Wysokość odszkodowania za mobbing, nierówne traktowanie i dyskryminację w pracy w 2020 r.

Nierówne traktowanie pracowników i dyskryminacja

Na wstępie należy zaznaczyć, że zasada równego traktowania w zatrudnieniu (art. 11² Kodeksu pracy) przyznaje pracownikom równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Oznacza to, iż nierówne traktowanie pracowników będzie zasadne jedynie wówczas, gdy usprawiedliwia to występowanie między nimi obiektywnych różnic.

Prawo pracy nakazuje równe traktowanie w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Polecamy: Wynagrodzenia po 1 sierpnia 2019 r. Rozliczanie płac w praktyce

Nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 7 września 2019 r. rozszerzyła ten katalog  poprzez usunięcie frazy „a także bez względu na” (zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy), co mylnie wskazywało na to, że katalog dotyczący cech osobistych pracownika jest otwarty, natomiast katalog cech dotyczących zatrudnienia składa się jedynie z zatrudnienia w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy oraz na czas określony lub nieokreślony.

Kodeks pracy zakazuje stosowania praktyk dyskryminujących w art. 11³:

„Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopuszczalna.”

Zgodnie z nowym brzmieniem Kodeksu pracy każde nieuzasadnione obiektywnymi przyczynami nierówne traktowanie pracowników uznawane jest za dyskryminację.

Odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu i dyskryminację

W świetle art. 18^3d Kodeksu pracy pracownik, względem którego pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania. Jego wysokość nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Wiadomo już, że w 2020 r. minimalna płaca osiągnie kwotę 2600 zł brutto. Jest więc to również najniższe odszkodowanie jakie ofiara mobbingu w razie zasądzenia otrzyma w 2020 r.

Mobbing

Przepisy prawne dotyczące mobbingu zaczęły obowiązywać w Polsce od 1 stycznia 2004 r. Kodeks pracy stanowi, że mobbing to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Odszkodowanie za mobbing

Przy omawianiu odszkodowania przysługującego ofierze mobbingu nie sposób nie wspomnieć o ostatnich zmianach w Kodeksie pracy, które zaczęły obowiązywać od 7 września 2019 r. Dzięki zmianie w 94³ § 4 ustawy kodeksowej mogą domagać się odszkodowania także te osoby, które mimo mobbingu nie rozwiązały umowy o pracę. Do 6 września 2019 r. przepis dawał prawo do dochodzenia odszkodowania jedynie osobom, które wskutek mobbingu rozwiązały umowę o pracę. Poprzedni stan prawny był niesprawiedliwy w stosunku do pracowników, którzy pomimo dużej uciążliwości mobbingu nie rozwiązał umowy np. ze względu na potrzeby zapewnienia bytu rodzinie. Poza tym zdarzało się, że pracodawcy przeczuwający odejście z pracy mobbingowanego pracownika uprzedzali go, rozwiązując umowę przed nim, aby w ten sposób uniemożliwić mu dochodzenia roszczeń odszkodowawczych.

Obecnie uprawnienie to przysługuje również pracownikowi trwającemu w zatrudnieniu. Ustawa nowelizująca Kodeks pracy miała na celu wzmocnienie ochrony pracowników jako słabszej strony stosunku pracy i wyrównanie sytuacji wszystkich pracowników, wobec których stosowany jest mobbing.

Rozwiązanie umowy przez pracownika z powodu mobbingu powinno nastąpić na piśmie wraz z podaniem przyczyny.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Wysokość odszkodowania jak w przypadku nierównego traktowania i dyskryminacji nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2020 r. będzie to 2600 zł brutto.

Dodatkowo, gdy z powodu mobbingu wystąpił u danego pracownika rozstrój zdrowia, może on żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917)

Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1043)