REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Skutki przedawnienia w prawie cywilnym

Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia
Czym jest przedawnienie? Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przedawnienie roszczenia oznacza, że nie może ono być przymusowo dochodzone. Dłużnik z jednej strony od spełnienia roszczenia może się uchylić. Z drugiej, jeżeli roszczenie spełni, nie może domagać się jego zwrotu.

Czym jest przedawnienie?

Na wstępie należy wskazać, że instytucja przedawnienia jest uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na zarzut przedawnienia. Oznacza to, że po upływie określonego czasu (tzw. terminu przedawnienia), dłużnik może nie spełniać ciążącego na nim obowiązku (np. nie dokonać zapłaty ceny za zakupiony towar), wskazując, że roszczenie wierzyciela w tym zakresie się przedawniło.

REKLAMA

Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu?

Przedmiotem przedawnienia mogą być tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, z wyłączeniem roszczenia o zniesienie współwłasności, a także roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego dotyczących nieruchomości. Nie mogą ulec przedawnieniu roszczenia niemajątkowe, np. roszczenie o ochronę dóbr osobistych czy roszczenie o ustalenie nieważności umowy. Zagadnieniem o istotnym znaczeniu są terminy przedawnienia i ich bieg. Według ogólnej zasady, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli gdy powstał obowiązek świadczenia. Od tej zasady przewidziano w Kodeksie cywilnym dwa wyjątki. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym uprawniony podjąłby czynność w najwcześniej możliwym terminie. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym dłużnik nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy przedawnienia

Terminy przedawnienia zostały w Kodeksie cywilnym określone normami bezwzględnie wiążącymi, co oznacza, że postanowienia umowy nie mogą ich skracać ani wydłużać. Zgodnie z postanowieniami ogólnymi Kodeksu cywilnego, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu z upływem trzech albo dziesięciu lat. Zasadą jest dziesięcioletni termin przedawnienia. Termin trzyletni odnosi się do roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczenia o alimenty, czy o czynsz z umowy najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki, roszczenia banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej). Poza tym, przepisy szczególne przewidują inne terminy przedawnienia dla roszczeń związanych z poszczególnymi czynnościami i stosunkami prawnymi.

Zawieszenie biegu przedawnienia

REKLAMA

W związku z terminami przedawnienia wspomnieć należy o zatrzymaniu oraz przerwaniu ich biegu. Zatrzymanie (inaczej zawieszenie) biegu przedawnienia polega na wstrzymaniu rozpoczęcia albo zatrzymaniu dalszego biegu terminu przedawnienia w określonych sytuacjach.

Wśród roszczeń, których bieg przedawnienia ulega przykładowo zawieszeniu, należy wskazać m.in.: roszczenia jednego z małżonków przeciwko drugiemu na czas trwania małżeństwa oraz roszczenia osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom, które sprawują opiekę lub kuratelę przez czas sprawowania opieki lub kurateli.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przerwanie biegu przedawnienia

Natomiast, przerwanie biegu przedawnienia może być spowodowane czynnością mającą na celu dochodzenie roszczenia przez uprawnionego albo uznaniem roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. W przeciwieństwie do zatrzymania, przerwanie biegu terminu przedawnienia powoduje, że po przerwie przedawnienie biegnie na nowo. Dla oceny, czy dane roszczenie uległo przedawnieniu, nie uwzględnia się zatem czasu, jaki już upłynął do momentu przerwania przedawnienia.

Zobacz: Jak zapobiec przedawnieniu roszczeń?

Jakie są skutki przedawnienia?

Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz staje się tzw. roszczeniem niezupełnym, charakteryzującym się dwiema cechami. Po pierwsze, takie roszczenie nie może być przymusowo zrealizowane, ponieważ sąd w razie podniesienia zarzutu przedawnienia oddali powództwo wierzyciela. Po drugie, dłużnik, który spełnił świadczenie po upływie terminu przedawnienia nie może następnie żądać jego zwrotu. Jak z tego wynika, przedawnione roszczenie nie korzysta z pełnej ochrony, ale jest nadal uznawane za istniejące.

Zobacz: Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Zarzut przedawnienia

Warto przy tym zaznaczyć, że aby przedawnienie roszczenia zostało wzięte przez sąd pod uwagę w trakcie postępowania sądowego, dłużnik musi samodzielnie podnieść zarzut przedawnienia. Ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje (czyli dłużnik), może jednak zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie się może być ważnie dokonane dopiero po upływie terminu przedawnienia.

Zobacz: Przedawnienie wierzytelności stwierdzonej orzeczeniem sądowym

Podsumowanie

Podsumowując, instytucja przedawnienia skłania wierzyciela do szybkiego dochodzenia swoich roszczeń, a jednocześnie pozwala dłużnikom na nieregulowanie zobowiązań po upływie określonego czasu. Ma ona na celu uregulowanie tych stosunków prawnych, w których przez dłuższy czas wierzyciel nie dochodzi swoich roszczeń. Powyżej wskazane cechy instytucji przedawnienia pozwalają wnioskować, że przedawnienie jest instytucją szczególnie potrzebną do prawidłowego i stabilnego funkcjonowania obrotu gospodarczego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

REKLAMA

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

REKLAMA

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

REKLAMA