Renta, Zasiłek

Pracownicy w wieku 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna są chronieni przed zwolnieniem z pracy aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jednak ochrona przedemerytalna nie zawsze działa skutecznie. Utrata pracy i innych źródeł utrzymania sprawia, że takie osoby mogą ubiegać się w ZUS o świadczenie przedemerytalne. Czy przysługuje ono wszystkim i jak je załatwić?

Rodziny dzieci i uczniów, które poniosły straty w wyniku ulew i powodzi, które w ostatnich dniach dotknęły Polski – mogą otrzymać 2540 zł wsparcia na jedno dziecko lub ucznia. Jaki wniosek i gdzie należy złożyć, aby otrzymać świadczenie? 

Renta wdowia wejdzie w życie już od stycznia 2025 roku. Wdowy i wdowcy będą nabywać prawo do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, nie wcześniej jednak niż przed ukończeniem 55 lat (jeśli jesteś kobietą) i 60 lat (jeśli jesteś mężczyzną). Dlaczego taki warunek został wprowadzony? Sprawę wyjaśnia Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski.

Rozwiedzeni małżonkowie, którzy mają prawo do renty rodzinnej po zmarłym byłym małżonku, nie będą mogli korzystać z tej korzystnej reguły zbiegu świadczeń, którą przewidują nowe przepisy o rencie wdowiej. Tak przekazał Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski.

Wysokość renty wdowiej jest z limitem, tj. nie może przekroczyć 3-krotności najniższej emerytury. Aktualnie ta 3-krotność najniższej emerytury to 5342 zł, w 2025 r. będzie to, według prognoz ZUS, kwota 5700 zł. A miało być inaczej, tzn. maksymalna wysokość renty wdowiej miał zależeć od przeciętnej emerytury.

Nowy dodatek do renty socjalnej podlega takim samym zasadom co sama renta w zakresie waloryzacji, zmniejszania jego wartości i zawieszania wypłaty. W przypadku obniżenia renty socjalnej z uwagi na zbieg uprawnień, kwota dodatku dopełniającego ulegnie obniżeniu o taki sam procent, o jaki obniżono rentę socjalną [Przykład].

Wybraliśmy 8 istotnych form finansowego wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Kto może otrzymać takie zasiłki? Ile wynoszą w 2024 i 2025 r.? Jakich zmian należy się spodziewać w zasadach ich przyznawania? Oto przydatne zestawienie.

Renta wdowia, która jest wprowadzana nowelizacją ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zakłada nowe reguł zbiegu prawa do renty rodzinnej nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem z uprawnieniami do innych świadczeń emerytalno-rentowych. Ustawodawca przewidział trzy podstawowe warunki, których spełnienie daje prawo do nowego świadczenia.

Renta wdowia: Wypłata świadczeń w zbiegu możliwa będzie od 1 lipca 2025 r., ale wnioski można składać 6 miesięcy wcześniej. Osoby owdowiałe kilka lat temu, zyskają prawo do dodatkowych pieniędzy. Rząd szacuje, że z tego rozwiązania będzie mogło skorzystać w styczniu prawie 2 mln Polaków.

Renta alkoholowa, choć nie jest oficjalnym terminem prawnym, jest jednak powszechnie używana do opisania świadczenia dla osób niezdolnych do pracy z powodu nadużywania alkoholu. W rzeczywistości, chodzi o rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznawaną przez ZUS. Po ostatniej waloryzacji, z marca 2024 roku renta alkoholowa wynosi 1780,96 zł (tj. w przypadku całkowitej niezdolności do pracy).

Znanych jest już około 8 tysięcy chorób rzadkich ich lista stale rośnie. Ministerstwo Zdrowia opracowało i wdraża „Plan dla Chorób Rzadkich na lata 2024-2025". Choroba rzadka to choroba, która występuje z częstością niższą niż 1 na 2000 osób (5 na 10 000 osób) w populacji europejskiej. Plan zawiera rozwiązania, których celem jest poprawa sytuacji pacjentów z chorobami rzadkimi i ich rodzin. Plan przewiduje kompleksową i skoordynowaną opiekę zdrowotną. 

Miesiąc wypłaty dodatkowego rocznego świadczenie pieniężnego dla emerytów i rencistów określa za każdym razem Rada Ministrów nie później niż do 31 października danego roku. W 2024 r. tzw. czternastka zostanie wypłacona we wrześniu. Niektórzy seniorzy dostaną ją jednak wcześniej.

Rząd musi znaleźć oszczędności w budżecie. To oznacza konieczność zmian w emeryturach, 800 plus i innych świadczeniach finansowanych ze środków publicznych. Można to zrobić zmniejszając wypłaty - ich wysokość lub liczbę osób uprawnionych. Można też poszukać oszczędności w samym systemie wypłat, redukując koszt obsługi, np. przez zastąpienie wielu zasiłków jednym świadczeniem wypłacanym przez ZUS.

