Rękojmia czy gwarancja?

Rękojmia a gwarancja

Gdy coś się nam zepsuje, idziemy to zareklamować (tak mówimy na tę czynność potocznie). W sensie prawnym – idziemy skorzystać ze swoich uprawnień, które przysługują nam z tytułu… no właśnie, z jakiego tytułu? Ameryki nie odkryję – uprawnienia te mogą nam potencjalnie przysługiwać z dwóch tytułów – z tytułu rękojmi za wady oraz z tytułu gwarancji. Czym różnią się te dwie instytucje prawne? O tym przeczytacie w dzisiejszym wpisie.

Po pierwsze, rękojmia za wady fizyczne rzeczy sprzedanej wynika z przepisów prawa. Z art. 556 Kodeksu cywilnego wprost wynika, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Czy wymagane jest więc odrębne udzielenie kupującemu rękojmi lub zapewnienie go w umowie o tym, że ona mu przysługuje? Oczywiście, że nie. Z drugiej zaś strony, gwarancji trzeba udzielić osobnym oświadczeniem gwarancyjnym. Udzielenie przez sprzedającego gwarancji nie jest obowiązkowe, jest bowiem jedynie uprawnieniem sprzedawcy. Czy więc może zdarzyć się sytuacji, że będziemy mogli reklamować zakupiony towar jedynie przy pomocy rękojmi za wady? Oczywiście, że tak – i sytuacje takie zdarzają się dość często.

Po drugie, kodeks cywilny ściśle określa uprawnienia kupującego, które przysługują mu z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Co do zasady zaś, samo oświadczenie gwarancyjne określa, jakie uprawnienia będą przysługiwały kupującemu (Kodeks wymienia jedynie przykładowe uprawnienia, które mogą, ale nie muszą być ujęte w treści gwarancji). Jeżeli zaś pojawiają się wątpliwości co do treści gwarancji uznaje się, że uprawnia ona kupującego jedynie do żądania naprawy rzeczy lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad (brak tu prawa odstąpienia od umowy, a także prawa do obniżenia ceny towaru – które przysługują kupującemu z tytułu rękojmi).

Po trzecie, z roszczeniami z tytułu rękojmi zwracamy się do sprzedawcy, zaś z roszczeniami z tytułu gwarancji – zwracamy się do gwaranta. Czy mogą być to te same osoby? Oczywiście – jednak często nie są. Dlatego tak ważnym jest ustalenie odpowiedniej osoby, do której będziemy kierować swoje roszczenia.

Po czwarte, uprawnień konsumenta z tytułu rękojmi nie można ograniczyć ani wyłączyć – należy mu się więc pewne „minimum ustawowe”. Gdy kupującym jest nie-konsument, takie ograniczenie lub wyłączenie rękojmi może skutecznie nastąpić. W przypadku gwarancji – nie ma takich restrykcji. Może się więc okazać, że gwarancja udzielona konsumentowi zawiera postanowienia, które praktycznie w każdej sytuacji uwalniają gwaranta od odpowiedzialności (co jest zresztą częstą praktyką) – i jest to zgodne z prawem. Pamiętajmy jednak, że nie prowadzi to nigdy do ograniczenia lub wyłączenia uprawnień konsumenta przysługujących mu z tytułu rękojmi!