Tematy - Kodeks postępowania karnego, Oskarżony

Pozbawienie wolności, umieszczenie kogoś w więzieniu jest naturalną karą za popełnienie ciężkiego przestępstwa. Realizuje ono wiele funkcji, między innymi daje poczucie sprawiedliwości. Jest to jednak czynione po przeprowadzeniu stosownego postępowania oraz skazaniu. Tymczasem funkcjonuje też środek zapobiegawczy, który może odizolować od świata oskarżonego, podejrzanego, czyli osobę, co do której dopiero toczy się postępowanie karne i nie wiadomo jeszcze czy zasługuje ona na jakąkolwiek karę.

Kodeks postępowania karnego wyróżnia dwie formy, w oparciu o które sędzia orzekający w sprawie podlega wyłączeniu – z mocy prawa (iudex inhabilis) lub na wniosek (iudex suspectus).

Posługując się terminologią prawniczą pojęcie podejrzanego i oskarżonego w procesie karnym ma kompletnie inne znaczenie. Jakie?

Czy osoba, którą odpowiednie służby, prokuratura podejrzewa o popełnienie czynu zabronionego jest tą złą, niegodziwą osobą? Czy człowiek, wobec którego wniesiono już akt oskarżenia do sądu jest tym, który może być krytykowany za wyrządzenie określonego zła? Te pytania stawia sobie zapewne nie jedna osoba, choć są też i tacy, którzy są przekonani o winie ludzi, wobec których toczy się postępowanie karne. Tymczasem obowiązuje domniemanie niewinności.

W polskim systemie prawnym termin "obawa matactwa" odnosi się do sytuacji, w której istnieje uzasadnione podejrzenie, że dana osoba lub podmiot może podjąć działania mające na celu utrudnienie lub uniemożliwienie prowadzenia postępowania sądowego lub administracyjnego. Jest to pojęcie szeroko stosowane w różnych dziedzinach prawa, od procedur karnych po sprawy cywilne i administracyjne.

Gwarancje procesowe dla podejrzanych lub oskarżonych poniżej 18. roku życia – jak teraz będą nazywani nieletni – to cel nowelizacji przepisów karnych, jaką Sejm przyjął 9 marca. Umożliwia ona udział w rozprawie dot. osoby poniżej 18 roku życia jego rodziców lub asystenta rodziny. Zaostrza także kary za produkcję pornografii dziecięcej i inne przestępstwa związane z pedofilią.

Gwarancje procesowe przysługujące podejrzanym lub oskarżonym poniżej 18. roku życia mają być dostosowane do dyrektyw unijnych. Sejmowa komisja sprawiedliwości przyjęła rządowy projekt. Do projektu wprowadzono poprawki synchronizujące jego treść z niedawnymi zmianami w Kodeksie postępowania karnego.

Senacki projekt zakłada wprowadzenie przepisów, na podstawie których zatrzymani, którzy nie mają adwokata lub radcy prawnego ustanowionego z wyboru, będą mogli żądać wyznaczenia im do kontaktu oraz przeprowadzenia czynności procesowych z ich udziałem adwokata lub radcę prawnego z urzędu.

Senacki projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego dopuszcza w szczególnym przypadku wydłużenie terminu do wniesienia apelacji.

Zasada niezmienności składu orzekającego sprawia, że zmiana sędziego oznacza przymus prowadzenia procesu od początku – co nikomu nie służy. Jest jednak szansa na poprawę sytuacji.

Liczba osób tymczasowo aresztowanych rośnie z każdym rokiem. Tymczasowe aresztowanie jest najbardziej restrykcyjnym, izolacyjnym środkiem zapobiegawczym.

Odszkodowanie za niesłuszne oskarżenie lub zarzuty zakłada projekt nowelizacji przepisów o postępowaniu karnym. Zmiany zyskały poparcie Senatu. W jakich sytuacjach obecnie można uzyskać odszkodowanie?

Użytkownicy przestrzeni wirtualnej często czują się w niej bardzo swobodnie. Internet – przynajmniej pozornie – zapewnia anonimowość, w związku z czym wiele osób pozwala sobie w sieci na więcej, niż w rzeczywistym świecie. Powszechnym zjawiskiem jest umieszczanie w sieci treści o charakterze zniesławiającym czy znieważającym inne osoby – na przykład obraźliwych czy mijających się z prawdą komentarzy. Takie zachowanie określa się często mianem hejtu. Niektórzy użytkownicy internetu mają poczucie, że mogą dopuszczać się takich działań bezkarnie. Czy jednak rzeczywiście? Co może zrobić osoba, która padła ofiarą znieważenia lub zniesławienia w internecie?

