REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof  Kudlicki
Adwokat - specjalista z zakresu prawa karnego
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Sąd wymierza karę w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz uwzględniając stopień społecznej szkodliwości. Sąd w każdym przypadku wymierzając karę pobawienia wolności musi mieć na uwadze także cele jakie ma osiągnąć sankcja zarówno u samego skazanego jak i w społeczeństwie.

Wiadomości ogólne dotyczące dyrektyw wymiaru kary pozbawienia wolności

REKLAMA

Kodeks karny zawiera zamknięty katalog kar. Sąd może wymierzyć karę grzywny, karę ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności. Ustawodawca także przedstawia dyrektywy wymiaru kary, które w konkretnej sprawie sąd powinien mieć na uwadze orzekając o sankcji karnej. Dyrektywy te są co do zasady tożsame dla wszystkich rodzajów kar przewidzianych przez polskie prawo karne.

REKLAMA

Przechodząc do bardziej szczegółowego omówienia dyrektyw wymiaru kary przypomnieć należy, że każdorazowo sąd orzeka o karze według własnego uznania w granicach ustawowego zagrożenia. Sędziowie zawsze posiadają uprawnienie do swobodnego określenia sankcji karnej. Dyrektywy wymiaru kary przedstawione przez ustawodawcę są bardzo istotne przede wszystkim dlatego, że sąd swobodnie decydując o karze w każdym przypadku musi brać je pod uwagę. Pamiętać należy, że dyrektywy wymiaru kary są jedynie zaleceniami skierowanymi w stosunku do sądu i w żadnym razie nie należy ich utożsamiać z poleceniem.

Poszczególne dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności wraz z omówieniem

Przede wszystkim sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Może wystąpić jednak sytuacja, w której sąd będzie uprawniony, a nawet zobowiązany do przekroczenia granic kary przewidzianych przez ustawę. W grę może wchodzić nadzwyczajne obostrzenie kary (np. powrót do przestępstwa) albo nadzwyczajne złagodzenie kary i instytucje podobne (np. zmiana rodzaju kary, odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie kary).

Zasady i dyrektywy wymiaru kary przez sąd

Wymierzona kara nie może przekraczać stopnia winy. Określając stopień winy sąd przede wszystkim powinien mieć na względzie możliwość jaką sprawca posiadał do pokierowania swoim postępowaniem, rozpoznanie znaczenia swojego działania, motywacje sprawcy, możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym prawem. Warto w tym miejscu przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 listopada 1999 r., w którym Sąd stwierdził, że „Najważniejszą dyrektywą wymiaru kary jest, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Należy podkreślić, że ustawodawca dostosowanie kary do stopnia winy stawia wyżej niż wzgląd na stopień społecznej szkodliwości czynu, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) nie mogą uzasadniać surowego karania osób o ograniczonej poczytalności”. (II Aka 183/99)

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Społeczna szkodliwość czynu

Sąd przy decydowaniu o wymiarze kary winien także mieć na uwadze stopień społecznej szkodliwości. Przy jej ocenie sąd zgodnie z treścią art. 115§2 kodeksu karnego bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Cel kary

W realiach konkretnej sprawy sąd decydujący o rodzaju kary, a następnie o jej rozmiarze powinien uwzględnić cele jakie ma ona osiągnąć w stosunku do samego podsądnego. Kara powinna wychowywać, odstraszać, izolować, a w najdrastyczniejszych przypadkach także eliminować sprawcę ze społeczeństwa (kara dożywotniego pozbawienia wolności). Realizując przedstawioną dyrektywę sąd w trakcie toczącego się postępowania zbiera informacje dotyczące właściwości osobistych podsądnego. 

Zobacz serwis: Więziennictwo

REKLAMA

Dla lepszego zrozumienia czym w praktyce orzeczniczej jest prewencja indywidualna zasadnym jest przytoczenie wyroku Sądu Najwyższego z 28 lutego 1995 r., w którym Sąd zaznaczył, że „Dla prawidłowego określenia prewencji indywidualnej nie wystarczy odwołanie się do trybu życia sprawcy i jego warunków rodzinnych. Ocena osobowości sprawcy - w tym m.in. jego charakteru, zdolności do samooceny, sumienia, postawy wobec wartości społecznych - stanowiącej kryterium orzekania kary w ramach prewencji indywidualnej, winna uwzględniać także społeczne niebezpieczeństwo popełnienia czynu i zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa. Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, a w szczególności nieudzielenie pomocy ofierze wypadku, ucieczka z miejsca wypadku czy przerzucanie winy na inną osobę, bez wątpienia rzutuje na prognozę zachowania się sprawcy w przyszłości. Prewencja indywidualna nie przesądza zatem liberalizmu przy orzekaniu kary i nie musi oznaczać celowości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności".

Kara spełnia swoją rolę również przy założeniu, że wychowuje nie tylko sprawcę przestępstwa ale także kształtuje świadomość prawną społeczeństwa (dyrektywa ogólna kary). Spornym jest czy dla budowania świadomości prawnej w społeczeństwie ważniejsze jest szybkie nieuchronne ukaranie sprawcy, czy też istotniejsza jest surowość samej kary.

Zobacz serwis: Wykroczenia

Wymierzając karę, sąd uwzględnia także motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Na dolegliwość orzekanej kary wpływ powinien mieć ewentualny pozytywny wynik przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą, lub też osiągnięta ugoda w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. W miejscu tym warto przedstawić wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 października 2007 r., w którym stwierdzono m.in., że zawarcie ugody pomiędzy sprawcą, a pokrzywdzonym jest okolicznością doniosłą, która musi być brana pod uwagę przy orzekaniu o karze. „Gdy szkoda i krzywda ofiary przestępstwa zostaje zlikwidowana, zatem już nie istnieje, kara nie musi być surowa, bo spełniona jest zasadnicza funkcja kary, czyli zadośćuczynienie poczuciu krzywdy ofiary. Państwo nie powinno stawać na przeszkodzie konsensualnemu załatwieniu sporu wywołanego przestępstwem, jeśli nie sprzeciwia się to podstawowym zasadom sprawiedliwości.” (II Aka 191/07)

Zobacz serwis: Kodeks karny

Wymiar kary dla nieletniego lub młodocianego

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Na uwadze mieć jednak trzeba to, co w postanowieniu z dnia 9 września 2006 r. stwierdził Sąd Najwyższy, a mianowicie: „Względy wychowawcze kary nie wyłączają jej funkcji represyjnej. Równie ważnymi przesłankami przy ustalaniu kary młodocianemu sprawcy jest też stopień jego zdemoralizowania, tryb życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie się po jego popełnieniu, motywy i sposoby działania. Czynniki te mogą przeważyć tak dalece, iż zasadne będzie wymierzenie takiemu sprawcy kary nawet w górnych granicach ustawowego zagrożenia.” (II K 118/06)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odpowiedzialność za szkodę spowodowaną przez zwierzę

Szkody powodować mogą nie tylko ludzie, ale i zwierzęta. Niekiedy jest to wynik niedbalstwa lub braku należytej ostrożności, a czasem umyślnego działania opiekuna zwierzęcia. Art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie praw zwierząt mówi, że zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą, a człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Coraz powszechniej jednak za opiekę nad niebezpiecznymi zwierzętami (np. większymi psami) biorą się osoby nieposiadające odpowiednich cech i kompetencji do zapewnienia zwierzęciu należytego treningu i warunków, czym stwarzają zagrożenie nie tylko dla samego pupila, ale i dla otoczenia (np. ataków zwierząt na osoby postronne).

To się dzieje: 4-dni pracy po 8 godz. (wolne piątki!) albo 5 dni pracy po 6-7 godz. za tym samym wynagrodzeniem – MRPiPS wprowadza skrócony czas pracy. Zmiana, której oczekują Polacy

W dniu 27 czerwca 2025 r. MRPiPS ogłosiło nabór do pilotażowego programu pn. „Skrócony czas pracy – to się dzieje”, z którego będą mogli skorzystać przedsiębiorcy (i nie tylko) z całej Polski. Za udział w programie, każdy pracodawca będzie mógł otrzymać nawet 1 mln zł dofinansowania, a tysiące pracowników, już niebawem, będzie mogło pracować 4 (zamiast 5) dni w tygodniu albo po 6 lub 7 (zamiast 8) godzin dziennie, zachowując przy tym prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Wiemy już kiedy rusza nabór wniosków i jakie będą kryteria naboru, a także – jakie zdanie na temat wprowadzenia skróconego czasu pracy mają Polacy.

