Uprawnienia pracownika wynikające z członkowstwa w związku zawodowym

Najogólniej rzecz ujmując związek zawodowy jest organizacją społeczną, która zrzesza pracowników na zasadzie dobrowolności. Jej podstawowym zadaniem jest obrona interesów pracowników i działanie na rzecz poprawy ich sytuacji ekonomicznej i społecznej. Przede wszystkim związki zawodowe starają się przeciwdziałać zwolnieniom, kontrolują przestrzeganie przepisów kodeksu pracy przez pracodawców oraz zabiegają o lepsze warunki pracy.

Prawo tworzenia lub wstępowania do związków zawodowych mają:

• pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy,
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych,
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, pod warunkiem, że nie są pracodawcami,
• osoby wykonujące pracę nakładczą,
• osoby bezrobotne,
• osoby skierowane do odbywania służby zastępczej w danym zakładzie,
• emeryci i renciści.

Pracownik, który został powołany z wyboru do pełnienia funkcji związkowej poza zakładem pracy, może skorzystać z prawa do bezpłatnego urlopu. Konieczne jest przy tym, aby z tego wyboru wynikał obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika. Jeśli pracownik w ciągu 7 dni po upływie bezpłatnego urlopu stawi się do pracy, wówczas ten okres wlicza mu się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Pracownik, który wykonuje doraźną czynność, związaną z pełnieniem przez niego funkcji związkowej, poza zakładem pracy, zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niezbędny do dokonania tej czynności, jeśli nie może być ona wykonana w czasie wolnym od pracy.

Warto podkreślić, że członkostwo w związku zawodowym wiąże się również z ochroną w przypadku zwolnień. Pracodawca nie może bez zgody zakładowej organizacji związkowej dokonać wypowiedzenia umowy o pracę, zmienić jednostronnie warunków pracy i płacy na niekorzyść takiego pracownika oraz rozwiązać z nim stosunku pracy w innej formie.

Jednak nie można zapominać, że oprócz ochrony jaka przysługuje związkowcom w przypadku ewentualnych zwolnień, ciążą na nich również liczne obowiązki.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych