REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof  Kudlicki
Adwokat - specjalista z zakresu prawa karnego
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Sąd wymierza karę w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz uwzględniając stopień społecznej szkodliwości. Sąd w każdym przypadku wymierzając karę pobawienia wolności musi mieć na uwadze także cele jakie ma osiągnąć sankcja zarówno u samego skazanego jak i w społeczeństwie.

Wiadomości ogólne dotyczące dyrektyw wymiaru kary pozbawienia wolności

REKLAMA

Kodeks karny zawiera zamknięty katalog kar. Sąd może wymierzyć karę grzywny, karę ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności. Ustawodawca także przedstawia dyrektywy wymiaru kary, które w konkretnej sprawie sąd powinien mieć na uwadze orzekając o sankcji karnej. Dyrektywy te są co do zasady tożsame dla wszystkich rodzajów kar przewidzianych przez polskie prawo karne.

REKLAMA

Przechodząc do bardziej szczegółowego omówienia dyrektyw wymiaru kary przypomnieć należy, że każdorazowo sąd orzeka o karze według własnego uznania w granicach ustawowego zagrożenia. Sędziowie zawsze posiadają uprawnienie do swobodnego określenia sankcji karnej. Dyrektywy wymiaru kary przedstawione przez ustawodawcę są bardzo istotne przede wszystkim dlatego, że sąd swobodnie decydując o karze w każdym przypadku musi brać je pod uwagę. Pamiętać należy, że dyrektywy wymiaru kary są jedynie zaleceniami skierowanymi w stosunku do sądu i w żadnym razie nie należy ich utożsamiać z poleceniem.

Poszczególne dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności wraz z omówieniem

Przede wszystkim sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Może wystąpić jednak sytuacja, w której sąd będzie uprawniony, a nawet zobowiązany do przekroczenia granic kary przewidzianych przez ustawę. W grę może wchodzić nadzwyczajne obostrzenie kary (np. powrót do przestępstwa) albo nadzwyczajne złagodzenie kary i instytucje podobne (np. zmiana rodzaju kary, odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie kary).

Zasady i dyrektywy wymiaru kary przez sąd

Wymierzona kara nie może przekraczać stopnia winy. Określając stopień winy sąd przede wszystkim powinien mieć na względzie możliwość jaką sprawca posiadał do pokierowania swoim postępowaniem, rozpoznanie znaczenia swojego działania, motywacje sprawcy, możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym prawem. Warto w tym miejscu przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 listopada 1999 r., w którym Sąd stwierdził, że „Najważniejszą dyrektywą wymiaru kary jest, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Należy podkreślić, że ustawodawca dostosowanie kary do stopnia winy stawia wyżej niż wzgląd na stopień społecznej szkodliwości czynu, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) nie mogą uzasadniać surowego karania osób o ograniczonej poczytalności”. (II Aka 183/99)

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Społeczna szkodliwość czynu

Sąd przy decydowaniu o wymiarze kary winien także mieć na uwadze stopień społecznej szkodliwości. Przy jej ocenie sąd zgodnie z treścią art. 115§2 kodeksu karnego bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Cel kary

W realiach konkretnej sprawy sąd decydujący o rodzaju kary, a następnie o jej rozmiarze powinien uwzględnić cele jakie ma ona osiągnąć w stosunku do samego podsądnego. Kara powinna wychowywać, odstraszać, izolować, a w najdrastyczniejszych przypadkach także eliminować sprawcę ze społeczeństwa (kara dożywotniego pozbawienia wolności). Realizując przedstawioną dyrektywę sąd w trakcie toczącego się postępowania zbiera informacje dotyczące właściwości osobistych podsądnego. 

Zobacz serwis: Więziennictwo

REKLAMA

Dla lepszego zrozumienia czym w praktyce orzeczniczej jest prewencja indywidualna zasadnym jest przytoczenie wyroku Sądu Najwyższego z 28 lutego 1995 r., w którym Sąd zaznaczył, że „Dla prawidłowego określenia prewencji indywidualnej nie wystarczy odwołanie się do trybu życia sprawcy i jego warunków rodzinnych. Ocena osobowości sprawcy - w tym m.in. jego charakteru, zdolności do samooceny, sumienia, postawy wobec wartości społecznych - stanowiącej kryterium orzekania kary w ramach prewencji indywidualnej, winna uwzględniać także społeczne niebezpieczeństwo popełnienia czynu i zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa. Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, a w szczególności nieudzielenie pomocy ofierze wypadku, ucieczka z miejsca wypadku czy przerzucanie winy na inną osobę, bez wątpienia rzutuje na prognozę zachowania się sprawcy w przyszłości. Prewencja indywidualna nie przesądza zatem liberalizmu przy orzekaniu kary i nie musi oznaczać celowości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności".

Kara spełnia swoją rolę również przy założeniu, że wychowuje nie tylko sprawcę przestępstwa ale także kształtuje świadomość prawną społeczeństwa (dyrektywa ogólna kary). Spornym jest czy dla budowania świadomości prawnej w społeczeństwie ważniejsze jest szybkie nieuchronne ukaranie sprawcy, czy też istotniejsza jest surowość samej kary.

Zobacz serwis: Wykroczenia

Wymierzając karę, sąd uwzględnia także motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Na dolegliwość orzekanej kary wpływ powinien mieć ewentualny pozytywny wynik przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą, lub też osiągnięta ugoda w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. W miejscu tym warto przedstawić wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 października 2007 r., w którym stwierdzono m.in., że zawarcie ugody pomiędzy sprawcą, a pokrzywdzonym jest okolicznością doniosłą, która musi być brana pod uwagę przy orzekaniu o karze. „Gdy szkoda i krzywda ofiary przestępstwa zostaje zlikwidowana, zatem już nie istnieje, kara nie musi być surowa, bo spełniona jest zasadnicza funkcja kary, czyli zadośćuczynienie poczuciu krzywdy ofiary. Państwo nie powinno stawać na przeszkodzie konsensualnemu załatwieniu sporu wywołanego przestępstwem, jeśli nie sprzeciwia się to podstawowym zasadom sprawiedliwości.” (II Aka 191/07)

Zobacz serwis: Kodeks karny

Wymiar kary dla nieletniego lub młodocianego

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Na uwadze mieć jednak trzeba to, co w postanowieniu z dnia 9 września 2006 r. stwierdził Sąd Najwyższy, a mianowicie: „Względy wychowawcze kary nie wyłączają jej funkcji represyjnej. Równie ważnymi przesłankami przy ustalaniu kary młodocianemu sprawcy jest też stopień jego zdemoralizowania, tryb życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie się po jego popełnieniu, motywy i sposoby działania. Czynniki te mogą przeważyć tak dalece, iż zasadne będzie wymierzenie takiemu sprawcy kary nawet w górnych granicach ustawowego zagrożenia.” (II K 118/06)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Afera z dofinansowaniami z KPO – o co chodzi? PARP zapowiada kontrole, premier: nie zaakceptuję marnowania środków, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem

Seniorzy nie muszą płacić za wywóz śmieci. Wystarczy, że spełnią ten jeden warunek. Jaki?

W ostatnim czasie w wielu miastach podniesiono opłaty za odbiór śmieci, co szczególnie dotyka polskich emerytów. Częściowe lub całkowite zwolnienie z tych opłat to duża ulga dla ich domowych budżetów. Kto może skorzystać z takiej pomocy? Oto szczegóły.

Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

REKLAMA

Nie zaparkujesz już pod swoim blokiem – koniec z wymogiem 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie, „na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego”. Prezydent podpisał ustawę popierającą „patodeweloperkę”

W dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie ustawa, która znosi obowiązujący dotychczas – na szczeblu krajowym – wymóg co najmniej 1,5 miejsca postojowego (a w przypadku zabudowy śródmiejskiej – co najmniej 1 miejsca postojowego) na każde mieszkanie w ramach realizowanej inwestycji mieszkaniowej. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, którą zmiana ta została wprowadzona – „jest ona spójna z wprowadzanymi przez gminy rozwiązaniami na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego, w tym w obszarach śródmiejskich”, a także ma na celu umożliwienie uwzględniania przy realizacji inwestycji mieszkaniowej m.in. – „lokalizacji terenu inwestycji, stopnia rozwoju transportu publicznego, czy sieci dróg rowerowych”.

ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

REKLAMA

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

To wywróci pracę na etacie milionom Polaków. Nadchodzi rewolucyjna zmiana w prawie. Kto na tym straci, kto zyska

W określonych przypadkach będzie można pracować, wyjść z domu, żeby zrobić zakupy, a nawet wyjechać za granicę. Tak ma wyglądać chorowanie po nowemu na L4. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej szykuje prawdziwy przewrót w zwolnieniach lekarskich. Skąd te rewolucyjne zmiany? W opinii ministerstwa niektóre przepisy regulujące kwestię L4 są niedostosowane do obecnych potrzeb

REKLAMA