REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwrot wywłaszczonej nieruchomości - przesłanki pozytywne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Karolina Muzyczka
Doktor nauk prawnych; adiunkt w Pomorskiej Szkole Wyższej w Starogardzie Gdańskim. Ponadto współpracuje z uczelniami: Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy; Kaszubsko-Pomorską Szkołą Wejherowie, Społeczną Akademią Nauk w Warszawie; Uniwersytetem SWPS; Staropolską Akademią Nauk w Kielcach
Zwrot wywłaszczonej nieruchomości - przesłanki pozytywne/Fot. Shutterstock
Zwrot wywłaszczonej nieruchomości - przesłanki pozytywne/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Uprawnienie o zwrot wywłaszczonych nieruchomości należy przyrównać charakterem prawnym do cywilnoprawnych roszczeń osobistych. Komu przysługuje?

Przesłanki pozytywne w postępowaniu o zwrot wywłaszczonej nieruchomości

Zasady zwrotu wywłaszczonych nieruchomości określone w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami winny wypełniać zasadę zawartą w art. 21 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucji RP. Przesłanki zwrotu wywłaszczonej nieruchomości zawarto w art. 136 i 137 oraz w art. 229 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r (u.g.n.), w którym to zawarte są dodatkowe przesłanki przesądzające o zwrocie lub odmowie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

REKLAMA

REKLAMA

Podmiot uprawniony o zwrot wywłaszczonej nieruchomości

Uprawnienie o zwrot wywłaszczonych nieruchomości należy przyrównać charakterem prawnym do cywilnoprawnych roszczeń osobistych.

Omawianie uprawnienie nie może być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego jako pojedyncze roszczenie, jak i roszczenie wchodzące w skład wyodrębnionej masy majątkowej np. spadku lub udziału w spadku.

W myśl art. 136 ust. 1 u.g.n. nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu z uwzględnieniem art. 137 u.g.n. Niemniej jednak nie jest dopuszczalne, aby po wywłaszczeniu danej nieruchomości realizować inny cel, chociażby był to inny cel publiczny, mogący stanowić podstawę do wywłaszczenia. Zakaz przeznaczenia nieruchomości wywłaszczonych na realizację innego celu niż cel, który stanowił podstawę do wywłaszczenia, ma charakter względny. Oznacza to, że zakaz ten nie obowiązuje w przypadku, gdy właściciel, poprzedni właściciel, spadkobierca nabywcy spadku, który zgodnie z art. 1053 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (k.c.) wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy, nie złoży wniosku w terminie o jej zwrot. Z tego uprawnienia nie mogą skorzystać inne podmioty, a w szczególności przez ich nabywców, ponieważ ustawodawca zrezygnował z jego przyznania wszelkim następcom prawnym ograniczając ich krąg tylko do spadkobierców.

REKLAMA

Zwrot wywłaszczonej nieruchomości jest możliwy także w sytuacji, gdy niektórzy z właścicieli wyraźnie zrezygnują z tego uprawnienia lub wyznaczą jedną osobę, na rzecz której ma nastąpić zwrot. Wyraźna rezygnacja niektórych współwłaścicieli z uprawnienia zwrotu części nieruchomości nie stanowi przesłanki do orzeczenia zwrotu na rzecz tych, którzy z takim wnioskiem wystąpili. W związku z tym po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 136 ust. 2 u.g.n., wniosek o zwrot nieruchomości złożą jedynie niektórzy poprzedni współwłaściciele lub część ich spadkobierców w sytuacji tej nieruchomość nie może być użyta na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu i nie można zastosować art. 136 ust. 1 u.g.n. W przypadku, gdy nieruchomość wywłaszczoną wykorzystuje się na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, nie zawiadamiając poprzedniego właściciela lub spadkobiercy, to zachowują uprawnienia do zwrotu nieruchomości, gdyż art. 136 ust. 5 u.g.n. nie znajduje zastosowania. Należy tu zastosować art. 136 ust. 3 u.g.n. który upoważnia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę do występowania do starosty z wnioskiem o zwrot nieruchomości lub jej części, zawiadamiając właściwy organ.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Obowiązek zawiadomienia poprzedniego właściciela lub spadkobiercy właściciela o możliwości złożenia wniosku o zwrot nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, powstaje tylko wówczas, gdy właściwy organ poweźmie zamiar użycia nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Należy tu pamiętać, że termin określony w treści art. 136 ust. 5 u.g.n. trzy miesiące od otrzymania zawiadomienia o możliwości zwrotu ma charakter zawity.

