1500 zł grzywny za nieodśnieżony chodnik. Odszkodowanie 70 000 zł. Kto odśnieża? Jak często? [Zima 2023/2024 r.]

• Ustawa – gmina usuwa śnieg i lód
•  Ta sama ustawa – To Ty odśnieżasz chodnik
• Droga dla pieszych
• Odszkodowanie cywilne za nieodśnieżenie chodnika - od 20 000 zł do 80 000 zł
• Kiedy i jak odśnieżać

Powołany art. 117 stanowi, że kto, mając obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, nie wykonuje swoich obowiązków lub nie stosuje się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.

Ustawa – gmina usuwa śnieg i lód

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, stanowi, że samorządy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania. W szczególności zapobiegają zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych przez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z dróg dla pieszych przez właścicieli nieruchomości.

 Ta sama ustawa – To Ty odśnieżasz chodnik

Jednak z tej samej ustawy wynika, że odśnieżanie chodnika to także obowiązek właścicieli nieruchomości. Chodzi o sytuację, gdy chodnik sąsiaduje bezpośrednio z naszą działką. Nie ma takiego sąsiedztwa, gdy miejski trawnik dzieli prywatną nieruchomość i chodnik. Nie trzeba też się zajmować przystankami, chodnikami z funkcją parkingu.

WAŻNE! Jeżeli między gminnym chodnikiem a Twoją działką jest pas zieleni (nie należącej do Ciebie), to nie masz obowiązku odśnieżania. Więcej o pasie zieleni i kwalifikacji prawnej przez sąd w poniższym artykule:

Jakie są konsekwencje cywilne przepisów, które nakładają obowiązek dbania o chodnik jednocześnie na gminę i obywatela? Gmina można potraktować jako nadzorcę. I jeżeli chodnik nie zostanie odśnieżony przez właściciela nieruchomości, to jest możliwość kierowania - w zależności od okoliczności - roszczenia o odszkodowania za szkodę (taką jak złamania nogi przechodnia), przeciwko gminie i/lub/albo właścicielowi nieruchomości.

Droga dla pieszych

Taka definicja oznacza, że musisz sprawdzić, czy obok Twojego domu - choć nie ma chodnika - jest "droga dla pieszych".

Odszkodowanie cywilne za nieodśnieżenie chodnika - od 20 000 zł do 80 000 zł

• Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 lutego 2020 r. (sygnatura akt: XXV C 980/18), wedle którego kobieta mocno poszkodowana na skutek upadku i ponosząca konsekwencje złamania podudzia z przemieszczeniem, powinna otrzymać 80 678 zł i odsetki. Przyczyną wypadku był niewłaściwy stan chodnika w czasie zimy.
• Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2021 r. (sygnatura akt: II C 372/18), którego rezultatem było świadczenie w wysokości 78 482 zł. Dodatkowo sprawcy musieli zapłacić odsetki na rzecz poszkodowanego i zostali zobowiązani do zapłaty niewielkiej comiesięcznej renty. Mowa o świadczeniu dla mężczyzny, który poślizgnął się koło śmietnika i doznał na skutek upadku centralnego zwichnięcia lewego stawu biodrowego II stopnia ze złamaniem dna panewki z przemieszczeniem.
• Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12 października 2021 r. (sygnatura akt: I C 1510/19) przewidujący konieczność wypłaty na rzecz poszkodowanego powoda kwoty 65 000 zł. Poszkodowany złamał kostkę po upadku na oblodzonym chodniku.
• Wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 21 lipca 2022 r. (sygnatura akt: I C 517/19), na mocy którego powódka powinna dostać 34 700 zł i odsetki za złamanie nasady dalszej kości promieniowej lewej z przemieszczeniem (powstałe po poślizgnięciu się na zamarzniętej kałuży obok bloku).
• Wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 20 października 2021 r. (sygnatura akt: I C 278/20) przyznający powódce 31 752 zł za bolesny upadek na śliskim chodniku oraz złamanie kości podudzia i stawu skokowego w lewej nodze.

Więcej o odszkodowaniach w poniższej publikacji Infor.pl

Jakie odszkodowanie za upadek na śliskim chodniku? Nawet 80 tys. zł

Kiedy i jak odśnieżać

Często powoływany jest tu wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 2017 r. (sygn. akt III CSK 356/16). Sąd stwierdził:

„W warunkach odwilży w okresie zimy, w nocy, w czasie opadu atmosferycznego nie sposób oczekiwać od właściciela nieruchomości przylegającej do chodnika, aby w sposób nieprzerwany, permanentny zapewniał uprzątnięcie błota, śniegu i lodu. Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie określają częstotliwości wykonywania tych czynności (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 9 października 2013 r., IV SA/Po 741/13, niepubl.) Właściciel nieruchomości dochowa więc należytej staranności w tym względzie, jeśli czynności te były przez niego rzeczywiście wykonywane w sposób periodyczny, choć efekt tych czynności nie był trwały.”

Fragmenty dokumentów sądowych z tej sprawy:

Sąd Rejonowy w N. wyrokiem z dnia 14 stycznia 2016 r. oddalił powództwo I.C. o zasądzenie solidarnie od pozwanych R. K. i D. K. kwoty 51.131,93 zł z ustawowymi odsetkami od wskazanych kwot oraz o ustalenie, że pozwani będą ponosić odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 4 stycznia 2013 r. mogące ujawnić się u powódki w przyszłości. 

Z ustaleń stanowiących podstawę faktyczną wyroku wynika, że pozwani byli właścicielami zabudowanej nieruchomości położonej w N., sąsiadującej bezpośrednio z chodnikiem przy ul. S. W dniu 4 stycznia 2013 r. po godzinie 20 - tej powódka wracała z kina wraz córką i wnuczką. Padał wówczas deszcz – mżawka, na chodniku znajdowało się błoto pośniegowe. Warunki poruszania były trudne, śnieg był grząski. Powódka szła z tyłu sama, nie było na tyle ślisko, aby istniała potrzeba asekurowania jej. Budynek na nieruchomości pozwanych oraz wał śniegu od strony jezdni zawężały przejście. Córka i wnuczka powódki bez przeszkód przeszły obok budynku, natomiast powódka weszła w kałużę, poślizgnęła się i upadła. W wyniku upadku stwierdzono u niej złamanie wieloodłamowe kompresyjne trzonu L 1, co wiązało się z dwutygodniowym pobytem w szpitalu oraz koniecznością korzystania później z całodobowej opieki. W związku z doznanymi obrażeniami powódka dochodzi od pozwanych zadośćuczynienia w wysokości 40.000 zł i odszkodowania w wysokości 11.131,93 zł. 

Ulica S. jest jedną z głównych ulic N.. Ruch na chodniku przy niej jest z reguły duży. W miarę potrzeby pozwany osobiście albo przy pomocy pracowników remontujących budynek odśnieżał chodnik, posypywał go solą przemysłową, piaskiem. Zima na przełomie 2012 i 2013 roku była łagodna, nie było dużo śniegu. W okresie świąteczno-noworocznym pozwany w zależności od sytuacji odśnieżał chodnik przy budynku. Pozwani systematycznie dbali o udrażnianie chodnika. 

Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że powódka nie wykazała koniecznego dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanych zawinienia po ich stronie, a tym samym związku przyczynowego ze szkodą. Niezasadnie wskazywała na naruszenie przez pozwanych obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy.