Urlop za granicą - dokumenty, kontrola graniczna i celna, podróż samolotem, bagaż. Ile można przewieźć alkoholu, papierosów, paliwa bez cła i podatków?

Jakie dokumenty trzeba mieć w podróży poza granice Polski? Do jakich państw wjedziemy na dowód osobisty?

Przed podróżą związaną z przekraczaniem granicy  państwowej RP (stanowiącej zarówno „granicę zewnętrzną” jak również „granicę wewnętrzną UE”) należy sprawdzić posiadanie wymaganych do tego celu dokumentów poświadczających tożsamość i obywatelstwo, czyli odpowiednio: ważnego dokumentu paszportowego lub dowodu osobistego. 

Należy pamiętać, że polski dowód osobisty uprawnia tylko do przekraczania granic: 
• państw członkowskich Unii Europejskiej: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr,  Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa,  Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia,  Szwecja, Węgry, Włochy; 
• państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG): Islandia, Lichtenstein, Norwegia; 
• Konfederacji Szwajcarskiej (CH) (nieprzynależącej ani do UE, ani do EOG, ale respektującej w kwestii swobody przemieszczania się osób postanowienia jednej   z umów sektorowych zawartych z UE);
• tych państw trzecich, które zdecydowały się na zwolnienie obywateli RP z obowiązku  legitymowania się paszportami podczas przekraczania ich granic: Albania, Bośnia   i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, Serbia, Gruzja, Mołdawia oraz Turcja.

Jeśli podróżuje się do kraju trzeciego poza terytoria Unii Europejskiej i strefy Schengen, należy upewnić się w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub urzędzie konsularnym tego państwa, jakie dokumenty podróży i z jakim terminem ważności będą wymagane do przekroczenia granicy, czy ewentualnie będzie potrzebna wiza i gdzie należy się o nią ubiegać, a także jakie inne warunki wjazdu i pobytu należy spełnić. 

Przekraczając granicę państwa pojazdem, kierowca musi posiadać prawo jazdy, dowód rejestracyjny oraz dowód zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego. W przypadku, gdy pojazd nie jest własnością podróżnego, należy upewnić się, czy kraj docelowy i państwa tranzytowe nie wymagają specjalnego pisemnego upoważnienia  od właściciela pojazdu. Gdy podróżuje się samochodem poza Unię Europejską, należy zaopatrzyć się dodatkowo  w tzw. Zieloną Kartę, czyli międzynarodowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej  lub wykupić tzw. ubezpieczeni graniczne. 

Podróż przez drogowe przejście graniczne 

Wjeżdżając na drogowe przejście graniczne, należy ustawić się na odpowiednim pasie ruchu. W zależności od środka transportu wjeżdżamy na pas przeznaczony dla ruchu osobowego, ruchu ciężarowego lub dla autobusów.

Podróż samolotem 

Na lotnisko należy przybyć około 3 godz. przed planowanym odlotem samolotu, pamiętając, że musimy zgłosić się do odprawy biletowo-bagażowej (chyba że dokonaliśmy jej online), przejść przez kontrolę bezpieczeństwa oraz odprawę graniczną (przy podróżach poza strefę Schengen). Należy pamiętać, że infrastruktura każdego z lotnisk jest inna, a odnalezienie właściwej ścieżki wymaga nieraz czasu, zwłaszcza jeżeli osoba podróżuje przez dany port lotniczy po raz pierwszy. 

Warto też mieć na względzie, że w związku z zaostrzeniem przepisów prawa UE, które nakładają obowiązek szczegółowego weryfikowania przez funkcjonariuszy SG podczas przekraczania granicy zewnętrznej danych wszystkich podróżnych, w tym także obywateli  UE (zarówno na wjazd jak i wyjazd), a także konieczność kontrolowania autentyczności danych zapisanych w chipach paszportów biometrycznych, co może wpływać na wydłużenie czasu oczekiwania na przeprowadzenie tych procedur – rekomenduje się uwzględnienie  tego faktu w celu uniknięcia potencjalnych niedogodności z tym związanych.  

