Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Wiadomości ogólne dotyczące dyrektyw wymiaru kary pozbawienia wolności

Kodeks karny zawiera zamknięty katalog kar. Sąd może wymierzyć karę grzywny, karę ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności. Ustawodawca także przedstawia dyrektywy wymiaru kary, które w konkretnej sprawie sąd powinien mieć na uwadze orzekając o sankcji karnej. Dyrektywy te są co do zasady tożsame dla wszystkich rodzajów kar przewidzianych przez polskie prawo karne.

Przechodząc do bardziej szczegółowego omówienia dyrektyw wymiaru kary przypomnieć należy, że każdorazowo sąd orzeka o karze według własnego uznania w granicach ustawowego zagrożenia. Sędziowie zawsze posiadają uprawnienie do swobodnego określenia sankcji karnej. Dyrektywy wymiaru kary przedstawione przez ustawodawcę są bardzo istotne przede wszystkim dlatego, że sąd swobodnie decydując o karze w każdym przypadku musi brać je pod uwagę. Pamiętać należy, że dyrektywy wymiaru kary są jedynie zaleceniami skierowanymi w stosunku do sądu i w żadnym razie nie należy ich utożsamiać z poleceniem.

Poszczególne dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności wraz z omówieniem

Przede wszystkim sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Może wystąpić jednak sytuacja, w której sąd będzie uprawniony, a nawet zobowiązany do przekroczenia granic kary przewidzianych przez ustawę. W grę może wchodzić nadzwyczajne obostrzenie kary (np. powrót do przestępstwa) albo nadzwyczajne złagodzenie kary i instytucje podobne (np. zmiana rodzaju kary, odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie kary).

Zasady i dyrektywy wymiaru kary przez sąd

Wymierzona kara nie może przekraczać stopnia winy. Określając stopień winy sąd przede wszystkim powinien mieć na względzie możliwość jaką sprawca posiadał do pokierowania swoim postępowaniem, rozpoznanie znaczenia swojego działania, motywacje sprawcy, możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym prawem. Warto w tym miejscu przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 listopada 1999 r., w którym Sąd stwierdził, że „Najważniejszą dyrektywą wymiaru kary jest, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Należy podkreślić, że ustawodawca dostosowanie kary do stopnia winy stawia wyżej niż wzgląd na stopień społecznej szkodliwości czynu, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) nie mogą uzasadniać surowego karania osób o ograniczonej poczytalności”. (II Aka 183/99)

Zobacz serwis: Sprawy karne