Przebieg postępowania sądowego o stwierdzenie nieważności małżeństwa

W niniejszym artykule, choć tylko ogólnie z uwagi na formę, chciałbym przedstawić schemat typowego przebiegu postępowania sądowego o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

Rzeczą jasną i nie wymagającą nawet komentarza pozostaje, iż wyłącznie kompetentne w zakresie prowadzenia spraw, w drodze kanonicznego procesu sądowego o nieważność małżeństwa pozostają trybunały kościelne.

Cztery fazy procesu

Skoro zatem proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa dostosowuje się do zwyczajnego procesu spornego, to możemy w nim wyróżnić cztery podstawowe fazy procesu:

I. faza wprowadzenia sprawy,

II. faza dowodowa – instrukcja sprawy,

III. faza dyskusji nad sprawą i wyrok,

IV. faza zaskarżenia wyroku i jego wykonanie.

Zobacz również serwis: Rozwód kościelny

Poszczególne etapy

W wyżej wskazanych fazach możemy wyróżnić następujące etapy:
I. faza wprowadzenia sprawy:
1. przygotowanie i złożenie skargi powodowej,
2. przyjęcie lub odrzucenie skargi,
3. dekret wyznaczenia składu sędziowskiego,
4. zawiadomienie i wezwanie stron,
5. ustalenie formuły wątpliwości, tj. zawiązanie sporu.

II. faza dowodowa – instrukcja sprawy:
1. dowodzenie:
a )  oświadczenia stron,
b ) przyznanie sądowe,
c ) dowód z dokumentów,
d ) zeznania świadków,
e ) opinie biegłych,
f ) wizja lokalna i oględziny sądowe,
2. ogłoszenie akt sprawy – publikacja,
3. ewentualnie przedłożenie nowych dowodów i wówczas ponowne ogłoszenie akt sprawy,
4. zamknięcie postępowania dowodowego,
5. uwagi i obrona stron,
6. uwagi obrońcy węzła małżeńskiego,
7. zawiadomienie stron o uwagach obrońcy,
8. dodatkowe obrony lub uwagi stron,
9. ostateczne uwagi obrońcy węzła.

III. faza dyskusji nad sprawą i wyrok:
1. przygotowanie pisemnych wniosków,
2. dyskusja i narada nad wyrokiem,
3. redakcja wyroku.

IV. faza zaskarżenia wyroku i jego wykonanie:
1. rekurs zwyczajny:
a )  apelacja automatyczna lub zwyczajna,
2. rekurs nadzwyczajny:
a ) skarga o nieważność wyroku,
3. rekurs wyjątkowy:
a ) nowe wprowadzenie sprawy,
b ) przywrócenie do stanu poprzedniego,
4. wykonanie wyroku.

Jak widać zatem i o czym należy bezwzględnie pamiętać trybunały kościelne nie unieważniają ważnie zawartych małżeństw i nie wydają orzeczeń rozwodowych, czy też nie udzielają rozwodu kościelnego, a jedynie dają autorytatywną odpowiedź na wysuniętą wątpliwość.

Zobacz również: "Rozwód kościelny" - czy można odwołać się od wyroku?