Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału przez frankowiczów jest zgodne z prawem?

Czy roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału przez frankowiczów jest zgodne z prawem?
Czy roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału przez frankowiczów jest zgodne z prawem?
Shutterstock
Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Sądy masowo ustalają nieważność umów kredytów frankowych. Banki aby ograniczyć - zniechęcić frankowiczów do dochodzenia swoich praw sądzie, występują z roszczeniem o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Takie roszczenia są niezgodne z prawem Unii Europejskiej, co zresztą zostało już potwierdzone w szeregu prawomocnych wyroków sądów polskich.

Nieważność umowy kredytu frankowego a roszczenia banków

Nieważność umowy kredytu frankowego wynika z naruszenia przez banki postanowień dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach z konsumentami poprzez wprowadzenie do umowy nieuczciwych klauzul (abuzywnych). Skutkiem ekonomicznym wyroku ustalającego nieważność umowy kredytu jest obowiązek stron do zwrotu spełnionych świadczeń pieniężnych. Oznacza to, że kredytobiorca jest zobowiązany jedynie do zwrotu kwoty – kapitału jaką otrzymał na konto, a na poczet spłaty zadłużenia zaliczone są wszystkie dotychczasowe wpłaty kredytobiorcy ze wszystkich tytułów (kapitał, odsetki, prowizje, ubezpieczenia, opłaty, itp.).

Wobec masowo przegrywanych­ spraw o ważność umowy kredytu frankowego, banki kierują wezwania o zwrot kwot z tytułu tzw. kosztów poniesionych przez bank za bezumowne korzystanie z kapitału przez kredytobiorcę. Kwoty dochodzone przez bank są tak liczone jakby kredytobiorca od początku zawarł umowę kredytu złotowego, oprocentowanie wg stawek stosowanych w przeszłości  dla takich kredytów.

Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

Jako podstawą prawną banki wskazują przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, w szczególności art. 405 KC.

W istocie banki chcą kreować nową czynność prawną, która ma zastąpić nieważną umowę. Stanowiłoby to obejście przepisów o rygorystycznej sankcji nieważności, która skutkuje obowiązkiem zwrotu jedynie tego, co strony wzajemnie sobie świadczyły.

Domaganie się przez banki wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w związku  z ustaleniem nieważności umowy kredytu w wyniku zastosowania niezgodnych z prawem (zakazanych) klauzul, w oparciu o krajowe przepisy kodeksu cywilnego musi być oceniane pod kątem zgodności z prawem UE. W szczególności roszczenie banków powinno być oceniane w świetle  doktryny stosowania sankcji za naruszenie prawa UE.

Co na to prawo UE?

Zgodnie z artykułem 7 ust. 1 dyrektywy 93/13  w interesie konsumentów, jak i konkurentów, Państwa Członkowskie zapewniają stosowanie i skuteczne środki mające na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami.

Artykuł 23 dyrektywy 2008/48 o kredycie konsumenckim w części „Sankcje”, stanowi: „Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania tych sankcji. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE

W ramach utrwalonego orzecznictwa TSUE konsekwentnie wskazuje, że ochrona konsumentów leży w interesie publicznym. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału dotyczącym zasad stosowania sankcji za naruszenie prawa UE, państwa członkowskie zachowują swobodę wyboru sankcji za naruszenia prawa Unii, jednakże muszą zapewnić, aby te były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające (zob. wyrok C-34/13 Kušionová, pkt. 59, C 565/12, Crédit Lyonnais, pkt 44; C 418/11 Texdata Software, pkt 50; C 387/02, C 391/02 i C 403/02 Berlusconi i in. Pkt64,65.
Przykładowo w sprawie francuskiej  C-565/12 Credit Lyonais konsument zawarł z firmą finansową (kredytodawcą) umowę kredytu konsumenckiego. W związku z zaprzestaniem spłaty kredytodawca, wypowiedział umowę i wystąpił do sądu o zasądzenie zapłaty kwoty sumy głównej z odsetkami w wysokości 5,918% rocznie od dnia 17 kwietnia 2012 r. oraz o zasądzenie rocznej kapitalizacji odsetek.

TSUE uznał, że przepisy dyrektywy 2008/48 nie zezwalają na stosowanie krajowych regulacji dotyczących sankcji, na mocy których w wypadku naruszenia przez kredytodawcę przedkontraktowego obowiązku oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy poprzez sprawdzenie odpowiedniej bazy danych, kredytodawca jest pozbawiany prawa do odsetek umownych, lecz z mocy prawa przysługują mu odsetki ustawowe wymagalne od daty ogłoszenia wyroku sądowego nakazującego kredytobiorcy zapłatę kwot pozostałych do spłacenia, których stawka jest ponadto podwyższona o 5 punktów, jeżeli po upływie dwóch miesięcy tego ogłoszenia kredytobiorca nie spłacił długu.

