Wyrok TSUE: ochrona przed dyskryminacją w miejscu pracy obejmuje również rodziców dzieci z niepełnosprawnościami

• Pracownica, która opiekuje się niepełnosprawnym synem prosiła o stałe godziny pracy
• Zakaz dyskryminacji pośredniej ze względu na niepełnosprawność dotyczy też rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Tezy i argumentacja TSUE

Pracownica, która opiekuje się niepełnosprawnym synem prosiła o stałe godziny pracy

Operatorka stacji metra wielokrotnie zwracała się do swego pracodawcy o przeniesienie jej na stanowisko ze stałymi godzinami pracy. Jej prośba była motywowana koniecznością opiekowania się jej synem, który jest w znacznym stopniu niepełnosprawny i wobec którego stwierdzono naruszenie sprawności organizmu w 100 %. Pracodawca tymczasowo dostosował niektóre warunki pracy kobiety. Nie zgodził się jednak, aby te zmiany miały charakter permanentny.

Operatorka zakwestionowała tę odmowę przed włoskimi sądami i ostatecznie sprawa trafiła przed włoski sąd kasacyjny. Wspomniany sąd zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości, gdyż powziął wątpliwości co do wykładni prawa Unii w dziedzinie ochrony przed dyskryminacją pośrednią pracownika, który choć sam nie jest niepełnosprawny, opiekuje się swoim małoletnim dzieckiem z niepełnosprawnością.

Zakaz dyskryminacji pośredniej ze względu na niepełnosprawność dotyczy też rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Tezy i argumentacja TSUE

Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że zakaz dyskryminacji pośredniej ze względu na niepełnosprawność, w rozumieniu Dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, rozciąga się również na pracownika, który doświadcza dyskryminacji ze względu na pomoc udzielaną swojemu dziecku z niepełnosprawnością.

Jak wynika z wyroku TSUE w sprawie Coleman, w którym Trybunał orzekł już, że wspomniana dyrektywa wprowadza zakaz dyskryminacji bezpośredniej ze względu na niepełnosprawność również „w oparciu o więź”, omawiana dyrektywa dotyczy wszelkich form dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność.

Zdaniem TSUE przepisy tej dyrektywy należy ponadto stosować w świetle zasady niedyskryminacji, poszanowania praw dzieci i praw osób niepełnosprawnych do integracji przewidzianych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej w związku z postanowieniami Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. i zatwierdzonej w imieniu Wspólnoty Europejskiej decyzją Rady 2010/48/WE z dnia 26 listopada 2009 r.

Jak wynika z tych aktów, ochrona praw osób niepełnosprawnych, w szczególności dzieci, wymaga, aby ogólna zasada niedyskryminacji obejmowała przejawy dyskryminacji pośredniej ze względu na niepełnosprawność „w oparciu o więź”, tak aby również rodzice takich dzieci mieli zagwarantowane prawo do równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, oraz by w związku z sytuacją swoich dzieci owi rodzice nie byli narażeni na niekorzystne traktowanie w miejscu pracy.

W ocenie Trybunału, aby zagwarantować równość pracowników, pracodawca jest zobowiązany do przyjęcia racjonalnych usprawnień, dzięki którym pracownicy będą mogli udzielać pomocy swoim dzieciom z niepełnosprawnością, pod warunkiem jednak, że wprowadzenie takich usprawnień nie będzie nakładać na pracodawcę nieproporcjonalnie wysokich obciążeń. Ocena tego, czy wniosek pracownika w niniejszej sprawie nie stanowi takiego obciążenia, należy do sądu krajowego.

Źródło: wyrok TSUE z 11 września 2025 r. - sprawa C-38/24.