Wprowadzanie stanów nadzwyczajnych w Polsce

Stan klęski żywiołowej

W pierwszej kolejności należy wskazać, że stan klęski żywiołowej może zostać wprowadzony w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych (np. powodzi) lub awarii technicznych oraz w celu ich usunięcia.

Stan klęski żywiołowej wprowadzany jest na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia lub usunięcia skutków takiej katastrofy lub awarii, nie dłużej jednak niż na 30 dni.

Stan ten wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, z własnej inicjatywy bądź też na wniosek właściwego wojewody. W takim rozporządzeniu wskazuje się przyczyny, datę wprowadzenia, obszar i czas trwania stanu klęski żywiołowej.

Zobacz również: Stan nadzwyczajny w państwie

W wyniku wprowadzenia stany klęski żywiołowej mogą zostać ograniczone niektóre prawa i wolności człowieka zagwarantowane w Konstytucji RP. Są to, np. wolność działalności gospodarczej, nienaruszalność mieszkania, prawo do strajku, prawo własności.

Stan wojenny

Stan wojenny może zostać wprowadzony w razie zewnętrznego zagrożenia państwa (np. działania terrorystyczne czy też zbrojna napaść na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Jest on wprowadzany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów na części albo na całym terytorium państwa. W takim wniosku Rada Ministrów określa przyczyny i obszar, na którym ma być wprowadzony stan wojenny. Dodatkowo, wskazuje jakie prawa i wolności człowieka i obywatela zostaną ograniczone (zawsze odpowiednio do stopnia i charakteru zagrożenia).

Wniosek jest niezwłocznie rozpatrywany przez Prezydenta RP, a następnie wydaje rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego (bądź odmawia jego wprowadzenia).

Stan wyjątkowy

Stan wyjątkowy może zostać wprowadzony w sytuacji szczególnego zagrożenia ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, które nie może zostać usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych.

Zobacz również serwis: Konstytucja

Rada Ministrów kieruje, w takiej sytuacji, wniosek do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wyjątkowego. Określa w nim przyczyny, obszar i niezbędny czas trwania stanu wyjątkowego, a także ewentualne ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela.

Stan wyjątkowy może zostać wprowadzony na czas nie dłuższy niż 90 dni.

Jeżeli zbliża się upływ czasu, na jaki został wprowadzony stan wyjątkowy, a nie ustały przyczyny jego wprowadzenia, Prezydent RP może przedłużyć czas jego trwania na maksymalnie 60 dni.