Zakres przedmiotowy roszczenia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości

Przedmiotowy zakres nieruchomości podlegających zwrotowi opiera się na zasadach i w trybie określonym w art. 136 ust. 3 i 4 oraz 216 u.g.n. W myśl art. 136 ust. 3 u.g.n. zwrotowi podlega nieruchomość wywłaszczona lub jej część. Treść art. 136 ust. 4 u.g.n. stosuje się odpowiednio do części nieruchomości nabytej w drodze umowy zawartej stosownie do postanowień art. 113 ust. 3 u.g.n., a więc części nieruchomości, która nie została objęta wywłaszczeniem, a nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele. Art. 216 ust. 1 u.g.n. zwiększa zakres stosowania instytucji zwrotu na nieruchomości nabyte lub przejęte na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustalonych ogólnie ustaw i przepisów ustaw określonych taksatywnie w tym przepisie. Na podstawie tego przepisu nie można żądać zwrotu nieruchomości, które stały się własnością Skarbu Państwa na mocy indywidualnej, wydanej na podstawie przepisów szczególnych decyzji administracyjnej, której przesłanki materialnoprawne nie wiążą się jednak z realizacją określonych celów publicznych, gdyż w istocie stanowią konsekwencje naruszenia przez właściciela nieruchomości określonych przepisów. W tych przypadkach nie jest możliwe, aby wywłaszczona nieruchomość stała się zbyta na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu skoro cel ten nie zastaje w ogóle określony w decyzji wywłaszczeniowej.

Istotne znaczenie na określenie zakresu przedmiotowego nieruchomości podlegającej zwrotowi w trybie i na zasadach określonych w art. 136 u.g.n. ma art. 216 u.g.n. który nakazuje stosować przepisy rozdziału 6 działu III tej ustawy do nieruchomości nabytych przez Skarb Państwa na podstawie umowy przewidzianej w art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Zgodnie z art. 6 tej ustawy ubiegający się o wywłaszczenie obowiązany był przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego wystąpić do właściciela o dobrowolne odstąpienie nieruchomości i w razie porozumienia zawrzeć z nim umowę nabycia nieruchomości za cenę nie wyższą od ustalonej według zasad odszkodowania przy wywłaszczeniu lub umowę zamiany nieruchomości. Przedmiotowa umowa może być zawarta także w toku postępowania wywłaszczeniowego. Ponadto konieczną przesłanką zastosowania art. 6 tej ustawy było zagrożeniem właściciela wszczęciem postępowania. Zawarta w art. 216 ust. 1 u.g.n. uregulowanie oznacza, że ustawodawca potwierdził, że zbyte nieruchomości podlegają zwrotowi w trybie i na zasadach określonych w art. 136 i n. u.g.n., część nieruchomości, która nie mieściła się w celu wywłaszczenia, a na wniosek właściciela została nabyta przez Skarb Państwa w drodze umowy zawartej w trybie art. 6 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Problem z charakteru prawnego nieruchomości nabytych przez Skarb Państwa lub gminy na podstawie umowy cywilnoprawnej został rozwiązany w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw przez dodanie art. 216 ust. 2 pkt. 3 postanowienia, że przepisy rozdziału 6 działu III, a więc m. in. art. 136 u.g.n. stosuje się odpowiednio do nieruchomości nabytych na rzecz Skarbu Państwa.

