Prawo do odpoczynku pracownika

 Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, od którego przewidziano enumeratywnie wyliczone odstępstwa jedynie dla pewnej grupy pracowników. Odstępstwa te dotyczącą następujących grup pracowniczych:

1) pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, 

2) przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Zobacz: Kodeks pracy

Jeśli w wyniku okoliczności wskazanych powyżej nie zapewniono pracownikowi jedenastogodzinnego nieprzerwanego okresu dobowego odpoczynku, to w danym okresie rozliczeniowym przysługuje mu równoważny (wyrównawczy) okres odpoczynku. Przykładowo, jeżeli w ciągu jednej doby pracowniczej pracownik korzystał nie z jedenastogodzinnego, lecz ośmiogodzinnego okresu odpoczynku, to w ciągu innej doby lub dób okres odpoczynku powinien być tak wydłużony, aby zrekompensować wcześniejsze skrócenie dobowego odpoczynku o trzy godziny.

Pamiętać przy tym należy, że dobę rozumie się zgodnie z definicją zawartą w art. 128 § 3 pkt 1 kp.

Wypoczynek musi być nieprzerwany i może w szczególności rozpoczynać daną dobę albo ją kończyć. Przedstawiając to na przykładzie można wskazać, że np. pracownik pracujący w środę od godziny 13:00 do godzin 18:00 nie może rozpocząć następnego dnia pracy przed godziną 13:00 w czwartek.

W praktyce pojawiają się wątpliwości czy istnieje możliwość skrócenia dobowego wymiaru odpoczynku stosując równoważny czas pracy. Należy stwierdzić, że jest to pogląd całkowicie błędny.

Równoważny czas pracy dotyczy bowiem możliwości przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy - jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. Równoważny czas pracy nie zwalnia jednak z obowiązku zapewnienia 11-godzinnego odpoczynku.

Wręcz przeciwnie – brzmienie art. 136 § 2 kp wskazuje wprost, że w takim systemie czasu pracy pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin, niezależnie od odpoczynku przewidzianego w art. 133.

Zobacz: Odprawa emerytalno-rentowa

Reasumując, każdy pracownik, z wyjątkiem osób zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy, ma prawo do nieprzerwanego dobowego odpoczynku wynoszącego co najmniej 11 godzin. Przy czym korzystniejsze uregulowanie długości odpoczynku dobowego ustalone w regulaminach pracy czy umowach o pracę jest z mocy art. 18 § 2 kp dopuszczalne.