Czym jest telepraca?

Definicja telepracy

Telepraca uregulowana jest w art. 67⁵-65¹⁷ rozdziału IIb „Zatrudnianie pracowników w formie telepracy” działu II „Stosunek pracy” Kodeksu pracy. Stanowi coraz częściej wybieraną formę pracy w Polsce. Telepracą jest praca, która może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Telepracownikiem jest więc osoba, która wykonuje swoją pracę w sposób regularny poza zakładem pracy, wykorzystuje przy tym środki komunikacji elektronicznej i również za ich pomocą przesyła pracodawcy efekty swojej pracy. Telepracą jest więc z góry określone wykonywanie pracy poza zakładem pracy. Nie musi odbywać się to we wszystkie dni robocze danego pracownika. Telepracę można ustalić także na niektóre dni pracy,  np. we wszystkie poniedziałki i wtorki. 

Telepracownik wraz z pracodawcą przekazują sobie informacje niezbędne do wzajemnego porozumiewania się za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość.

Porozumienie ze związkami

Warunki stosowanej w danym zakładzie pracy telepracy powinny być określone w porozumieniu pracodawcy z zakładową organizacją związkową. W przypadku braku organizacji związkowej, pracodawca ustala warunki telepracy w regulaminie po uprzedniej konsultacji z przedstawicielami pracowników.

Wniosek pracownika

Ponadto telepracę można wprowadzić także na wniosek zainteresowanego pracownika. Można złożyć go w wersji papierowej bądź elektronicznej. Co do zasady pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy jest to niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez tego pracownika. O odmowie, w szczególności o przyczynie odmowy, pracodawca powiadamia w wersji papierowej lub elektronicznej.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Wprowadzenie telepracy przez pracodawcę

Pracodawca może wprowadzić pracę w formie telepracy w momencie zawierania umowy o pracę bądź już w trakcie zatrudnienia. Jeśli stosunek pracy jest dopiero nawiązywany, warunki dotyczące telepracy określa się już w umowie. Natomiast w trakcie trwania zatrudnienia zmiana warunków wykonywania pracy na formę telepracy może nastąpić w wyniku porozumienia stron albo z inicjatywy pracowniku lub pracodawcy.

Warto podkreślić w tym miejscu, że pracodawca powinien w miarę możliwości uwzględnić wniosek pracownika dotyczący wykonywania pracy w ramach telepracy.

Przywrócenie poprzednich warunków zatrudnienia - 3 miesiące

Kodeks pracy przewiduje możliwość wystąpienia przez każda ze stron z wnioskiem o przywrócenie poprzednich warunków zatrudnienia. Mają na to 3 miesiące od momentu rozpoczęcia wykonywania pracy w formie telepracy. Wniosek ten jest wiążący co oznacza, że złożenie takiego dokumentu skutkuje koniecznością ustalenia przez strony terminu zaprzestania pracy w formie telepracy i powrotu do poprzednich warunków pracy. Jest jednak pewien warunek. Termin ten nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeśli telepracownik złoży wniosek o przywrócenie poprzednich warunków zatrudnienia po upływie 3 miesięcy, pracodawca w miarę możliwości uwzględnia ten wniosek.

Natomiast jeżeli to pracodawca uchybi terminowi 3 miesięcy, będzie mógł przywrócić poprzednie warunki pracy jedynie w trybie art. 42 § 1–3 (wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy).

Brak zgody pracownika na telepracę

Jednym ze sposobów wprowadzenia telepracy jest zmiana warunków pracy w trakcie podjętego już zatrudnienia. Jeśli pracownik nie zgodzi się na wprowadzenie telepracy w jego przypadku, pracodawca nie może z tego powodu wypowiedzieć mu umowę o pracę. To samo dotyczy sytuacji zaprzestania wykonywania pracy w formie telepracy zgodnie z art. 67⁸ § 1 Kodeksu pracy (wniosek pracownika o zaprzestanie wykonywania pracy w formie telepracy oraz przywrócenie poprzednich warunków pracy w terminie 3 miesięcy).

Obowiązki pracodawcy

Zgodnie z zasadami telepracy określonymi w Kodeksie pracy pracodawca jest zobowiązany:

1. dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania pracy w formie telepracy, spełniający wymagania określone w rozdziale IV działu dziesiątego,
2. ubezpieczyć sprzęt,
3. pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu,
4. zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu.

Strony umowy mogą jednak postanowić inaczej. Wówczas zgodnie z postanowieniami umowy pracodawca może zostać zwolniony z powyższych obowiązków.

Ustalenia stron stosunku pracy w odrębnej umowie

Ponadto strony w odrębnej umowie mogą ustalić:

1. zakres ubezpieczenia i zasady wykorzystywania przez telepracownika sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy w formie telepracy, stanowiącego własność telepracownika, spełniającego wymagania określone w rozdziale IV działu dziesiątego;
2. zasady porozumiewania się pracodawcy z telepracownikiem, w tym sposób potwierdzania obecności telepracownika na stanowisku pracy;
3. sposób i formę kontroli wykonywania pracy przez telepracownika.

W takim przypadku przysługuje pracownikowi stosowny ekwiwalent pieniężny. Jego wysokość powinna być ustalona w porozumieniu lub regulaminie bądź w omawianej odrębnej umowie zawartej między stronami stosunku pracy. Ustalając wysokość ekwiwalentu należy wziąć pod uwagę w szczególności normy zużycia sprzętu, jego udokumentowane ceny rynkowe oraz ilość wykorzystanego materiału na potrzeby pracodawcy i jego ceny rynkowe.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1040)