Poza tym niektóre godziny i pory roku (np. sezony świąteczne, sezon ferii i wakacji) także mogą powodować zwiększenie liczby podróżnych, a co za tym idzie, wydłużenie czasu oczekiwania na kontrolę bezpieczeństwa i odprawę graniczną. Warto także (dot. ob. UE, EOG i CH) skorzystać z opcji szybkiej procedury kontrolnej tzw. „samoodprawy” z wykorzystaniem bramek „ABC” (Automated Border Control”) w niektórych portach lotniczych (Warszawa, Modlin, Wrocław, Poznań i Kraków). 

Bagaż i kontrola bezpieczeństwa na lotniskach 

Bagaż podlega ograniczeniom, zarówno jeśli chodzi o wagę, rozmiar, jak i zawartość. Przewoźnik ma prawo do ustalenia własnych ograniczeń dotyczących np. liczby lub wielkości przewożonego bagażu. Nie wszystkie przedmioty mogą być transportowane drogą lotniczą. Niektóre z nich należy przewozić tylko w bagażu rejestrowanym, gdyż nie można ich wnieść na pokład samolotu w bagażu podręcznym. Lista przedmiotów zabronionych do transportu drogą lotniczą, znajduje się na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc.gov.pl).

W trakcie kontroli bezpieczeństwa bagażu kabinowego przedmioty zabronione są usuwane do specjalnych pojemników. Jeśli zachodzą wątpliwości, czy dany przedmiot możemy zabrać ze sobą, lepiej pozostawić go w domu lub nadać w bagażu rejestrowanym. 

Kontroli bezpieczeństwa na lotnisku poddawani są wszyscy pasażerowie w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony i bezpieczeństwa w transporcie lotniczym. Polega ona na niedopuszczeniu do wniesienia na pokład samolotu przedmiotów niebezpiecznych, mogących stanowić zagrożenie w ruchu lotniczym. 

Pasażer jest dopuszczany do kontroli bezpieczeństwa po okazaniu karty pokładowej, czyli tzw. boarding’u, a czasami również, w zależności od wymogów firm dokonujących tej kontroli, dokumentu tożsamości: dowodu osobistego lub paszportu. 

Przygotowując się do kontroli bezpieczeństwa, należy: 
• włożyć do pojemników na taśmociągu wszystkie przedmioty metalowe (np. pasek z metalową klamrą, klucze, monety, zegarek, biżuterię), 
• wyjąć z bagażu podręcznego i włożyć do pojemnika wszystkie substancje płynne i półpłynne w postaci past, żeli i substancji o konsystencji podobnej do cieczy (np. szampon, pianka do golenia, perfumy, pasta do zębów) o pojemności do 100 ml lub jej równowartości, umieszczonych w zamykanej przeźroczystej torebce o pojemności  do jednego litra, 
• wyjąć z bagażu kabinowego wszystkie urządzenia elektryczne i elektroniczne (np. laptop, tablet, telefon, aparat fotograficzny, konsola do gier, odtwarzacz muzyczny), 
• zdjąć wierzchnie okrycie (płaszcz, kurtkę, marynarkę) oraz nakrycie głowy, 
• zdjąć obuwie, jeśli poproszą o to służby dokonujące kontroli bezpieczeństwa. 

Następnie bagaż, tj. walizki, torebki oraz ww. wyjęte z nich przedmioty, „przechodzą” przez urządzenie skanujące, które umożliwia odczytanie na ekranie monitora zawartości bagażu. W przypadku gdy podróżny posiada przedmioty, których nie wolno zabrać na pokład samolotu, jest informowany przez osobę kontrolującą o dalszych procedurach, które należy wykonać, aby bez przeszkód kontynuować podróż. 
Po prześwietleniu bagażu przez urządzenie skanujące personel kontrolujący prosi o przejście przez bramkę do wykrywania metali. Jeśli bramka sygnalizuje, że podróżny posiada przy sobie przedmioty metalowe, osoba zostaje poddana dalszej kontroli, w tym kontroli manualnej lub/i przy użyciu urządzenia do wykrywania materiałów wybuchowych. 

