REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Psychika więźniów – o charakterystyce sprawców przestępstw oraz skutkach izolacji więziennej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
Jakie są skutki izolacji więziennej na psychikę więźniów?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Utarło się przekonanie, że w zakładach karnych przebywają sami degeneraci. Degenerat, wedle słownika języka polskiego, oznacza osobę, która utraciła poczucie moralności. Rzeczywiście, nie sposób nie zgodzić się z tym, że w większości sprawcy przestępstw zapomnieli o pewnych zasadach i wartościach społecznych. Chciałabym jednak głębiej pochylić się nad charakterystyką sprawców przestępstw, aby uniknąć mającej miejsce powszechnej generalizacji w tym aspekcie.

Sprawcy przestępstw oraz przyczyny ich popełniania

Bazując na własnym doświadczeniu wynikającym z osobistego kontaktu z klientami w sprawach karnych, jak i doświadczeniu wynikającemu z szeregu praktyk odbytych przeze mnie jeszcze na etapie studiów oraz w toku odbywania przeze mnie aplikacji adwokackiej, mogę stwierdzić, że większość skazanych wywodzi się z dysfunkcyjnych oraz - przepraszam za określenie, ale jedynie ono oddaje właściwą ocenę – patologicznych rodzin. Jakby prześledzić życiorys niejednego z osadzonych, to usłyszelibyśmy historię okrutnych dramatów, których doznali w przeszłości.

REKLAMA

REKLAMA

Wyrzucenie z domu przez własnego rodzica, alkoholizm i przemoc w domu, niewłaściwa opieka ze strony rodziców (np. niedożywienie, niedopilnowanie obowiązków szkolnych), brak okazywania miłości, lekceważenie potrzeb dziecka, to tylko niektóre z przykładów zaniedbywania dzieci, a zarazem późniejszych przestępców. Wielu z nich nigdy nie miało Świąt Bożego Narodzenia, ani nie wiedzieli co to prezent od rodzica, czy okazywanie czułości i uwagi. 

Trudne dzieciństwo, „ulica” i walka o przetrwanie to jedyni nauczyciele dorosłego życia i główni wychowawcy sprawców przestępstw. Te osoby nie znają świata, w którym panowałoby dobro, dlatego lgną do tego, co im już jest znajome. Te osoby, tak sponiewierane w dzieciństwie i w okresie dojrzewania, nie wierzą w siebie ani w lepszą przyszłość; nie wierzą, że zasługują na coś lepszego w życiu i że może im się ono odmienić. Jeden z moich klientów stwierdził kiedyś w rozmowie ze mną, że więzienie dosłownie uratowało mu życie. Gdyby nie zakład karny, z powodu biedy i głodu popełniałby dalsze przestępstwa – wyrok karny położył temu kres.

Powyższa kategoria osadzonych jest najniebezpieczniejsza i to w niej znajdują się osoby z problemami psychicznymi. Uważam, że to w tej kategorii osadzonych jest najwięcej morderców, gwałcicieli oraz innych sprawców przemocy. Ci ludzie nie przeszli właściwie procesu socjalizacji w dzieciństwie, więc tym bardziej trudno u nich o właściwą postawę w dorosłości. Jak wspomniałam wcześniej, do tej kategorii trzeba zaliczyć też osoby, które są chore psychicznie, np. tych, którym daje satysfakcję cudze cierpienie. Te osoby wymagają izolacji oraz leczenia - najlepiej dożywotnio.

REKLAMA

Trzeba mieć na uwadze, że pojęcie „dysfunkcyjnej rodziny” nie obejmuje tylko rodzin skrajnie biednych, pełnych przemocy i alkoholu. To dotyczy także rodzin gdzie właśnie dostatek i brak granic wychowawczych doprowadził do tego, że rodzice utracili kontrolę nad swoimi dziećmi. W tym przypadku często jest to następujący schemat: sprawca żyje w dobrobycie; w dzieciństwie rodzice nie stawiali mu granic i często podróżowali lub po prostu byli zbyt zajęci zarabianiem pieniędzy, zostawiając go pod czyjąś opieką lub całkowicie samego. Ten, z nudów lub dla zabawy sięga później w życiu po środki odurzające i pod ich wpływem dopuszcza się przestępstwa. Jest to zatem obraz negatywnego skutku dobrobytu bez granic i nieprawidłowego komfortu zapewnionego dziecku od wczesnego dzieciństwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wreszcie, moim zdaniem, trzecia kategoria sprawców to ci, którzy wpadli na niekoniecznie dobry pomysł na poprawienie swojego bytu. Innymi słowy „pobłądzili”, choć przyswojone mieli zasady moralne.

Mamy oczywiście także sprawców przestępstw popełnionych nieumyślnie. Umieszczam te osoby do kategorii o nazwie: „Obecni w niewłaściwym miejscu i w niewłaściwym czasie”. Zazwyczaj osoby te nie dostają wyroków pozbawienia wolności i oprócz nieumyślnego incydentu, nie mają związków ze światem przestępczym.

