscem dla wszystkich tych, którzy poszukiwali schronienia przed polskim wymiarem sprawiedliwości. Stało się to z powodu stosunkowo łatwej możliwości znalezienia pracy braku obowiązku meldunkowego.  W roku 2009 Polska wystosowała 4,844 wniosków o ekstradycje, co stanowiło 40% wszystkich Europejskich Nakazów Aresztowania.

Obecnie Komisarz Sprawiedliwości, Viviane Reding oraz Komisja Europejska w swoim trzecim raporcie  dotyczącym wdrażania Europejskich Nakazów Aresztowania krytykowały wadliwy system oraz problemy związane z wykonywaniem Europejskich Nakazów Aresztowania.  Krytykowano przede wszystkim mechaniczne wystawianie Europejskich Nakazów Aresztowania w oparciu o trywialne wykroczenia. Raport  wskazał, ze system jest zablokowany Nakazami związanymi z takimi czynami jak posiadanie małych ilości zakazanych substancji czy też kradzież roweru. 

Procedura ekstradycyjna

W procesie ekstradycyjnym istnieją trzy stopnie proceduralne a mianowicie:

1.  Aresztowanie

Często zatrzymanie osoby poszukiwanej odbywa się przy np. przy rutynowej kontroli drogowej, jednakże coraz częściej osoby poszukiwane Europejskim Nakazem Aresztowania są zatrzymywane w miejscach zamieszkania lub pracy. Jest to wynikiem skrupulatnej pracy oficerów Serious Organise Crime Agency, którzy starannie przeczesują rejestry krajowych instytucji takich jak np. biura podatkowego lub Home Office.  Po aresztowaniu na podstawie ENA osoba zatrzymana zostaje przewieziona do komisariatu policji, gdzie zostaje jej przedstawiony Europejski Nakaz Aresztowania, zwykle w języku polskim jak angielskim. Nie odbywa się formalne przesłuchanie, dlatego osobie zatrzymanej nie przysługuje wizyta prawnika z urzędu. 

2. Proces ekstradycyjny

Według prawa osoba zatrzymana na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania musi zostać postawiona przed sądem tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe. Pierwsze posiedzenie sądowe odbywa się przed sędzią okręgowym i ma kluczowe znaczenie dla sprawy. Podczas tego posiedzenia ustala się tożsamość osoby zatrzymanej, która następnie decyduje czy zgadza się na ekstradycje, czy też nie.  Jeżeli zgoda nie zostanie wydana, sad zajmie się następnie takimi sprawami jak zwolnienie za kaucja oraz wyznaczenie daty procesu ekstradycyjnego.

Należy dodać, że prawnik reprezentujący osobę zatrzymaną na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania już podczas pierwszego posiedzenia sądowego musi zidentyfikować potencjalne argumenty, które następnie, w zależności od okoliczności sprawy oraz instrukcji osoby zatrzymanej, będzie podnosił podczas procesu ekstradycyjnego. 

Zanim proces ekstradycyjny dojdzie do skutku, obrona osoby zatrzymanej musi złożyć w sądzie tzw. Skeleton Argument, w którym określi argumenty, na których będzie polegać podczas procesu, ich podstawę oraz przykłady aktualnego prawa precedensowego, na którym zamierza się oprzeć. Dodatkowo musi również zostać złożone zeznanie osoby zatrzymanej, na podstawie którego obrona była w stanie przygotować Skeleton Argument.

Podczas procesu ekstradycyjnego sąd ustala czy Europejski Nakaz Aresztowania jest zgodny z Aktem  Ekstradycjynym 2003 oraz rozpatruje wnioski tak obrony, jak i prokuratury.

Nierzadko zdarza się, że proces zostaje odroczony po to, aby prokuratura mogla zwrócić się do strony polskiej z prośbą o odpowiedzi na pytania, które wynikły podczas procesu, a które maja decydujące znaczenia dla sprawy. 

Zobacz również: Europejski nakaz aresztowania