Źródło:

  1. Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz. U. z 2009 r., Nr 114, poz. 946 z późn. zm.
  2. Ustawa z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości, Dz. U. Nr 17 poz. 70, uchylona w dniu 01.08.1985 r.;
  3. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r., t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 234;
  4. G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości problematyka prawna, Warszawa 2011 r.
  5. K. Muzyczka, Zwrot wywłaszczonej nieruchomości, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, Legnica 2016 r.;
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników – aktualne przepisy 2025

Badania okresowe, szkolenia BHP, profilaktyka i zdrowie psychiczne – to nie przywilej, lecz obowiązek pracodawcy. Zobacz, jak firmy w 2025 roku muszą dbać o bezpieczeństwo i dobrostan swoich pracowników.

Ostatnie dwa miesiące na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla swojej działki – właściciele nieruchomości, którzy to przeoczą, później już tylko stracą [LISTA NAJWAŻNIEJSZYCH ZMIAN I TERMINÓW]

Decyzję o warunkach zabudowy, której uzyskanie jest niezbędne m.in. do posadowienia na swojej działce domu (o ile na danym obszarze nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), na „starych zasadach”, które dawały właścicielowi nieruchomości największą „wolność” w zakresie realizowanej przez niego inwestycji – będzie można uzyskać jeszcze tylko przez najbliższe dwa miesiące. Decyzje WZ wydane przez gminy po tym terminie, będą już bowiem podlegały nowym, zdecydowanie bardziej restrykcyjnym regulacjom.

Koniec z leasingiem auta na full wypas. To już nie będzie się tak opłacać

Niezły samochód za atrakcyjną cenę. Taki dobry biznes mogli do końca grudnia robić przedsiębiorcy, którzy korzystali z aut w ramach umowy leasingowej. Kiedy leasing się kończył kupowali auta do celów prywatnych, po oferowanych przez firmy, preferencyjnych stawkach. Te praktyki, które pozwalały na niepłacenie podatków zostały ukrócone trzy lata temu. Nieskutecznie? Prawna furtka pozwala na ich ominięcie. Teraz i ona zostanie zatrzaśnięta.

Przełomowy wyrok NSA - skarbówka przegrywa w sądzie, bo stosowała zawyżone stawki akcyzy dla samochodów osobowych. Takie samochody powinny być tańsze

Przełomowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) jest faktem. NSA stwierdził, że stawki akcyzy od tysięcy aut były błędnie określane przez skarbówkę na zawyżonym poziomie. To powodowało finalnie wyższą cenę samochodu, za co płacił klient. Wszystko oczywiście przez niekorzystną dla podatników interpretację przepisów stosowaną latami.

REKLAMA

Koniec z opłatami za wjazd na cmentarz – na Wszystkich Świętych zaparkujesz za darmo. Przełomowy wyrok WSA w Olsztynie [Święto Zmarłych 2025]

Organy samorządowe nie mogą ustanawiać (a cmentarze – na tej postawie) pobierać jakichkolwiek opłat, które są niezwiązane z pochówkiem zmarłych, tj. m.in. opłat za wjazd na cmentarz i korzystanie z cmentarza – orzekł WSA w Olsztynie. W związku ze zbliżającym się Wszystkich Świętych i wzmożonym ruchem na cmentarzach – warto, aby osoby, które będą odwiedzać groby swoich bliskich, znały te zasady.

