REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof  Kudlicki
Adwokat - specjalista z zakresu prawa karnego
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Sąd wymierza karę w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz uwzględniając stopień społecznej szkodliwości. Sąd w każdym przypadku wymierzając karę pobawienia wolności musi mieć na uwadze także cele jakie ma osiągnąć sankcja zarówno u samego skazanego jak i w społeczeństwie.

Wiadomości ogólne dotyczące dyrektyw wymiaru kary pozbawienia wolności

REKLAMA

Kodeks karny zawiera zamknięty katalog kar. Sąd może wymierzyć karę grzywny, karę ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności. Ustawodawca także przedstawia dyrektywy wymiaru kary, które w konkretnej sprawie sąd powinien mieć na uwadze orzekając o sankcji karnej. Dyrektywy te są co do zasady tożsame dla wszystkich rodzajów kar przewidzianych przez polskie prawo karne.

REKLAMA

Przechodząc do bardziej szczegółowego omówienia dyrektyw wymiaru kary przypomnieć należy, że każdorazowo sąd orzeka o karze według własnego uznania w granicach ustawowego zagrożenia. Sędziowie zawsze posiadają uprawnienie do swobodnego określenia sankcji karnej. Dyrektywy wymiaru kary przedstawione przez ustawodawcę są bardzo istotne przede wszystkim dlatego, że sąd swobodnie decydując o karze w każdym przypadku musi brać je pod uwagę. Pamiętać należy, że dyrektywy wymiaru kary są jedynie zaleceniami skierowanymi w stosunku do sądu i w żadnym razie nie należy ich utożsamiać z poleceniem.

Poszczególne dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności wraz z omówieniem

Przede wszystkim sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Może wystąpić jednak sytuacja, w której sąd będzie uprawniony, a nawet zobowiązany do przekroczenia granic kary przewidzianych przez ustawę. W grę może wchodzić nadzwyczajne obostrzenie kary (np. powrót do przestępstwa) albo nadzwyczajne złagodzenie kary i instytucje podobne (np. zmiana rodzaju kary, odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie kary).

Zasady i dyrektywy wymiaru kary przez sąd

Wymierzona kara nie może przekraczać stopnia winy. Określając stopień winy sąd przede wszystkim powinien mieć na względzie możliwość jaką sprawca posiadał do pokierowania swoim postępowaniem, rozpoznanie znaczenia swojego działania, motywacje sprawcy, możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym prawem. Warto w tym miejscu przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 listopada 1999 r., w którym Sąd stwierdził, że „Najważniejszą dyrektywą wymiaru kary jest, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Należy podkreślić, że ustawodawca dostosowanie kary do stopnia winy stawia wyżej niż wzgląd na stopień społecznej szkodliwości czynu, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) nie mogą uzasadniać surowego karania osób o ograniczonej poczytalności”. (II Aka 183/99)

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Społeczna szkodliwość czynu

Sąd przy decydowaniu o wymiarze kary winien także mieć na uwadze stopień społecznej szkodliwości. Przy jej ocenie sąd zgodnie z treścią art. 115§2 kodeksu karnego bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Cel kary

W realiach konkretnej sprawy sąd decydujący o rodzaju kary, a następnie o jej rozmiarze powinien uwzględnić cele jakie ma ona osiągnąć w stosunku do samego podsądnego. Kara powinna wychowywać, odstraszać, izolować, a w najdrastyczniejszych przypadkach także eliminować sprawcę ze społeczeństwa (kara dożywotniego pozbawienia wolności). Realizując przedstawioną dyrektywę sąd w trakcie toczącego się postępowania zbiera informacje dotyczące właściwości osobistych podsądnego. 

Zobacz serwis: Więziennictwo

REKLAMA

Dla lepszego zrozumienia czym w praktyce orzeczniczej jest prewencja indywidualna zasadnym jest przytoczenie wyroku Sądu Najwyższego z 28 lutego 1995 r., w którym Sąd zaznaczył, że „Dla prawidłowego określenia prewencji indywidualnej nie wystarczy odwołanie się do trybu życia sprawcy i jego warunków rodzinnych. Ocena osobowości sprawcy - w tym m.in. jego charakteru, zdolności do samooceny, sumienia, postawy wobec wartości społecznych - stanowiącej kryterium orzekania kary w ramach prewencji indywidualnej, winna uwzględniać także społeczne niebezpieczeństwo popełnienia czynu i zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa. Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, a w szczególności nieudzielenie pomocy ofierze wypadku, ucieczka z miejsca wypadku czy przerzucanie winy na inną osobę, bez wątpienia rzutuje na prognozę zachowania się sprawcy w przyszłości. Prewencja indywidualna nie przesądza zatem liberalizmu przy orzekaniu kary i nie musi oznaczać celowości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności".

Kara spełnia swoją rolę również przy założeniu, że wychowuje nie tylko sprawcę przestępstwa ale także kształtuje świadomość prawną społeczeństwa (dyrektywa ogólna kary). Spornym jest czy dla budowania świadomości prawnej w społeczeństwie ważniejsze jest szybkie nieuchronne ukaranie sprawcy, czy też istotniejsza jest surowość samej kary.

Zobacz serwis: Wykroczenia

Wymierzając karę, sąd uwzględnia także motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Na dolegliwość orzekanej kary wpływ powinien mieć ewentualny pozytywny wynik przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą, lub też osiągnięta ugoda w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. W miejscu tym warto przedstawić wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 października 2007 r., w którym stwierdzono m.in., że zawarcie ugody pomiędzy sprawcą, a pokrzywdzonym jest okolicznością doniosłą, która musi być brana pod uwagę przy orzekaniu o karze. „Gdy szkoda i krzywda ofiary przestępstwa zostaje zlikwidowana, zatem już nie istnieje, kara nie musi być surowa, bo spełniona jest zasadnicza funkcja kary, czyli zadośćuczynienie poczuciu krzywdy ofiary. Państwo nie powinno stawać na przeszkodzie konsensualnemu załatwieniu sporu wywołanego przestępstwem, jeśli nie sprzeciwia się to podstawowym zasadom sprawiedliwości.” (II Aka 191/07)

Zobacz serwis: Kodeks karny

Wymiar kary dla nieletniego lub młodocianego

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Na uwadze mieć jednak trzeba to, co w postanowieniu z dnia 9 września 2006 r. stwierdził Sąd Najwyższy, a mianowicie: „Względy wychowawcze kary nie wyłączają jej funkcji represyjnej. Równie ważnymi przesłankami przy ustalaniu kary młodocianemu sprawcy jest też stopień jego zdemoralizowania, tryb życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie się po jego popełnieniu, motywy i sposoby działania. Czynniki te mogą przeważyć tak dalece, iż zasadne będzie wymierzenie takiemu sprawcy kary nawet w górnych granicach ustawowego zagrożenia.” (II K 118/06)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

REKLAMA

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

REKLAMA

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

REKLAMA