Według  TSUE, gdyby sankcja pozbawienia odsetek została osłabiona, a nawet po prostu zniesiona, ze względu na fakt, że stosowanie podwyższonych odsetek ustawowych może zrekompensować skutki takiej sankcji, wynikałoby z tego, że nie wykazuje ona rzeczywiście zniechęcającego charakteru (zob. analogicznie wyrok w sprawie C 382/92 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, pkt 56–58).
Podobnie TSUE w wyroku w sprawie C-42/15 Home Credit Slovakia a.s. odnosząc się do omawianego wyroku w sprawie C-565/12, wprost wskazał, że "(…) gdyby sankcja polegająca na pozbawieniu odsetek została osłabiona, a nawet zniesiona, oznaczałoby to siłą rzeczy, iż nie ma ona rzeczywiście odstraszającego charakteru (pkt. 65).

Powyższe  orzeczenia zapadły na gruncie dyrektywy 2008/48/WE w sprawie umów o kredyt konsumencki i w tym reżimie nie może być wątpliwości, że sankcja pozbawienia odsetek w formie tzw. „kredytu darmowego”, stanowi sankcję za naruszenie prawa UE i podlega wykładni TSUE co do jej odstraszającego charakteru, skuteczności i proporcjonalności.

Na podstawie art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13, analogicznie musi być ocenione pozbawienie prawa banku do odsetek w wyniku nieważności umowy kredytu w całości zgodnie z prawem krajowym. To oznacza, że wnioski ze sprawy C-565/12 należy stosować analogicznie w stosunku do spraw na tle umów o kredyty frankowe toczących się na gruncie dyrektywy 93/13. Przedmiotowe normy prawa UE w tym zakresie dotyczą bowiem tego samego zagadnienia stosowania sankcji za naruszenie prawa UE w ramach jednolitego systemu ochrony konsumentów UE.

Zasada wynikająca ze sprawy C-565/12 Credit Lyonais znajduje wprost zastosowanie do oceny roszczeń banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kierowanych w stronę kredytobiorców frankowych.

Sąd oceniając zasadność roszczeń banku o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału,  jest przede wszystkim zobowiązany uwzględnić całość przepisów prawa krajowego i interpretować je tak dalece, jak to możliwe, w świetle treści oraz zamierzeń danej dyrektywy, aby uzyskać rozstrzygnięcie zgodne z realizowanym przez nią celem (zob. wyrok w sprawie C 351/12 OSA, pkt 44).

Orzecznictwo sądów polskich

Sądy polskie bardzo dobrze radzą sobie z kwestią roszczeń banków  o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Dotychczasowe prawomocne wyroki o tym świadczą. Wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 lutego 2020 r., I ACa 635/19 (ING BSK p. kredytobiorcy frankowemu). Wyrok Sąd Apelacyjny w Warszawie (Getin Noble Bank) z 21.02.2021 r. W kolejnym wyroku Sąd Okręgowy w Białymstoku uznał roszczenia banku za niedopuszczalne (ING) 19.05.2021. Powództwa Banków za korzystanie z kapitału zostały prawomocnie oddalone.

W uzasadnieniach wyroków sądy stwierdzają, że żądanie przez bank po unieważnieniu kredytu frankowego, „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” jest sprzeczne z celami Dyrektywy 93/13 i udzielonej konsumentowi na jej podstawie ochronie oraz nie znajduje oparcia w polskich przepisach.

Warto dodać, iż także w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Rzecznika Finansowego „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” jest sprzeczne z celami Dyrektywy 93/13 i udzielonej konsumentowi na jej podstawie ochronie oraz nie znajduje oparcia w polskich przepisach.

Stanisław Rachelski, Radca Prawny

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • Tina
    2022-09-26 11:24:36
    Na pewno warto się zdecydować na poradę prawną żeby odpowiedzieć na nurtujące pytania. Ze swojej strony mogę polecić kancelarię adwokacką Cejrowski. Doświadczeni.
    0
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Żołnierze zawodowi. Przeciętne uposażenie w górę

Przeciętne uposażenie żołnierzy zawodowych wzrosło w porównaniu z rokiem ubiegłym o ponad 880 zł. W jaki sposób oblicza się przeciętne wynagrodzenie żołnierzy?