W 2023 r. z jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka skorzystało 9500 kobiet. W ustawie o świadczeniach rodzinnych nie ma zmian od 1 listopada 2024 r. Dlatego w 2025 r. skorzysta z tego świadczenia tylko 7000 kobiet. W kolejnych latach liczba ta będzie spadała.

Wiele osób nie wie, czy może zatrzymać emeryturę lub rentę, którą listonosz doręczył już po śmierci emeryta lub rencisty. Dotyczy to także świadczeń, które wpływają na rachunek w banku. ZUS wyjaśnia, kto w takim przypadku ma prawo do emerytury lub renty po zmarłym członku rodziny.                                  

ZUS informuje, że w 2024 roku tzw. czternasta emerytura (czyli kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów) w pełnej wysokości wyniesie 1780,96 zł brutto, czyli tyle, ile wynosi obecnie minimalna emerytura. To dużo mniej niż w 2023 roku, kiedy to 14. emerytura wyniosła 2650 zł brutto. Ale - tak jak i poprzednio - wypłatę całej tej kwoty dostaną osoby, których świadczenie podstawowe np. emerytura, renta nie przekracza 2 900 zł brutto. W przypadku osób ze świadczeniem głównym między 2900 zł a 4630,96 zł brutto, czternastka zostanie zmniejszona zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę - informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podlaskim.

Czy wdowie renty będą wypłacane z wyrównaniem, jak to było w przypadku świadczenia 500+, które zmieniało się w 800+? Wypłaty od stycznia czy od lipca 2025 roku? Minister Sebastian Gajewski wyjaśnia, że będzie inaczej.

Ważny zasiłek od 1 listopada 2024 r. pójdzie w górę, waloryzacji nie było od lat: rząd ma czas do 15 sierpnia na podjęcie decyzji. Właśnie ważą się losy sytuacji finansowej wielu osób, w tym niepełnosprawnych, ich byt materialny może się znacznie poprawić, ponieważ być może wzrośnie wysokość zasiłku, który w Polsce pobiera naprawdę dużo osób.

Zmiany w 800 plus, zasiłku dla rodziny na dziecko. Jeszcze nie teraz i zapewne nie w pierwszej połowie 2025 roku, ale po wyborach prezydenckich 800 plus może czekać poważna reforma. Już teraz Ryszard Petru z Trzeciej Drogi sugeruje, że wdrożenie procedury nadmiernego deficytu wymaga wprowadzenia do programu 800 plus kryterium dochodowego.

Jest nowa propozycja rządowa dotycząca renty wdowiej. Renta wdowia, czyli drugie świadczenie po śmierci współmałżonka ma być wypłacane od 1 lipca 2025 roku do 31 grudnia 2026 roku w wysokości 15%, a od 1 stycznia 2027 roku w wysokości 25%. Zatem jest istotnie mniej niż wcześniej proponowano. Wnioski o rentę wdowią będzie można składać od 1 stycznia 2025 r.

Zwiększą się kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej. Dzięki tym zmianom będzie można uzyskać wyższe świadczenia pieniężne, w szczególności w ramach zasiłku stałego, okresowego i celowego. Takie będą skutki wejścia w życie rozporządzenia w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Wciąż nie wiadomo kiedy renta wdowia wejdzie w życie. Na ten moment wiemy jedynie, że Sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny ma sprecyzować katalog praw do świadczeń emerytalno-rentowych, do których będzie można stosować regułę zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych. Katalog ma obejmować wszystkie możliwe warianty.

ZUS informuje, że renciści, którzy mają orzeczoną niezdolność do pracy, mimo ograniczeń wynikających ze stanu zdrowia mogą podejmować pracę zarobkową. Muszą tylko uważać na graniczne kwoty przychodu. Jakie są te limity w czerwcu, lipcu i sierpniu 2024 r.?

Projekt ustawy dotyczący renty wdowiej aktualnie przechodzi przez Sejmową Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Posłowie zdecydowali o wprowadzeniu do niego poprawek. Chodzi o sprecyzowanie katalogu praw do świadczeń emerytalno-rentowych, do których będzie można stosować regułę zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych. Nowe przepisy mają obejmować wszystkie możliwe warianty.

Ochrona przedemerytalna: na cztery lata przed emeryturą, a więc po osiągnięciu wieku 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat u mężczyzn przepisy Kodeksu pracy uruchamiają specjalną tarczę ochronną. Przede wszystkim stwarza ona gwarancję. Ochrona polega na prawie  przepracowania tych czterech lat do dnia, w którym nabędzie się prawo do emerytury.