Nieodpłatna pomoc prawna w 2022 r. – planowane zmiany

Nieodpłatna pomoc prawna w 2022 r.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Nowelizacja ma dostosowywać przepisy rozporządzenia do zmian w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Zostały one wprowadzone ustawą z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

Ważne! Planowane zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Jakie rozwiązania zaproponowano?

Nieodpłatna pomoc prawna w miejscu zamieszkania

Obecnie zgodnie z art. 8 ust. 8 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się (o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się) może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość.

„ Proponuje się sprecyzowanie trybu wprowadzenia w życie zmiany dokonanej w art. 8 ust. 8 ustawy o npp poprzez umożliwienie osobom, o których mowa w tym przepisie, zorganizowania wizyty w miejscu ich zamieszkania lub w miejscu wyposażonym w urządzenie ułatwiające porozumiewanie się z osobami doświadczającymi trudności w komunikowaniu się lub, w miejscu w którym zapewnia się możliwość skorzystania z pomocy tłumacza języka migowego, także w przypadku nieodpłatnej mediacji. Zaproponowano możliwość udzielenia pomocy takim osobom także w innym miejscu dostosowanym do ich potrzeb. Przewidziano także, że w takich przypadkach, osoba udzielająca nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadcząca nieodpłatne poradnictwo obywatelskie odbiera od osoby uprawnionej oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej” – wskazano w Ocenie Skutków Regulacji.

Funkcjonowanie telefonu co najmniej w godzinach pracy urzędu

Nowe rozporządzenie nakłada na starostę obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zgłoszeń w formie telefonicznej pod wskazanym przez niego numerem telefonu, który powinien funkcjonować co najmniej w godzinach pracy urzędu. Obowiązkiem starosty będzie również opracowanie i udostępnienie na publicznej stronie internetowej niezbędnych informacji o działalności punktów zlokalizowanych na terenie danego powiatu, a także informacji o sposobie dokonywania zapisów na porady.

Informacje o mediacji

W miejscu przeznaczonym dla osób oczekujących na udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej pojawi się również informacje o zasadach i zakresie udzielania nieodpłatnej mediacji oraz informacje o możliwości skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów.

„Zmiany te miałyby na celu zwiększenie świadomości osób potrzebujących o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sposób, w tym mediacji, z której można skorzystać także w ramach usług nieodpłatnej pomocy. Informacje o polubownych metodach rozstrzygania sporu w dalszym ciągu nie są w wystarczającym stopniu rozpowszechnione w społeczeństwie. Udostępnienie takich informacji w miejscu, w którym osoby potrzebujące oczekują na umówioną wizytę miałoby walor edukacyjny” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Nieodpłatna pomoc prawna - oznaczenie lokalu

Projektowane rozporządzenie doprecyzowuje wymagania w zakresie oznaczenia lokalu, w którym udzielana jest nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Lokale będą oznaczone poprzez umieszczenie w widocznym miejscu tablicy, zawierającej określone informacje. Na tablicy pojawi się również logo Ministerstwa Sprawiedliwości.

Pozostałe zmiany dotyczą m.in.:

• określenia, jakimi przesłankami starosta powinien się kierować podejmując decyzję o wprowadzeniu możliwości udzielania nieodpłatnej pomocy na terenie powiatu za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza punktem;
• sprecyzowania sposobu przekazywania przez osoby uprawnione opinii o udzielonej pomocy;
• umożliwienia udostępnienia kart pomocy wojewodzie i Ministrowi Sprawiedliwości za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (j. t. Dz. U. z 2021 r., poz. 945)

Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (Etap legislacyjny: opiniowanie)