Warto pamiętać, że kontroli bezpieczeństwa dokonują osoby przeszkolone, które działają dla dobra pasażerów i czuwają nad ich bezpieczeństwem. Spokój i opanowanie oraz zastosowanie się do poleceń personelu pozwala na sprawne przejście przez kontrolę bezpieczeństwa. Czasami pasażer może zostać wezwany do kontroli bagażu rejestrowanego, który nadał przy odprawie biletowo-bagażowej. Wtedy jest zobowiązany udać się w asyście personelu kontrolnego we wskazane miejsca i okazać, co przewozi.

 

Dodatkowe informacje 

Przed podróżą dobrze jest zadbać o swoje bezpieczeństwo i zaopatrzyć się w adresy oraz numery telefonów polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, a także urzędów konsularnych w docelowym miejscu podróży i w krajach planowanego tranzytu. Jeśli w danym kraju nie ma polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego, można zwrócić się do ambasady lub konsulatu każdego innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Dobrze jest pozostawić informacje o miejscu planowanego pobytu osobie bliskiej pozostającej w kraju. Warto zapoznać się przy planowaniu podróży z informacjami zamieszczonymi na stronach internetowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych www.msz.gov.pl w zakładce Informacje Konsularne – ostrzeżenia dla podróżujących.

Dzieci w podróży zagranicznej

Wymagane dokumenty do podróży dziecka poza granice Polski 

Dokumentami uprawniającymi dzieci do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadczającymi obywatelstwo i tożsamość posiadacza (bez względu na ich wiek) są:  ważny paszport lub dowód osobisty. 

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice  lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd  opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza.  Przy składaniu wniosku o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej,  jest wymagana obecność osoby małoletniej, która ukończyła 5 lat. 

Osobie małoletniej, która posiada obywatelstwo polskie, może być wydany dowód osobisty. Rodzice mogą wystąpić o dowód osobisty nawet dla nowonarodzonego dziecka,  pod warunkiem posiadania nadanego mu numeru PESEL. 

Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium:  
• Rzeczypospolitej Polskiej, 
• innych państw członkowskich Unii Europejskiej, 
• państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej, 
• państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których  obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych  przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, 
• na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic.

Zasady przekraczania granicy przez osoby niepełnoletnie 

Polski ustawodawca nie ustanowił sformalizowanego, określonego wzoru pełnomocnictwa, upoważnienia notarialnego czy innej formy zgody na samodzielny lub w towarzystwie osoby trzeciej, niebędącej jej rodzicem lub opiekunem prawnym – wyjazd osoby niepełnoletniej poza granice RP. Tym niemniej Straż Graniczna może dokonać szczegółowego sprawdzenia, czy podróż odbywa się za wiedzą i zgodą opiekunów prawnych.

Przed podróżą do państwa trzeciego zaleca się zasięgnąć informacji, czy taka zgoda na podróż nie będzie wymagana przez władze docelowego państwa podróży lub w państwie tranzytu. W takim przypadku najlepiej jest zwrócić się z zapytaniem do przedstawicielstwa dyplomatycznego lub placówki konsularnej takiego państwa, czy wymaga ono zgody rodziców lub opiekunów prawnych dziecka albo wystawionego przez nich pełnomocnictwa, a jeśli tak, to w jakiej formie.

Normy ilościowe i wartościowe towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich (tj. spoza Unii Europejskiej), które są zwolnione  z należności celnych przywozowych

Zwolnione z należności celnych przywozowych są towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich w ramach następujących norm w transporcie: 
a) lądowym – do równowartości 300 euro; 
b) lotniczym i morskim – do równowartości 430 euro. 
Do tych wartości nie wlicza się: 
• wartości produktów leczniczych, niezbędnych dla potrzeb podróżnego, 
• wartości bagażu osobistego, importowanego czasowo lub importowanego po jego  czasowym wywozie, 
• wartości paliwa znajdującego się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu  silnikowego oraz paliwa znajdującego się w przenośnym kanistrze, którego ilość   nie przekracza 10 litrów (paliwa te również stanowią bagaż podróżnego), 
• wartości tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz napojów alkoholowych przywożonych przez  podróżnego, który ukończył 17 lat.

