REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kary w prawie kościelnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Małgorzata Bryła
Adwokat kościelny
Kodeks Prawa Kanonicznego./ Fot. Fotolia
Kodeks Prawa Kanonicznego./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przyczyną kary jest zewnętrzne naruszenie normy karnej, świadomie i dobrowolne, dokonana tylko i wyłącznie przez siebie (przestępstwo własne), ciężko zawinione. Karanie czynów, Kościół uznał za ostateczny środek, po wcześniejszym wyczerpaniu wszystkich możliwości wpływu, oddziaływania mającego na celu skłonienie sprawcy do poprawy i zadośćuczynienia.

Zobacz również serwis: Rozwód kościelny

REKLAMA

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku, prócz regulacji prawa małżeńskiego zawiera w sobie formalne i materialne przepisy kościelnego prawa karnego. Kodeks tej części przepisów poświęcił księgę VI „De sanctionibus In Ecclesia” (sankcje w kościele) i księga VII, która w części IV tyczy się procesu karnego.

Uprawnienie Kościoła do wymierzania kar gwarantuje kan. Kan. 1311 - Kościół posiada wrodzone i własne prawo wymierzania sankcji karnych wiernym popełniającym przestępstwo. Prawo to ma charakter wrodzony i służy do zachowania tożsamości i jedności Kościoła. Władza ta przysługuje niezależnie od władzy świeckiej i wchodzi w zakres rządzenia. Przy czyn należy podkreślić, że Kościół władzy karania nie uznaje za pierwszorzędny środek do zbawienia.

W ujęciu prawo-kanonicznym przez przestępstwo należy rozumieć zewnętrzne naruszenie ustawy lub nakazu poważnie poczytalne na skutek winy umyślnej i nieumyślnej.

Aby zaistniało przestępstwo muszą być spełnione następujące przesłanki:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • szkoda publiczna, na skutek zewnętrznego naruszenia porządku prawnego
  • naruszenie to winno być z winy umyślnej
  • naruszona norma prawna, obwarowana jest sankcją karną.

W przypadku łączne wystąpienia ww. elementów prawodawca przewiduje, nałożenie na osobę lub osoby sankcji w postaci kar kanonicznej.

W obecnie obowiązującym prawodawstwie, wymienia się, następujące rodzaje sankcji karnych (kan. 1312 § 1);
1. Kary poprawcze, czyli cenzury,
2. Kary ekspiacyjne.

Ponadto stosowane są środki zaradcze i pokuty, pierwsze głównie dla zapobieżenia przestępstwom, drugie zaś raczej dla zastąpienia kary lub jej zwiększenia.

Ustawa może ustanowić inne kary ekspiacyjne, które pozbawiają wiernego jakiegoś dobra duchowego lub doczesnego i odpowiadają nadprzyrodzonemu celowi Kościoła.

Przyczyną kary jest zewnętrzne naruszenie normy karnej, świadomie i dobrowolne, dokonana tylko i wyłącznie przez siebie (przestępstwo własne), ciężko zawinione.

Pod pojęciem kary kanonicznej według ks. Myrchy należy rozumieć „dolegliwość, którą wymierza prawowita władza kościelna, pozbawiając przestępcę dobra materialnego lub duchowego".

Cel: poprawa przestępcy, przestrzeżenie innych, zadośćuczynienie naruszonemu porządkowi.

Cel wymierzenia kary kanonicznej był zmienny i w zależności od okresu, w jakim znajdował się Kościół zwracano uwagę na różne elementy. W początkach prawa kanonicznego, w Dekrecie Gracjana określano, że celem kary jest poprawa przestępcy. Kara ma służyć nie tylko celowi odwetowemu. Podobnie Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 akcentował wymienione elementy, przy czym w komentarzach kładziono nacisk na cel odwetowy. Obecny kodeks wskazuje, że cele kary jest: naprawienie zgorszenia, doprowadzenie do poprawy. Kara ma służyć dobru jednostki i wspólnoty, której zło zostało wyrządzone.

Zobacz również: Gdzie szukać adwokata kościelnego?

Jak wcześniej było wspomniane, kary dzielą się na cenzury, ekspiacyjne, środki karne i pokutne. Cenzury to kary poprawcze, nalezą do nich ekskomunika, suspensa i interdykt. Cenzura wg. Kodeksu z 1917r. to kara pozbawiające chrześcijanina popełniającego przestępstwo, trwającego z uporem, pewnych dóbr duchowych i doczesnych, dopóki po porzuceniu uporu nie zostanie zwolniony. Wymieniana ekskomunika to najcięższa kara kościelna polegające na wyłączeniu chrześcijanina z wspólnoty kościelnej, zakaz korzystania z dóbr kościelnych, sprowadzające określone prawem skutki. Kodeks Prawa Kanonicznego wymienia skutki prawne ekskomuniki: Kan. 1331 - § 1. Ekskomunikowanemu zabrania się:

  • jakiegokolwiek udziału posługiwania w sprawowaniu Ofiary eucharystycznej lub w jakichkolwiek innych obrzędach kultu;
  • sprawować sakramenty i sakramentalia oraz przyjmować sakramenty;
  • sprawować kościelne urzędy lub posługi albo jakiekolwiek inne zadania, bądź wykonywać akty rządzenia.

