REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązek naprawienia szkody (art. 46)

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wniosek o naprawienie szkody może zgłosić pokrzywdzony lub prokurator.
Wniosek o naprawienie szkody może zgłosić pokrzywdzony lub prokurator.

REKLAMA

REKLAMA

W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.

Obowiązek naprawienia szkody jest środkiem karnym o funkcji przede wszystkim kompensacyjnej. Może być on orzeczony w przypadku skazania za następujące 8 rodzajów przestępstw:

REKLAMA

  • spowodowania śmierci
  • spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
  • naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia
  • przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji
  • przestępstwa przeciwko środowisku mieniu
  • przestępstwa przeciwko środowisku
  • przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu
  • przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową,

REKLAMA

Pod pojęciem szkody można rozumieć zarówno szkodę materialną jak i niematerialną. W związku z powyższym również sam etap naprawienia szkody może przebiegać dwutorowo tj. może polegać na naprawieniu szkody przez uiszczenie danej kwoty pieniężnej (np. zwrotu wartości ukradzionego radia) albo na danej czynności (np. sprawca który jest szklarzem zamiast płacić za wymianę i kupno wybitej szyby sam może naprawić wybitą przez siebie szybę).

Obowiązek naprawienia szkody występuje w kilku konfiguracjach procesowych tj. może być orzekany na wniosek pokrzywdzonego (lub prokuratora), może być orzekany z urzędu (choć fakultatywnie) jako środek probacyjny przy wymierzeniu kary ograniczenia wolności (art. 36 p. 2 Kodeksu karnego) , jest orzekany w całości lub części przy warunkowym umorzeniu postępowania lub może nawet występować zamiast kary jako tzw. samoistny środek karny w przypadku określonym w art. 59 p. 1 Kodeksu karnego.

REKLAMA

Z punktu widzenia procesu karnego najczęściej obowiązek naprawienia szkody będzie orzekany przy uwzględnieniu wniosku pokrzywdzonego. W myśl przepisu art. 49 a Kodeksu postępowania karnego wniosek o naprawienie szkody może zgłosić pokrzywdzony lub prokurator, z tym że musi to uczynić w nieprzekraczalnym terminie (tzw. prekluzyjnym) do końca pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie. Podkreślenia wymaga fakt, iż samo złożenie tego wniosku w przypadku skazania oskarżonego zobowiązuje sąd do orzeczenia tego obowiązku w całości lub części.

Należy pamiętać o tym, że sam fakt złożenia wniosku o naprawienie szkody nie czyni pokrzywdzonego stroną procesu karnego (choć zabezpiecza jego roszczenia majątkowe), albowiem w myśl przepisów kodeksu postępowania karnego aby być stroną pokrzywdzony musi złożyć oświadczenie o przystąpieniu do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego I to najpóźniej do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego, czyli odczytania aktu oskarżenia (art. 54 p. 1 KPK).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz serwis: Odpowiedzialność karna

Ważne jest, i wymaga szczególnego podkreślenia fakt, iż obowiązek naprawienia szkody swoim zakresem obejmuje jedynie rozmiar szkody rzeczywiście wyrządzonej (tzw. damnum emergens), nie obejmuje zaś swoim zakresem odsetek ani utraconych korzyści (tzw. lucrum cessans). Elementów tych może dochodzić jednak w postępowaniu cywilnym, podobnie jak część szkody nie orzeczonej w wyroku sądu.

Powyższe oznacza, że jeżeli sprawca przykładowo popełni przestępstwo polegające na zniszczeniu taksówki, to w ramach obowiązku naprawienia szkody będzie musiał pokryć wysokość szkody np. kwotę naprawy szyb, wymiany silnika ale nie będzie musiał zwrócić taksówkarzowi rekompensaty za utraconą korzyść czyli za dni kiedy nie mógł pracować, ani nie będzie płacił odsetek z tytułu szkody. Tych roszczeń pokrzywdzony będzie mógł dochodzić w postępowaniu cywilnym.