Więcej na ten temat w Poradniku turystycznym Krajowej Administracji Skarbowej.

Normy ilościowe i wartościowe towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich (tj. spoza Unii Europejskiej), które są zwolnione z VAT

Zwolniony z VAT jest import towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich, jeżeli ilość i rodzaj tych towarów wskazuje na przywóz  o charakterze niehandlowym, w ramach następujących norm w transporcie: 
a)  lądowym – do równowartości 300 euro; 
b)  lotniczym i morskim – do równowartości 430 euro. 
Do tych limitów wartościowych nie wlicza się wartości: 
• produktów leczniczych niezbędnych do spełnienia osobistych potrzeb podróżnego, 
• bagażu osobistego, importowanego czasowo lub importowanego po jego czasowym wywozie, 
• paliwa znajdującego się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwa znajdującego się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów, 
• wyrobów tytoniowych oraz alkoholu i napojów alkoholowych przywożonych przez  podróżnego, który ukończył 17 lat, zwolnionych z VAT w ramach norm ilościowych.

Więcej na ten temat w Poradniku turystycznym Krajowej Administracji Skarbowej.

Normy ilościowe i wartościowe towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państw trzecich (tj. spoza Unii Europejskiej), które są zwolnione z akcyzy

Tytoń

Zwolnione z akcyzy są wyroby tytoniowe, napoje alkoholowe, płyn do papierosów elektronicznych lub wyroby nowatorskie, przywożone w bagażu osobistym podróżnego,  który ukończył 17 lat.

Normy ilościowe zwolnienia wyrobów tytoniowych, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich przywożonych przez podróżnego, który ukończył 17 lat: 
1) wyroby w transporcie lotniczym lub morskim 
a) papierosy – 200 sztuk albo 
b) cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 gramy/sztuka) – 100 sztuk, albo 
c) cygara – 50 sztuk, albo 
d) tytoń do palenia – 250 gramów, albo 
e) zestaw wyrobów określonych w lit. a-d, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100% 
f) płyn do papierosów elektronicznych – 50 mililitrów 
g) wyroby nowatorskie – 0,04 kilograma h) zestaw wyrobów akcyzowych określonych w lit. f oraz g, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100%.

2) wyroby w transporcie innym niż lotniczy lub morski 
a) papierosy – 40 sztuk albo 
b) cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 gramy/sztuka) – 20 sztuk, albo 
c) cygara – 10 sztuk, albo 
d) tytoń do palenia – 50 gramów, albo 
e) zestaw wyrobów określonych w lit. a-d, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100% 
f) płyn do papierosów elektronicznych – 10 mililitrów 
g) wyroby nowatorskie – 0,008 kilograma 
h) zestaw wyrobów akcyzowych określonych w lit. f oraz g, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100%.

Alkohol

Normy ilościowe zwolnienia alkoholu i napojów alkoholowych przywożonych przez podróżnego, który ukończył 17 lat: 
a) alkohol etylowy nieskażony o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22% objętości – 1 litr albo 
b) alkohol etylowy, napoje fermentowane, wina musujące i wyroby pośrednie, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22% objętości – łącznie 2 litry, albo 
c) zestaw wyrobów akcyzowych określonych w lit. a i b, pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100% 
d) wina niemusujące – łącznie 4 litry 
e) piwo – 16 litrów

 

Paliwa

Zwolnienie od akcyzy paliw silnikowych przewożonych w standardowych zbiornikach pojazdów silnikowych oraz kanistrach według poniższych norm: 
a) standardowe zbiorniki pojazdów silnikowych – do 600 litrów na pojazd,
b) kanister – 10 litrów na pojazd.

Dewizy

Osoby przekraczające granicę państwową mają obowiązek zgłaszać w formie pisemnej, organom celnym lub organom Straży Granicznej przywóz do kraju oraz wywóz za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, bez względu na ilość, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, jeżeli ich wartość jest równa lub przekracza łącznie równowartość 10 tys. euro, z wyjątkiem podróżnych przekraczających granice wewnętrzne  z innymi państwami członkowskimi należącymi do obszaru Schengen.