Zabezpieczenie majątkowe jest środkiem przymusu, którego celem jest zabezpieczenie wykonania przyszłego wyroku skazującego w zakresie grożących podejrzanemu (oskarżonemu) dolegliwości o charakterze majątkowym. W założeniu ma ono zapobiegać ukryciu lub wyzbyciu się przez podejrzanego (oskarżonego) jego majątku i tym samym uchronić przed utrudnieniem lub udaremnieniem możliwości wykonania wyroku w zakresie grzywien, środków kompensacyjnych i innych świadczeń.

Łacińskie określenie "in dubio pro reo" jest często używane w mediach i stanowi część szerszej zasady określanej domniemaniem niewinności. Jaki jest zatem zakres zasady in dubio pro reo?

Dozór policyjny jest pewnego rodzaju nadzorem nad podejrzanym lub oskarżonym stosowanym na wolności. W konkretnych przypadkach stanowi alternatywę dla tymczasowego aresztu. Kiedy zatem stosowany jest dozór policyjny, na czym polega i jakie obowiązki ma oskarżony?

Prekluzja dowodowa jest jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych przez nowelizację Kodeksu postępowania karnego. Nowe przepisy weszły w życie 5 października 2019 r. Czy skutkiem tych zmian może być odejście od zasady prawdy materialnej?

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, która weszła w życie 5 października 2019 r., utrudnia wniesienie prywatnego aktu oskarżenia. RPO prosi Senat o inicjatywę zmiany prawa.

Często zdarza się, iż strona składa pismo procesowe ostatniego dnia określonego terminu. Co jeśli termin ten upływa w sobotę? Czy Kodeks postępowania karnego reguluje tę kwestię tak samo jak w przypadku niedziel i świąt?

Nowelizacja procedury karnej zbliża się wielkimi krokami. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 14 sierpnia 2019 r. Dnia 4 września 2019 r. ogłoszono ją z kolei w Dzienniku Ustaw. Większość przepisów wchodzi w życie po 30 dniach, wobec czego już w początkach października sądy karne będą procedować na nowych zasadach. Jedną z istotniejszych zmian, które budzić mogą wątpliwości z punktu widzenia prawa oskarżonego do obrony, jest możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego, a niekiedy także jego obrońcy. Podstawowym celem jest tu rzecz jasna przyśpieszenie postępowania.

W polskim porządku prawnym przestępstwa są ścigane z urzędu, na wniosek pokrzywdzonego lub z oskarżenia prywatnego. Często zdarza się, że sprawcy unikają odpowiedzialności karnej z uwagi na brak wiedzy pokrzywdzonych odnośnie swoich praw. W związku z powyższym pojawia się pytanie, jakie przestępstwa wymagają złożenia wniosku przez pokrzywdzonego.

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego ma na celu przyspieszenie procesu. Jakie zmiany znajdziemy w uchwalonej przez Sejm ustawie?

Celem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw uchwalonej przez Sejm w dniu 19 lipca 2019 r. jest przyśpieszenie procesu karnego. Na co od dłuższego czasu eksperci zwracali uwagę, w tym przypadku zasada szybkości postępowania przeważa niestety nad prawem oskarżonego do obrony. Mankamentów jest dużo, w miejscu tym chciałabym się odnieść do jednego – prekluzji dowodowej. Niezależnie od tego, czy ustawa ta stanie się prawem obowiązującym, pełnomocnicy procesowi – zwłaszcza zaś obrońcy, muszą być gotowi na zmiany.

Zatrzymany, który następnie zostaje zwolniony bez zarzutu, nie ma dostępu do akt sprawy. Konsekwencją tego jest brak możliwości zażalenia na zatrzymanie. Zdaniem RPO dokumenty uzasadniające zatrzymanie powinny być jawne.

Pojęcie pokrzywdzonego jest jednym z ważniejszych pojęć w procesie karnym, gdyż uzyskanie tego miana pozwala na aktywny udział w postępowaniu przygotowawczym, a w ostateczności pozwala na bycie jednym z oskarżycieli, po uprzednim złożeniu stosownego wniosku w sytuacji gdy sprawa trafi do sądu.

Tymczasowe aresztowanie jest problemem zarówno dla pracownika jak i dla jego pracodawcy, ponieważ pracownik nie może świadczyć pracy, zaś pracodawca nie może skorzystać z usług swojego pracownika i w rezultacie dochodzi do wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę. Niestety zdarza sie, że pracownik był niesłusznie tymczasowo aresztowany i wówczas pojawia się pytanie co może zrobić pracownik a co pracodawca.

Mówiąc o sporze między sądami mamy na myśli taki stan, w którym sądy uznają się za właściwe do rozpoznania sprawy lub uznają się za niewłaściwe. Spór o właściwość w postępowaniu karnym odnosi się do właściwości miejscowej, a nie rzeczowej i rozstrzyga o nim sąd wyższego rzędu.