Obowiązek naprawienia szkody może być orzeczony w stosunku do sprawców indywidualnie (np. każdy ze sprawców może być zobowiązany do oddania 1000 zł) lub solidarnie w częściach równych (lub nierównych). Solidarność obowiązku naprawienia szkody polega na tym, że pokrzywdzony może dochodzić pokrycia całości swoich roszczeń od jednego ze sprawców (w tym przez egzekucję w razie niewykonania przez sprawcę obowiązku w terminie) i uzyskanie od niego kwoty zaspokoi go w stosunku do pozostałych sprawców. Kwestia rozliczeń między sprawcami pozostanie wówczas ich wewnętrzną, oddzielną sprawą.

Jeżeli sąd nakazał łącznie zapłaty kwoty 7000 zł na 2 skazanych, i z tego tytułu nakazał A zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty łącznie 2000 zł, zaś od B 5000 zł, to pokrzywdzony może od A (lub od B) uzyskać całą kwotę łącznie 7000 zł, pozostawiając skazanym rozliczenie się między sobą.

W stosunku do obowiązku naprawienia szkody nie stosuje się przepisów cywilnych o przedawnieniu Oznacza to, że jeżeli nawet z punktu widzenia prawa cywilnego dane roszczenie jest przedawnione to pokrzywdzony może go dochodzić w procesie karnym. Przykładowo jeżeli najemca oszukał wynajmującego i nie zapłacił mu, a w myśl prawa cywilnego roszczenie o zapłatę byłoby przedawnione, to pokrzywdzony może i tak dochodzić w postępowaniu karnym.

W postępowaniu karnym nie stosuje się przepisów o rencie, co oznacza iż sąd karny nie jest władny wydawać takich decyzji jak o przyznaniu renty, jest to kompetencja wyłącznie sądu cywilnego.

Darmowa porada prawna

W paragrafie drugim analizowanego przepisu wskazane jest, iż sąd fakultatywnie zamiast obowiązku naprawienia szkody może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę. Należy jednak pamiętać, iż aby sąd miał możliwość wydania takiego rozstrzygnięcia, to musi być najpierw zgłoszony wniosek o naprawienie szkody w procesie karnym.

Podstawa prawna: Art. 46 Kodeksu karnego

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Waloryzacja emerytur i rent 2026: Projekt rozporządzenia Rady Ministrów już gotowy [RD216]

Rząd przygotował projekt rozporządzenia ws. waloryzacji emerytur i rent w 2026 roku [RD216]. Zgodnie z propozycją, świadczenia wzrosną jedynie o ustawowe minimum – 20% realnego wzrostu płac. Brak porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego sprawił, że decyzję podjęła sama Rada Ministrów.

UE szykuje nowy wspólny dług i nowe podatki. Anna Bryłka alarmuje: to finansowa pułapka dla Polski i krok w stronę federalizacji Unii Europejskiej

Komisja Europejska chce wprowadzić nowe źródła dochodów budżetowych i zaciągnąć kolejny wspólny dług. posłanka do Parlamentu Europejskiego Anna Bryłka przestrzega: to zagrożenie dla suwerenności i budżetu Polski.

Który prezydent ułaskawił najwięcej osób?

Ile ułaskawień w ciągu swoich dwóch kadencji wydał Andrzej Duda? Który prezydent ułaskawił najwięcej osób? Ile było odmów ułaskawienia? Dane z kancelarii prezydenta.

Równa płaca dla kobiet i mężczyzn – nowe obowiązki, nowe możliwości dla controllingu

Nadchodzące zmiany prawne, wynikające z unijnej Dyrektywy o jawności wynagrodzeń (2023/970), wymuszają na firmach nie tylko zwiększenie przejrzystości w polityce płacowej, ale również wprowadzenie zupełnie nowych standardów raportowania i analizy danych personalnych. Eksperci firmy Controlling Systems wskazują, że to zadanie wymaga ścisłej współpracy działów HR, IT oraz controllingu, który coraz częściej wychodzi poza swoją tradycyjną rolę finansową i staje się strategicznym partnerem w zarządzaniu kapitałem ludzkim.