Komisja w PZON i WZON uzdrawia niepełnosprawnych ze świadczenia pielęgnacyjnego. Trzema pytaniami. Tak prostymi, że trudno wierzyć w medycynę

Jeżeli dziecko odpowie, to rodzice tracą około 40 000 zł - to przybliżona roczna wartość świadczenia pielęgnacyjnego, które po takim badaniu tracą rodzice. Badanie medyczne w postaci trzech pytań lekarze stosują wobec dzieci ze spektrum autyzmu. Jeżeli dziecko odpowie zostaje automatyczne uznane za niebędące osobą niepełnosprawną. Piszą do nas o tym rodzice dzieci, którym odbiera się w 2025 r. orzeczenia o niepełnosprawności w taki sposób, aby rodzice nie mieli świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł miesięcznie. Podobnie odbierane są orzeczenia dzieciom z zespołem Aspergera, Chodzi tu o dzieci, które dysponowały właściwymi (dla tego świadczenia) orzeczeniami w okresie kilku ostatnich lat. Rodzice uważają, że ich dzieci zostały cudownie "uzdrowione". Najczęściej odbywa się to poprzez tzw. punkt 7 orzeczenia. Jest to wskazanie "konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji". Jeżeli dziecko nie wymaga tego, to nie ma świadczenia pielęgnacyjnego. Z listów rodziców wynika, że usunięcie z orzeczenia pkt 7 toobecnie nie incydenty a seria orzeczeń w PZON i WZON w całej Polsce.

Osoby niepełnosprawne walczą o rozszerzenie dodatku dopełniającego. I dla socjalnej renty. I dla osób niezdolnych do pracy

Podwyżka ta podniosłaby rentę socjalną w 2026 r. do kwoty 4806 zł brutto. Nie została zrealizowana. Do redakcji Infor.pl trafiają stale listy osób niepełnosprawnych walczących o przeprowadzenie przez Sejm dwóch ustaw (albo nowelizacji istniejących) w związku z obietnicą z 2023 r. zrównania renty socjalnej i pensji minimalnej : 1) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ w postaci obiecanej ustawy wprowadzającej dodatek dopełniający w kwocie 2610,72 zł brutto miesięcznie każdemu renciście socjalnemu (dziś tylko dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji mających rentę socjalną). 2) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ. Druga ustawa dotyczy rencistów chorobowych (renta z tytułu niezdolności do pracy) i jej nowelizacji tak, aby osoby z tym świadczeniem także otrzymały odpowiednik dodatku dopełniającego. Będący w identycznej sytuacji renciści chorobowi nie mają tego dodatku. Z listów do Infor.pl wynika bezradność osób niepełnosprawnych i prośba do dziennikarzy o to, aby ich próba przekonania najważniejszych ośrodków władzy była znana społeczeństwu. Aby ich starania nie przykryło milczenie i cisza. Przykładowe prośby o wsparcie informacyjne w artykule.

ZUS dla osób z niepełnosprawnościami. Świadczenia i planowane zmiany na 2026 rok

Jakie świadczenia mogą otrzymać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoby z niepełnosprawnościami? Jak uzyskać orzeczenie? Co może się zmienić w 2026 roku? Oto najważniejsze przepisy i kwoty!

REKLAMA

Resort klimatu uspokaja samorządy: system kaucyjny pomoże osiągnąć cele recyklingowe

Wdrożenie systemu kaucyjnego ma pozytywnie wpłynąć na możliwość osiągania przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i pomóc im uniknąć kar za niezrealizowane cele – zapewniła wiceminister klimatu Anita Sowińska. Wiceszefowa resortu odniosła się w ten sposób do interpelacji posłów Prawa i Sprawiedliwości, którzy wskazali na szereg wątpliwości związanych z wdrażaniem nowego systemu.

Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – nowe zasady łączenia spraw i udziału organizacji społecznych

Od 5 listopada 2025 roku wejdą w życie przepisy zmieniające procedurę przed sądami administracyjnymi. Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ma usprawnić tok rozpoznawania spraw, ograniczyć przewlekłość postępowań i wprowadzić nowe uprawnienia sądów, w tym możliwość zwrócenia się do organizacji społecznych lub organów administracji publicznej o przedstawienie istotnego dla sprawy poglądu. Zmiany mają charakter systemowy i dotyczą także zasad potwierdzania umocowania przedstawicieli ustawowych.

REKLAMA