REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

W jaki sposób wyegzekwować od sprawcy świadczenia przyznane pokrzywdzonemu?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agnieszka Kapała-Sokalska
Adwokat, właścicielka Kancelarii Adwokackiej AKS
W jaki sposób wyegzekwować od sprawcy świadczenia przyznane pokrzywdzonemu?
W jaki sposób wyegzekwować od sprawcy świadczenia przyznane pokrzywdzonemu?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Mimo że sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego – a nawet zastąpić go nawiązką do 200 tys. zł – w praktyce często zdarza się, że sprawcy ignorują te obowiązki. Pokrzywdzeni nie są jednak bezradni – mogą skorzystać z egzekucji komorniczej, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do ponownego postępowania karnego wobec osoby uchylającej się od wykonania wyroku.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 46 § 1 KK).

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli natomiast orzeczenie tego obowiązku jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich (art. 46 § 2 KK).

Podobnie - umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę (art. 67 § 3 KK). Nierzadko zdarza się jednak, że sprawca, pomimo prawomocnego wyroku, nie wykonuje nałożonych na niego- wymienionych wyżej- środków kompensacyjnych. Co można zrobić w takiej sytuacji?

Po pierwsze - egzekucja

Wyroki sądów karnych, podobnie jak wyroki sądów cywilnych, mogą być egzekwowane przez komornika. W tym celu należy najpierw uzyskać tzw. klauzulę wykonalności, którą nadaje- na wniosek uprawnionej osoby- sąd bądź referendarz sądowy. Sądem właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest zasadniczo sąd, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, zatem do tego sądu należy złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

REKLAMA

Klauzula wykonalności, to – obrazowo mówiąc- „akt sądowy”, w którym stwierdza się, że dany tytuł egzekucyjny (np. wyrok, ugoda) nadaje się do wykonania i że dopuszczalne jest prowadzenie egzekucji przeciwko danemu dłużnikowi. Treść klauzuli wykonalności ustala Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. Aktualnie brzmi ona w następujący sposób: ,,W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ….. 20….. r. Sąd ….. w ….. / Referendarz sądowy w Sądzie ….. w. …. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ….. oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.".

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co istotne - jeżeli obowiązek zapłaty zadośćuczynienia lub odszkodowania wynika z ugody zawartej przed sądem lub referendarzem sądowym, to także taka ugoda, po nadaniu jej klauzuli wykonalności, może stać się podstawą postępowania egzekucyjnego. Takie sytuacje dotyczą w szczególności ugód zawieranych w sprawach z oskarżenia prywatnego (są to w szczególności sprawy dotyczące znieważenia, zniesławienia, naruszenia nietykalności cielesnej).

Podobnie, gdyby ugoda zawarta została w postępowaniu mediacyjnym, to ona również może zostać zaopatrzona w klauzulę wykonalności i stać się tzw. tytułem wykonawczym, dającym podstawę do przymusowego jej egzekwowania. W takiej sytuacji jednak, sąd lub referendarz sądowy bada, czy ugoda nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Gdyby doszedł do wniosku, że jest, to wówczas ma obowiązek odmówić (w całości lub w części) nadania klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed mediatorem.

Zaznaczam przy tym, że rozstrzygnięcie co do nadania klauzuli wykonalności jest zaskarżalne.

Inne możliwości reakcji - ponowne skazanie?

Warto wiedzieć, że uchylanie się od wykonania środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązki, orzeczonych przez sąd na rzecz pokrzywdzonego lub osoby dla niego najbliższej, za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, także stanowi przestępstwo. Jest ono zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 244c § 1 KK).

Ściganie takiego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego (art. 244c § 3 KK). Co ważne - przepis zawiera też uregulowanie, z którego wynika, że jeżeli sprawca przestępstwa nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego wykona w całości orzeczony wobec niego środek kompensacyjny, to nie będzie podlegał karze (art. 244c § 2 KK).

Przepis ten ma na celu dodatkowe zmobilizowanie sprawcy do wykonania wyroku, czyli uiszczenia zadośćuczynienia, naprawienia szkody czy zapłaty nawiązki na rzecz pokrzywdzonego (ew. na rzecz osoby dla niego najbliższej).

Podsumowanie

Kończąc, dodam jeszcze, że Kodeks Karny zawiera też istotny przepis dotyczący ograniczenia zatarcia skazania (art. 107 § 6 KK). Jeżeli bowiem orzeczono środek kompensacyjny, to zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Taka regulacja bez wątpienia stanowi wzmocnienie sytuacji osób, na których rzecz orzeczono w postępowaniu karnym zadośćuczynienie, obowiązek naprawienia szkody, ew. nawiązkę.

Adwokat Agnieszka Kapała-Sokalska

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odszkodowanie za zgubione zwierzę jak za bagaż. Linie lotnicze nie muszą płacić więcej, jeśli nie złożysz tej deklaracji

Czy zwierzę to rzecz, a w podróży można traktować je jak bagaż? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości, a TSUE potwierdził jak należy je rozumieć. Jeśli podróżujesz ze zwierzakiem, lepiej żebyś znał te zasady.

Karta parkingowa 2026 – kto może ją dostać i jak złożyć wniosek

Od 2026 roku obowiązują ujednolicone przepisy dotyczące kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe karty będą wydawane w formie elektronicznej, z kodem QR i zabezpieczeniami przed fałszerstwem.

Dofinansowanie PFRON 2026 – ile wynosi wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami

W 2026 roku utrzymano system wsparcia dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami. Dofinansowania z PFRON obejmują zarówno wynagrodzenia, jak i dopłaty do wyposażenia stanowiska pracy.

Prawa pracownika z niepełnosprawnością w 2026 roku – skrócony czas pracy i dodatkowe uprawnienia

Pracownicy z niepełnosprawnością korzystają z szeregu przywilejów wynikających z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej. W 2026 roku utrzymano kluczowe uprawnienia, ale rozszerzono możliwości pracy zdalnej i elastycznych godzin.

REKLAMA

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności w 2026 roku – jak złożyć wniosek i co się zmienia

Od 2026 roku wchodzi w życie zmodernizowany system orzekania o niepełnosprawności. Rząd zapowiada uproszczenie procedur, cyfrowe wnioski i ujednolicenie kryteriów. Sprawdzamy, co się zmieni i jak teraz uzyskać orzeczenie.

Dodatkowe 1500 zł dla tych seniorów. Państwo pomaga nie tylko rodzicom. Kto i jak może skorzystać ze wsparcia i poprawić stan swojego konta?

Choć dużo mówi się o wsparciu, którego państwo udziela rodzicom najmłodszych dzieci, to nie są oni jedyną grupą społeczną, która może korzystać z pomocy ponosząc koszty swojego codziennego utrzymania. Pieniądze mogą trafić również do określonej grupy seniorów.

Czy nagrywanie rozmów i spotkań jest legalne? Kiedy nagranie może być dowodem w sądzie?

Nagrywanie rozmów, zebrań czy spotkań budzi wiele wątpliwości prawnych – zwłaszcza gdy nie wszyscy uczestnicy wiedzą o nagrywaniu. W erze smartfonów i łatwego dostępu do technologii coraz częściej pojawia się pytanie: czy takie nagrania są zgodne z prawem i czy można je wykorzystać w sądzie?

W tym roku katolicy powinni uczestniczyć we mszy świętej zarówno 1, jak i 2 listopada

1 i 2 listopada przypadają w tym roku w weekend. W związku z tym katolicy mają obowiązek uczestniczenia we mszy świętej zarówno w sobotę, jak i w niedzielę. Dlaczego?

REKLAMA

Czy kobiety bez dzieci będą pracować do 65 lat? Petycja w Kancelarii Prezydenta

Nie masz dzieci? Według autora nowej petycji to powód, byś pracowała dłużej. Dokument trafił na biurko prezydenta i błyskawicznie podzielił opinię publiczną. Petycja, złożona anonimowo w Kancelarii Prezydenta, zakłada, że kobiety bez dzieci powinny przechodzić na emeryturę dopiero w wieku 65 lat tak jak mężczyźni. Pomysł wywołał falę komentarzy, od oskarżeń o dyskryminację po głosy poparcia za równością w systemie emerytalnym.

Jak dobrze sporządzić ugodę?

Mediacje, czy negocjacje nieraz doprowadzają do porozumienia między stronami. Wyrazem takiego porozumienia jest zawarcie umowy ugody (sądowej lub pozasądowej – w zależności od stanu zawisłości sporu).

REKLAMA