REKLAMA

Określenie częściowa ekskomunika nadane jest karze interdyktu. Nazwa ta wynika z tego, że osoba jej podlega pozostaje we wspólnocie, przy czym pozbawiona jest pewnych dóbr określonych w kodeksie. Co do skutków interdyktu kodeks poświęca Kan. 1332 - Ukarany interdyktem jest związany zakazami, o których w kan. 1331, § 1, n. 1 i 2; jeśli zaś interdykt został wymierzony lub deklarowany, należy zachować przepis kan. 1331, § 2, n. 1.

Omówione kary dotyczą wszystkich zarówno osób duchownych, jak i świeckich. Specyficznym rodzajem kary poprawczej jest suspensa, która „zarezerwowana” jest tylko osobą duchownym. Jest to kara zabraniająca wykonywana jurysdykcji, nauczania, podejmowania aktów władza, pozbawiająca dochodów. Suspensa może mieć charakter ogólny i częściowy, jak to określa Kan. 1333 - § 1. Suspensa, która może być stosowana jedynie do duchownych, zabrania:

  • wszystkich lub tylko niektórych aktów władzy święceń;
  • wszystkich lub tylko niektórych aktów władzy rządzenia;
  • wykonywania wszystkich lub niektórych uprawnień lub zadań związanych z urzędem.

Kolejną grupą kar są kary ekspiacyjne. Cechą charakterystyczną tej kary jest zadośćuczynienie wspólnocie za wyrządzona krzywdą. Kodeks podaje następujące regulację. Kary te mogą być wymierzona na stałe bądź na ściśle określony czas lub nieokreślony. Kara ta ustaje z chwilą zadośćuczynienia za wyrządzona szkodę.
Kodeks podaje, że Kan. 1336 - § 1. Kary ekspiacyjne, które mogą obowiązywać przestępcę albo na stałe, albo na czas określony lub nieokreślony, oprócz innych, ustanowionych ewentualnie ustawą, są następujące:

1. zakaz lub nakaz przebywania na określonym miejscu lub terytorium;

2. pozbawienie władzy, urzędu, zadania, prawa, przywileju, uprawnienia, łaski, tytułu, odznaczenia, nawet czysto honorowego;

3. zakaz korzystania z tego, co wyliczono w n. 2, lub zakaz korzystania z tego w określonym miejscu lub poza określonym miejscem; tego rodzaju zakazy nigdy nie powodują nieważności;

4. karne przeniesienie na inny urząd;

5. wydalenie ze stanu duchownego.

Trzecią grupę kar, stanowią karne środki zaradcze i pokutne. Kodeks Prawa Kanonicznego wymienia dwa środki zaradcze: upomnienie oraz naganne.

REKLAMA

Upomnienie to pouczenie, zwrócenie uwagi na to, co należy czynić, a czego należy unikać. Tego typu środek prawny stosuje się wobec tych, którzy są w bliskiej okazji do popełnienia przestępstwa lub też w wyniku prowadzonego dochodzenia pada poważne podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Naganna - to akt władcy jurysdykcyjnej, karci tego, kto narusza porządek. Udzielana jest temu, którego postępowanie powoduje zgorszenie oraz poważnie zakłóca porządek społeczny.
Innym wymienianym w kodeksie środkiem wobec osób mogących popełnić przestępstwo jest pokuta. W ujęciu prawnym pokuta, to obowiązek wykonania jakiegoś aktu religijnego, aktu miłosierdzia, nałożona w zakresie zewnętrznym np. pielgrzymka, jałmużna, modlitwa. Przy jej wymierzaniu przełożony bierze pod uwagę okoliczności czynu, jak i osobiste właściwości przestępcy.

Karanie czynów, Kościół uznał za ostateczny środek, po wcześniejszym wyczerpaniu wszystkich możliwości wpływu, oddziaływania mającego na celu skłonienie sprawcy do poprawy i zadośćuczynienia. Zgodnie z Kan. 1341 - Ordynariusz dopiero wtedy powinien wszcząć postępowanie sądowe lub administracyjne celem wymierzenia lub deklaracji kary, gdy uznał, że ani braterskim upomnieniem, ani naganą, ani też innymi środkami pasterskiej troski nie można w sposób wystarczający naprawić zgorszenia, wyrównać naruszonej sprawiedliwości i doprowadzić do poprawy winnego.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wysokość alimentów w 2025 r. według nowej tablicy alimentacyjnej [Przykład]

Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało nową tablicę alimentacyjną. Co istotne, nie ma ona charakteru wiążącego. Jak podkreśla resort, tabele będą narzędziem pomocowym dla sędziów i uczestników postępowania.

Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Rekonstrukcja rządu stała się faktem. Premier Donald Tusk ogłosił: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

Rekonstrukcja rządu: „Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

REKLAMA

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

REKLAMA