Sąd Najwyższy, uwzględniając kasację Rzecznika Praw Obywatelskich, orzekł 7 marca 2019 r., że postępowanie karne przeciwko osobie zaczyna się, gdy postanowienie o zarzucie zostaje jej ogłoszone, a nie gdy tylko zostaje ono sporządzone. Kasacja i wyrok SN dotyczyły sprawy, w której dwa sądy zawyżyły karę grożącą podsądnemu i błędnie uznały, że postępowanie zaczyna się od sporządzenia zarzutu - przez co o 5 lat wydłużyły termin przedawnienia karalności.

Przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości reforma procesu karnego została przyjęta przez rząd. Nowe przepisy mają być odpowiedzią na paraliż postępowań.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało reformę Kodeksu postępowania karnego. Proces ma być szybszy., a uzasadnienia wyroków bardziej zrozumiałe.

Firmy i przedsiębiorcy w trakcie prowadzenia biznesu muszą liczyć się z wieloma różnymi ryzykami. Niesolidni kontrahenci, zatory płatnicze, niedobory towarów, trudne warunki atmosferyczne, brak zrozumienia dla prowadzonej działalności ze strony urzędów. Większość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą jest do tego lepiej lub gorzej przygotowana. Zdarzają się jednak sytuacje, których nie uwzględnią nawet ci najbardziej przewidujący. Zamieszanie firmy w sprawę karną związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, jest jedną z nich.

Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Jak zatem wygląda wykazanie tych okoliczności i wnioskowanie o ustanowienie obrońcy z urzędu?

List żelazny zapewnia oskarżonemu (podejrzanemu), przebywającemu za granicą, pozostawanie na wolności do czasu zakończenia toczącego się przeciw niemu postępowania karnego, pod warunkiem, że spełni określone przesłanki. Decyzja Sądu nie jest jednak obligatoryjna.

Dozór policyjny podobnie jak inne środki zapobiegawcze jest stosowany zarówno przez sąd jak i prokuratora w celu zabezpieczenia prawidłowego toku procesu karnego. Co zatem odróżnia dozór od pozostałych środków?

Tymczasowe aresztowanie jest jednym z najuciążliwszych środków zapobiegawczych. W jakich przypadkach sąd może zastosować ten środek?

Granice obrony koniecznej w polskim ustawodawstwie są bardzo szerokie. Prawo i orzecznictwo opowiadają się wyraźnie po stronie napadniętego. Nawet w przypadkach przekroczenia jej granic, napadnięty może liczyć na złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia.

Art. 182a kodeksu karnego wykonawczego został dodany przez ustawę z 20 marca 2015 roku i obowiązuje od 15 maja 2015 roku. Umożliwia on zamianę orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.

Oskarżonym stajesz się z chwilą wniesienia do sądu aktu oskarżenia. Po zamknięciu postępowania przygotowawczego otrzymasz informację o przesłaniu do sądu w Twojej sprawie aktu oskarżenia. Po otrzymaniu takiej informacji skontaktuj się biurem obsługi interesanta w sądzie, ustal sygnaturę swojej sprawy i zarezerwują akta do czytelni.

Podejrzanym jest osoba, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z rozpoczęciem przesłuchania w charakterze podejrzanego.

W obecnym stanie prawnym brak jest określenia maksymalnego okresu trwania aresztowania tymczasowego w postępowaniu karnym. Dnia 20 listopada tego roku przepisami wprowadzającymi tak szeroką dowolność w stosowaniu środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zajął się Trybunał Konstytucyjny.

Zakaz rozmów telefonicznych aresztowanego z obrońcą jest – zdaniem Trybunału Konstytucyjnego – niekonstytucyjny. W wyroku K 54/13 (z 25 listopada 2014 roku) TK potwierdził prawo tymczasowo aresztowanego do telefonicznych rozmów z obrońcą.

Zakaz telefonicznego kontaktu aresztowanego z obrońcą jest – zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prokuratora Generalnego – niekonstytucyjny. 25 listopada 2014 roku zagadnieniem prawa aresztowanego do telefonicznego kontaktu z obrońcą zajmie się Trybunał Konstytucyjny.

Postępowanie w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania w kształcie sprzed 2 czerwca 2014 r. naruszało podstawowe zasady procesu karnego.

9 listopada 2013 r. weszła w życie część przepisów znowelizowanej ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Nowe regulacje wprowadzają szereg zmian, najważniejsze dotyczą tzw. wniosku o skazanie bez rozprawy składanego przez prokuratora, a także niektórych wykroczeń.

Przedstawiamy najważniejsze zmiany w prawie, które weszły w życie w lipcu2013 r., z zakresu regulacji dotyczących postępowania cywilnego, prawa bankowego i funduszy inwestycyjnych oraz postępowania karnego, a także publikowane w lipcu orzecznictwo Sądu Najwyższego.