Bony turystyczne – Małopolska zarobiła najwięcej, liderem jest Zakopane

Największymi beneficjentami programu Polski Bon Turystyczny są przedsiębiorcy z Małopolski. Łącznie przyjęli płatności za pomocą bonu o wartości prawie 647 mln zł. W samym Zakopanem przy użyciu bonów zapłacono 262 mln zł.

Bilet na darmowe przejazdy kolejami po Europie przez miesiąc. Dla kogo?

Trwa kolejna edycja konkursu DiscoverEU organizowanego przez Komisję Europejską i skierowanego do osiemnastolatków z Unii Europejskiej.

Centralna Informacja Emerytalna. Projekt ustawy przyjęty przez rząd

Rząd chce utworzyć Centralną Informację Emerytalną. System będzie zawierał kompleksową informację o świadczeniach emerytalnych, bez względu na ich źródło.

Wycinka drzew. Jakie są aktualne przepisy?

Jak złożyć wniosek o zezwolenie na wycinkę drzewa i czy zawsze jest on konieczny? Jakie zmiany weszły w życie w 2023 r.? Co z okresem lęgowym ptaków? 

Rząd przyjął stanowisko w obronie polskich lasów

Rząd przyjął stanowisko w obronie polskich lasów; lasy to nasze dobro narodowe i to leśnicy wiedzą, jak o nie zadbać - przekazała w mediach społeczniościowych minister klimatu i środowiska Anna Moskwa.

Sąd zdecyduje o usunięciu materiału lub profilu z mediów społecznościowych a nie moderator?

To sąd zdecyduje o usunięciu z mediów społecznościowych materiału lub profilu, a nie moderator? Czy rząd pracuje nad wprowadzeniem takich rozwiązań prawnych?

ZUS: większość emerytów dostała zwaloryzowane świadczenia

Od 1 marca świadczenia wzrosły o 14,8 proc. W tym roku waloryzacja jest kwotowo-procentowa z zastosowaniem gwarantowanej kwoty podwyżki w wysokości 250 zł brutto. Jakie są terminy wypłat rent i emerytur?

KNF ostrzega: Sześć podmiotów działa bez zezwolenia

Komisja Nadzoru Finansowego wpisała na listę ostrzeżeń publicznych kolejnych sześć podmiotów. Komisja zgłosiła do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez te firmy.

Co z e-zwolnieniem, jeśli pracodawca nie założył profilu na (PUE) ZUS?

Od 24 marca 2023 r. elektroniczne zaświadczenia lekarskie (e-ZLA) będą przekazywane na profile na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS płatników składek. Co jeśli nasz pracodawca nie założył takiego profilu?

Jak zapewnić bezpieczeństwo na placu zabaw?

Co zrobić, by nasze dziecko było bezpieczne na placu zabaw? Zabawa to spontaniczność, kreatywność, przyjemność i beztroska, dlatego rodzice i opiekunowie powinni być szczególnie czujni, aby zapewnić bezpieczne harce. Na co zwrócić uwagę przed wejściem na plac zabaw?

Banki chcą ugód z frankowiczami, kredytobiorcy wolą iść do sądu

Jak wynika z najnowszego badania, co ósmy frankowicz niebędący w sporze sądowym zainicjował ostatnio kontakt ze swoim bankiem w sprawie zaproponowania mu ugody. Dokładnie rok wcześniej, takich osób było nieznacznie więcej. Natomiast z blisko 14% do ponad 21% rdr. wzrosła grupa respondentów, z którymi bank z własnej inicjatywy skontaktował się w celu zawarcia ugody. Frankowiczów, którzy chcą polubownie załatwić sprawę, głównie interesuje przewalutowanie po uzgodnionym kursie lub unieważnienie umowy ze wzajemnym rozliczeniem.

Krajowe Centrum Przetwarzania Danych już za trzy lata

Krajowe Centrum Przetwarzania Danych ma powstać dzięki inwestycjom zaplanowanym na lata 2024-2026. Ma ono zapewnić ciągłość usług publicznych nawet podczas prób cyberataków. Rząd przyjął 21 marca projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie KCPD. Centrum ma być realizowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności

Zadłużenie Polaków rośnie. Ile jesteśmy winni?

Polacy zadłużeni są na prawie 79 mld zł. W 2022 r. zadłużenie wzrosło o 6,4 mld zł, głównie z powodu zaległych alimentów i rat kredytów – wynika z raportu InfoDług. Najwięcej nierzetelnych dłużników i nieuregulowanych zobowiązań mają mieszkańcy Mazowsza.