Ograniczenia w przywozie i wywozie na obszar celny UE

Przywóz wielu towarów z krajów trzecich na obszar celny Wspólnoty Europejskiej uzależniony jest od spełnienia dodatkowych – poza formalnościami celnymi – wymagań  niemających charakteru fiskalnego. Takim wymogiem jest np. obowiązek przeprowadzenia kontroli granicznej przez wyspecjalizowane służby (m.in. kontrola sanitarna, weterynaryjna czy fitosanitarna) oraz konieczność posiadania określonych prawem dokumentów (zezwoleń, licencji, certyfikatów). 

Bez ograniczeń związanych z przeprowadzeniem granicznej kontroli fitosanitarnej, dopuszczalny jest wwóz do Polski tylko 5 gatunków owoców: bananów, kokosów, durianów, ananasów i daktyli. 

Żywność pochodzenia niezwierzęcego jest zwolniona z obowiązku przeprowadzenia granicznej kontroli sanitarnej w przypadku, jeśli jest przywożona w ilościach wskazujących  na niehandlowy charakter przywozu (tj. na własne potrzeby).

Żywność pochodzenia zwierzęcego (np. wyroby mięsne i wyroby zawierające mleko) podlega szczególnym ograniczeniom, a w przypadku ruchu podróżnych takiej żywności  nie można przywozić. Podróżni przywożący ze sobą produkty mięsne i mleczarskie, zobowiązani są do umieszczenia ich w specjalnych pojemnikach, znajdujących się na przejściach granicznych.

Więcej na ten temat w Poradniku turystycznym Krajowej Administracji Skarbowej.

Jak nie zostać ofiarą przemytników narkotyków?

W ostatnich latach zatrzymano wielu Polaków narkokurierów. Jest to efekt działalności gangów narkotykowych, których ofiarami stają się coraz częściej polscy turyści. Przemytnicy znajdują swoje ofiary w restauracjach oraz hotelach. Nawiązują znajomość, a potem proszą o przewiezienie przez granicę paczki albo podrzucają narkotyki do bagażu. W ten sposób ofiarami gangów narkotykowych staje się rocznie co najmniej pół tysiąca Polaków. 

Zagrożenia karne za przemyt narkotyków 

Zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, kto wbrew przepisom ustawy dokonuje przywozu, wywozu, wewnątrzwspólnotowego nabycia, wewnątrzwspólnotowej dostawy lub przewozi przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium innego państwa środki odurzające, substancje psychotropowe lub słomę makową, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 5. 

Przykładowe konsekwencje karne w innych krajach za przemyt narkotyków

Władze Kolumbii systematycznie zaostrzają kary za przestępstwa związane z przemytem narkotyków. Zgodnie z przepisami aktualnie obowiązującego kodeksu karnego, przemyt kokainy w ilości między 100 g a 2000 g zagrożony jest karą bezwzględnego pozbawienia wolności w wymiarze od 8 do 12 lat oraz karą grzywny w wysokości ponad 50 tys. USD. 
Złagodzenie kary w postaci zwolnienia warunkowego (bez możliwości opuszczenia Kolumbii), możliwe jest po odbyciu 2/3 zasądzonego wyroku. Biorąc pod uwagę trudne warunki panujące w zakładach karnych, niezbędna jest stała pomoc finansowa i materialna ze strony rodziny. Ze względu na brak umowy o wzajemnym wykonywaniu wyroków w sprawach karnych, obywatele polscy skazani za przestępstwa narkotykowe na terenie Kolumbii,  nie mogą odbywać wyroków w Polsce. 

Kraje, w których za przemyt narkotyków skazuje się turystów na karę śmierci: Tajlandia, Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Indonezja, Malezja Singapur, Sri Lanka czy Wietnam. To również kraje, które odwiedza coraz więcej Polaków. MSZ ostrzega o bardzo surowych karach dla obcokrajowców zatrzymanych z narkotykami. 

Źródło: Krajowa Administracja Skarbowa