23 lipca 2013 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy – Kodeks postępowania karnego, która przewiduje przyznanie prawa do zaskarżenia postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa lub postanowienia o jego umorzeniu osobie zawiadamiającej o popełnieniu przestępstwa, która nie posiada statusu pokrzywdzonego.

Oskarżony ma obowiązek poddać się badaniom określonym w art. 74 kodeksu postępowania karnego. Jednakże zastosowanie przymusu bezpośredniego do przeprowadzenia badań określonego w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości jest niezgodne z konstytucją, ponieważ wykracza to poza ramy upoważnienia ustawowego.

Z założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, wynika, że pojawią się ograniczenia dotyczące prawa do uzyskania interpretacji podatkowej. Nowe przepisy mają wejść w życie w 2014 r.

Prawo do adwokata przysługuje każdemu we wszystkich stadiach postępowania, a więc już od momentu zatrzymania przez Policję. W rzeczywistości osoby, które nie stać na zatrudnienie profesjonalisty, mogą złożyć wniosek o obrońcę z urzędu dopiero po przedstawieniu im zarzutów.

Polskie prawo przewiduje kilka możliwości dochodzenia odszkodowania od sprawcy przestępstwa. Istnieje możliwość ubiegania się o nie zarówno w postępowaniu karnym jak i w cywilnym.

Kodeks postępowania karnego, Oskarżony

Tymczasowe aresztowanie. Czy na pewno tymczasowe?

Wyłączenie sędziego w procesie karnym. Kiedy ma miejsce i jak złożyć stosowny wniosek?

Podejrzany i oskarżony w procesie karnym. Poznaj prawa i obowiązki

Kiedy można twierdzić, że konkretna osoba popełniła przestępstwo?

Obawa matactwa - co to znaczy?

Gwarancje procesowe dla nieletnich i ostrzejsze kary za przestępstwa związane z pedofilią

Gwarancje dla nieletnich przestępców mają być zgodne z unijnymi dyrektywami

Przesłuchanie zatrzymanego - senacki projekt nowelizacji KPK

Senacki projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego

Zasada niezmienności składu orzekającego - zmiany w k.p.k.

Liczba osób tymczasowo aresztowanych rośnie

Odszkodowanie za niesłuszne oskarżenie z poparciem Senatu

Odpowiedzialność karna za zniesławienie i znieważenie w internecie

Zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu karnym

Zasada in dubio pro reo w procesie karnym

Dozór policyjny - na czym polega i kiedy jest stosowany?

Prekluzja dowodowa w sprawach karnych - możliwe skutki nowelizacji KPK

RPO: Pokrzywdzonemu trudniej wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia

KPK: termin upływający w sobotę, niedzielę i święto

Postępowanie dowodowe pod nieobecność oskarżonego

Jakie przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego według Kodeksu karnego?

Przyspieszenie postępowania karnego - projektowane zmiany

Prekluzja dowodowa w procesie karnym – jak z tym walczyć?

Zatrzymany zwolniony bez zarzutu a dostęp do akt sprawy - RPO

Kto jest pokrzywdzonym w procesie karnym?

Czy pracodawca musi przywrócić do pracy tymczasowo aresztowanego pracownika?

Czym jest spór o właściwość między sądami w postępowaniu karnym?

Kiedy rozpoczyna się postępowanie karne przeciwko osobie

Reforma procesu karnego - MS walczy z przewlekłością postępowań

Reforma Kodeksu postępowania karnego - proces ma być szybszy

Kontrola fiskusa bywa wstępem do postępowania karnego

Obrona z urzędu w postępowaniu karnym

List żelazny - jak wystąpić o jego wydanie?

Zastosowanie dozoru policyjnego

Przesłanki tymczasowego aresztowania

Granice obrony koniecznej

Zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową

Jestem oskarżony o popełnienie przestępstwa – co powinienem wiedzieć?

Co muszę wiedzieć jako podejrzany?

Czas trwania tymczasowego aresztowania

Zakaz rozmów telefonicznych aresztowanego z obrońcą – niekonstytucyjny

Telefoniczny kontakt aresztowanego z obrońcą

Wnosząc o tymczasowe aresztowanie prokurator musi udostępnić dowody

Postępowanie karne - zmiany od 9 listopada 2013 r.

Najważniejsze zmiany w prawie w lipcu 2013 r.

Kodeks postępowania karnego - zmiany od 23 lipca 2013 r.

Poddawanie badaniom oskarżonego

Ordynacja podatkowa 2014. Trudniej o interpretację podatkową

Prawo do adwokata nie dla wszystkich

Jak dochodzić odszkodowania od sprawcy przestępstwa?