Wpływ izolacji więziennej na psychikę osadzonych

Skutki pobytu w zakładzie karnym dla każdego przestępcy będą różnorakie i w zasadniczej mierze zależą od siły jego charakteru, wytrzymałości psychicznej oraz odporności na stres.

Wielu osadzonych wykorzystuje czas pozbawienia wolności na refleksję nad sobą i wyciąga mądre wnioski. Mocne postanowienie poprawy i chęć zmiany swojego życia, często idące równolegle z wykonywaniem pracy (w warunkach więziennych) oraz doskonaleniem swej edukacji, po wyjściu na wolność zamykają takiemu osadzonemu drogę powrotu do zakładu karnego w sposób trwały.

Zdarza się jednak – dotyczy to najczęściej pierwszej z omówionych powyżej kategorii sprawców, że popełnianie przestępstw to dla nich styl życia i nie potrafią funkcjonować na wolności. Po wieloletniej izolacji więziennej, borykają się ze zmianami jakie zaszły w między czasie poza murami więzienia. Codzienne obowiązki takie jak trud pracy i konieczność ponoszenia kosztów utrzymania siebie oraz domu, przerasta takie osoby. Po dłuższym pobycie w więzieniu kompletnie nie mogą się odnaleźć i często trafiają zaraz z powrotem za kraty – do środowiska im już znanego i paradoksalnie – bezpiecznego. 

Bierzmy też pod uwagę zwykłe konsekwencje izolacji, jakie są związane z fizjologicznym funkcjonowaniem człowieka. Trudno żeby nie odbijało się na psychice życie przez długi czas na przestrzeni ograniczonej do zaledwie kilku metrów kwadratowych z zasłoniętymi oknami (w wielu jednostkach szyby są matowione, aby uniemożliwić kontakt ze światem zewnętrznym) oraz korzystanie ze wspólnej toalety z ograniczeniami w dowolnym dostępie do prysznica. Człowiek zaczyna „dziczeć”, jego przyrodzona cecha jaką jest wolność, jest mu zabrana. Dlatego wielu osadzonych wymaga wsparcia psychologicznego już na etapie wykonywania kary. Nerwica czy depresja to bardzo częste dolegliwości skazanych, które często nie ustępują nawet po wyjściu na wolność.

Z dotkliwymi przejściami muszą się nieraz mierzyć także sprawcy najcięższych przestępstw, np. gwałtów czy zabójstw. Izolacja sprawców tzw. niebezpiecznych, może być przez nich bardziej odczuwalna niż ma to miejsce w pozostałych przypadkach. Wielu z nich przebywa bowiem w monitorowanej celi, albo nie mogą świadczyć pracy w trakcie odbywania kary. Nadzór nad nimi musi być bardziej wzmożony niż w stosunku do pozostałych osadzonych. Nie trzeba też dodawać, że w niektórych przypadkach dochodzi do „wymierzania im sprawiedliwości” przez pozostałych więźniów. O tym się głośno nie mówi, ale takie sytuacje nadal mają miejsce.

Trudno mówić o możliwości rezygnacji z represji karnej jaką jest kara pozbawienia wolności – to jasne, że sprawcy przestępstw muszą być karani. Warto byłoby jednak aby czas pobytu w zakładzie karnym nie był dla nich zwykłym przetrwaniem (w stylu: „odsiedziałem swoje i wychodzę”), ale czasem pracy nad tymi ludźmi przygotowującym ich do normalnego życia.

Adwokat Pamela Opoczka

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podwyżki. Przegrał zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł), wygrały świadczenie pielęgnacyjne i świadczenie wspierające

Niesprawiedliwie, ale zgodne z prawem. Zasiłek pielęgnacyjny wciąż 215,84 zł, a inne świadczenia przepisy podwyższyły do 4337 zł i 3386 zł

Zakaz trzymania psów na łańcuchach! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

Sejm na żywo: 25 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpoczęło się trzydniowe posiedzenie Sejmu. W czwartek, 25 września posłowie będą pracować m.in. nad kilkoma rządowymi projektami deregulacyjnymi.

REKLAMA

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – jakie konsekwencje dla gospodarki i biznesu?

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

REKLAMA

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

W tym roku, zmiana czasu letniego na zimowy, zaskoczy nas szybciej niż w roku ubiegłym. Czy tym razem, zegarki przestawimy po raz ostatni i jak wpłynie to na wynagrodzenie osób, które pracują w noc zmiany czasu? [czas zimowy 2025]

Już niebawem czeka nas kolejna zmiana czasu – tym razem z letniego, na zimowy W tym roku, przypada ona szybciej, niż w roku ubiegłym. W noc zmiany czasu, będziemy spali godzinę dłużej, tym samym jednak – po przestawieniu zegarków, zmrok będzie zapadał wcześniej. W związku z trwającą od kilku lat (zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE) ożywioną dyskusją na temat likwidacji dwukrotnych zmian czasu w ciągu roku – wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to tym razem, przestawimy zegarki po raz ostatni? Zmiana czasu letniego na zimowy, nie bez znaczenia pozostaje również dla wynagrodzenia osób pracujących w momencie, kiedy jest ona dokonywana.

REKLAMA