Czy 6 sierpnia Karol Nawrocki spełni obietnicę? Emerytury mają wzrastać o min. 150 zł, a wskaźnik waloryzacji będzie zawsze wyższy od wskaźnika inflacji

Dobrobyt – więcej pieniędzy w kieszeniach Polaków, godna waloryzacja emerytur i rent jak i inne hasła wyborcze czy programowe Prezydenta elekta Karola Nawrockiego - czy się spełnią? Czy 6 sierpnia Karol Nawrocki dopełni swojej obeitnicy? Emerytury mają wzrastać o min. 150 zł, a wskaźnik waloryzacji będzie zawsze wyższy od wskaźnika inflacji.

Duże uproszczenie formalności pogrzebowych. Rząd uwzględnia propozycje Polskiej Izby Branży Pogrzebowej

Czekają nas duże uproszczenie formalności pogrzebowych. Ale uwaga - nie wszystkich! Rząd uwzględnił propozycje Polskiej Izby Branży Pogrzebowej i właśnie trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (numer projektu: UDER65). Projekt został przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej a w dniu 24 czerwca 2025 r. skierowany do Stałego Komitetu Rady Ministrów.

REKLAMA

ZUS wypłacił 1,1 miliarda zł renty wdowiej! Ponad 320 tys. osób zyskało średnio 358 zł – sprawdź, czy Ty też możesz

Rentę wdowią od początku lipca ZUS wypłacił ponad 320 tys. osobom 1 mld 118 mln zł brutto, z czego przeszło o 114 mln zł wzrosły wypłaty w związku z zastosowaniem zbiegu świadczeń. Dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł. - poinformował ZUS.

Prof. Szukalski: Otwórzmy granice, albo Polska się wyludni. Innego ratunku nie ma

„Jeśli nie migracja, to na dzisiaj – powiedzmy to sobie szczerze – nie ma innej możliwości powstrzymania procesu wyludniania się naszego kraju” – alarmuje prof. Piotr Szukalski z Uniwersytetu Łódzkiego. GUS prognozuje, że do 2060 roku liczba ludności Polski spadnie do 30,9 mln. ONZ idzie dalej – do końca wieku może nas być tylko 19 milionów.

Empatia zamiast strachu? Apel w sprawie małoletnich pasażerów

Kontrolerzy powinni być świadomi emocji dzieci i podchodzić do nich z empatią stosowną do ich wieku - podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Do biura RPD wpływa wiele zgłoszeń dotyczących łamania praw dziecka w środkach transportu publicznego.

Czym jest świadczenie urlopowe, ile wynosi w 2025 roku i czym różni się od tzw. wczasów pod gruszą. Podatki i składki ZUS

W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!

REKLAMA

Upoważnienie do opieki nad dzieckiem: do pobrania na wyjazd w wakacje [WZÓR]

Wakacje to okres częstych wyjazdów dzieci, czasami również z innymi osobami niż rodzice. Dzieci, które wyjeżdżają z babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem czy innymi osobami, muszą mieć ze sobą upoważnienie. Rodzice przygotowują takie pismo i najlepiej, aby podpisali je wspólnie.

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy [dot. pobytu, 800 plus, świadczeń, zakwaterowania, pracy]

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy w zakresie pobytu, świadczeń, zakwaterowania i pracy Ukraińców na terytorium Polski. Najważniejszym uprawnieniem jest przedłużenie tymczasowej ochrony i związanych z nią uprawnień dla uchodźców do 4 marca 2026 roku. Jednocześnie planowane są zmiany w procedurach pobytowych, rejestracji PESEL, a także w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania.

REKLAMA