REKLAMA

Czy UE zakaże faktycznie używania kominków na drewno? Eksperci ostrzegają przed skutkami zmian w Ekoprojekcie

W Brukseli odbyło się 25 czerwca 2025 r. forum konsultacyjne Komisji Europejskiej poświęcone rewizji tzw. rozporządzenia ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń (MOP), czyli m.in. kominków, pieców i wkładów opalanych drewnem. Nowe propozycje zmian wzbudzają poważne kontrowersje i obawy wśród producentów, przedstawicieli organizacji branżowych oraz ekspertów, a przede wszystkim wśród użytkowników takich urządzeń. W opinii wielu uczestników spotkania, w tym reprezentantów polskiej branży, propozycje Komisji mogą w praktyce doprowadzić do likwidacji legalnego rynku urządzeń grzewczych na drewno w całej Unii Europejskiej.

Podwyżka minimalnej stawki godzinowej o zaledwie 90 groszy w 2026 roku wywołała burzę. Nawet pracodawcy są przeciwko propozycji rządu

Zaledwie 90 groszy więcej za godzinę pracy – tyle wynosi rządowa propozycja podwyżki stawki minimalnej na 2026 rok. „To wstyd, nie podwyżka” – grzmią związkowcy i ostrzegają: taka decyzja to cios w usługi publiczne i dalsze spłaszczanie płac. Nawet pracodawcy są przeciwko propozycji rządu.

Koniec z przerwą na papierosa (i e-papierosa) w miejscu pracy (nawet na takiego, który nie zawiera w swoim składzie nikotyny). Nowe przepisy, eliminujące nadużywaną przez pracowników lukę prawną, już obowiązują

W dniu 5 lipca 2025 r. weszły w życie przepisy, które zmieniły definicję papierosów elektronicznych (potocznie zwanych e-papierosami), obejmując nią również wyroby niezawierające w swoim składzie nikotyny. Tym samym – niemożliwym stało się „obchodzenie” przez pracowników zakazu palenia w pomieszczeniach zakładu pracy, zasłaniając się tym, że używane jest urządzenie z płynem beznikotynowym, czego – w praktyce – pracodawca nie mógł w żaden sposób zweryfikować.

Uwaga seniorzy: już nie na wnuczka, a na: reklamację w banku. Nowy rodzaj oszustwa

Uwaga seniorzy: już nie na wnuczka, a na: reklamację w banku. Na rynku pojawił się nowy rodzaj oszustwa. Polega ono na tym, że przestępcy oferują pomoc w próbie wyłudzenia środków od banku z tytułu rzekomych luk w jego systemach. W rzeczywistości żadnych luk nie ma, a osoba składająca wniosek reklamacyjny, oparty na nieistniejących podstawach, może zostać pociągnięta nawet do odpowiedzialności karnej.

REKLAMA

Koszty budowy domu jednorodzinnego 2025-2026. Jak zmieniają się ceny działek, materiałów budowlanych? Na czym można zaoszczędzić?

Czy w 2020 roku można było przewidzieć, że budowa domu w Polsce zdrożeje o blisko połowę w ciągu zaledwie pięciu kolejnych lat? Eksperci Extradom.pl przedstawili prognozy na najbliższą przyszłość, oparte o analizę kosztów budowy domu od 2021 do 2025 roku.

Ile zarabiają lekarze w publicznej służbie zdrowia? Od kilku tysięcy złotych na umowie o pracę do 100 tys. zł i więcej za jedną fakturę wystawioną szpitalowi

Lekarz w publicznym systemie ochrony zdrowia może liczyć na zarobki od kilku tysięcy złotych na umowie o pracę do 100 tys. zł i więcej za jedną fakturę wystawioną szpitalowi. Najmniej zarabiają lekarze na początku drogi zawodowej. Kontrowersje budzą niektóre kontrakty lekarzy specjalistów.

REKLAMA