Straż Graniczna szuka muzyków. Muzyk to także funkcjonariusz

Saksofoniści, klarneciści, waltorniści, sakshorniści oraz trębacze – takich muzyków poszukuje Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej z siedzibą w Karpackim Oddziale w Nowym Sączu. Kandydaci, oprócz muzycznego talentu, muszą się także wykazać tężyzną fizyczną. Będą występować z takimi instrumentami jak góralskie trombity czy dzwonki pasterskie. W procesie rekrutacji czeka ich m.in. badania wariografem.

Prywatne pogotowie ratunkowe. Czy odciąży system państwowy?

Prywatne pogotowie ratunkowe. Czy to nowa jakość medycyny? Pierwsze takie pogotowie funkcjonuje na razie na terenie Warszawy i okolic. Dlaczego powstało prywatne pogotowie i czym różni się od państwowego? 

Rząd szykuje jedno konto dla naszych oszczędności! ZUS, KRUS, PPK, PPE, IKE, IKZE, OFE w jednym miejscu

Centralna Informacja Emerytalna (CIE). Rząd ma zająć się już jutro projektem ustawy - wynika z porządku obrad Rady Ministrów. Ma powstać jedno konto dla oszczędności ZUS, KRUS, PPK, PPE, IKE, IKZE, OFE, tj. zagregowane informacje o uczestnictwie w systemie emerytalnym opartym na trzech filarach.

Ulgi dla seniora 2023. Oto lista!

Ulgi dla seniora to temat obejmujący swym zasięgiem dużą część naszego społeczeństwa. Niestety wielu seniorów nie zna swoich praw. Poniżej przedstawiamy listę, która umożliwi zachowanie w portfelu większej sumy pieniędzy. 

Ceny paliw na stacjach Orlenu. Co z prawami konsumentów?

Ceny paliw na stacjach Orlenu to temat interwencji rzecznika praw obywatelskich. PKN Orlen pod koniec ubiegłego roku utrzymywał ceny paliw, pomimo spadających notowań ropy i umacniającego się złotego. Marcin Wiącek zwrócił się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o wyjaśnienie sprawy.

Zmiany w Kodeksie wyborczym. Ankietowani nie wierzą, że chodzi tylko o podniesienie frekwencji

Większość ankietowanych w sondażu SW Research nie wierzy, że ostatnie zmiany w Kodeksie wyborczym mają na celu wyłącznie zwiększenie frekwencji. Jedna czwarta respondentów jest przeciwnego zdania. Prawie 15 proc. badanych w ogóle nie wie o zmianach Kodeksu.

Bony turystyczne. Na Pomorzu 39 tysięcy bonów czeka na aktywację

39 tysięcy bonów turystycznych wciąż nie zostało aktywowanych w województwie pomorskim. Ponad 102 tysiące nie zostało w regionie wykorzystanych w całości. Na skorzystanie z bonu turystycznego jest czas tylko do końca marca.

Straż Graniczna. Land Cruisery będą strzec wschodniej granicy

56 nowych samochodów terenowych Toyota Land Cruiser odbiorą funkcjonariusze Straży Granicznej. Nowoczesne auta trafią do wszystkich placówek wschodniej granicy, z czego najwięcej do Podlaskiego Oddziału SG – 19 sztuk i Nadburzańskiego Oddziału SG – 18 sztuk.

L4 na dziecko i opiekę nad członkiem rodziny. Komu i kiedy przysługuje?

L4 na dziecko i opiekę nad członkiem rodziny – komu przysługuje? Zwolnienie lekarskie otrzymamy nie tylko na opiekę nad dzieckiem. Opiekować podczas choroby można się także m.in. małżonkiem, dziadkami, teściami czy wnukami – warunkiem jest pozostawanie przez ten czas we wspólnym gospodarstwie domowym. Co należy wiedzieć, gdy opiekujesz się chorym członkiem rodziny? Jakie dokumenty powinny być wystawione i jaki wniosek należy złożyć, by móc skorzystać z prawa do zasiłku? 

Ulga dla pracujących seniorów od 2022 r.
Ulga dla pracujących seniorów weszła w życie 1 stycznia 2022 roku. Zerowy PIT dotyczy osób pracujących po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jakie warunki należy spełnić, aby móc skorzystać z ulgi dla seniorów?
Ulga na leki 2023 – dla kogo i ile można odliczyć wydatków na lekarstwa

W rocznym zeznaniu podatkowym PIT niektórzy podatnicy mogą odliczyć ponoszone w zeszłym roku wydatki na lekarstwa. Kto może skorzystać z tego odliczenia? Jakie są zasady i limity tej ulgi?