REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca zdalna – czym jest, obowiązki pracownika i pracodawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Praca zdalna – czym jest, obowiązki pracownika i pracodawcy
Praca zdalna – czym jest, obowiązki pracownika i pracodawcy

REKLAMA

REKLAMA

Od marca 2020 roku jednym z rozwiązań mających przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się COVID-19 jest umożliwienie pracownikom pracy zdalnej. Sytuacja spowodowała, że jest to coraz popularniej stosowane rozwiązanie i występuje już praktyczne w każdym biurze. Regularnie pojawiają się również postulaty by ją wprowadzić na stałe do Kodeksu pracy. Czym właściwie jest praca zdalna i co każdy pracodawca powinien o tym rozwiązaniu wiedzieć?

Czym jest praca zdalna?

Zagadnienie wykonywania pracy zdalnej jest wielowątkowe i złożone. Nie zawsze można zastosować wprost ogólne przepisy prawa pracy, które zostały skonstruowane po to, aby regulować pracę w zakładzie pracy. Wprowadzone regulacje dotyczące pracy zdalnej nadal nie obejmują one wielu istotnych sfer, w szczególności np. nie definiuje obowiązków pracodawcy w zakresie BHP, pokrywania kosztów Internetu czy zasad ochrony informacji poufnych. Są to istotne kwestie praktyczne, a ich interpretacja nastręczać może dużo problemów.

Z tego względu, jeśli pracodawca nie posiada jeszcze regulaminu wykonywania pracy zdalnej, to z pewnością warto, aby taki regulamin został wprowadzony właśnie z uwagi na lakoniczne uregulowanie materii pracy zdalnej w przepisach.

REKLAMA

Podstawą instytucji pracy zdalnej jest art. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Stanowi on, iż w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Praca zdalna została zdefiniowana jako:

  • praca wykonywana na polecenie pracodawcy,
  • praca określona w umowie o pracę,
  • praca wykonywana poza miejscem jej stałego wykonywania,
  • praca wykonywana przez czas oznaczony

Co istotne wszystkie te elementy muszą być spełnione łącznie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecenie wykonania pracy zdalnej

Polecenie wykonywania pracy zdalnej może być przez pracodawcę wydane w dowolnej formie, zarówno ustnie, jak i pisemnie. Dla celów dowodowych warto jednak, aby takie polecenie znalazło potwierdzenie, choćby e-mailowe, co pozwoli uniknąć w przyszłości jakichkolwiek wątpliwości. Polecenie takie powinno ponadto zawierać informację, na jaki okres pracodawca poleca pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej Polecenie nie musi natomiast zawierać uzasadniania, jednak zgodnie z przepisami pracodawca może polecić pracownikowi pracę zdalną tylko w celu przeciwdziałania COVID-19, a zatem warto, aby z polecenia pracodawcy wynikał jasny cel powierzenia pracy zdalnej.

Odmowa wykonania polecenia pracy zdalnej - czy jest możliwa?

Warto też podkreślić, że pracownik co do zasady nie ma możliwości odmowy wykonania polecenia pracodawcy. Zgodnie z art. 100 par 1 Kodeksu Pracy, stosowanie się do poleceń pracodawcy należy do podstawowych obowiązków pracowniczych, o ile nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Odmowa wykonania takiego polecenia może skutkować nałożeniem na pracownika kary porządkowej upomnienia lub nagany a nawet zwolnieniem.

Pracodawca nie może jednak dowolnie decydować o skierowaniu pracownika do pracy zdalnej. Polecenie pracownikowi wykonywania pracy zdalnej jest możliwe jedynie wówczas, gdy pracownik ma możliwości techniczne, lokalowe oraz umiejętności techniczne by taką prace wykonywać a sam rodzaj pracy na to pozwala. Można zatem wyobrazić sobie sytuację, w której pracownik złoży oświadczenie, iż nie ma warunków do pracy zdalnej wówczas jedyna możliwością wprowadzenia takiej formy pracy będzie zapewnienie pracownikowi innego lokalu, odpowiedniego do pracy zdalnej. Nie ma bowiem żadnych ograniczeń by powierzyć wykonywanie pracy zdalnej w innym miejscu niż dom pracownika. Ze względów na bezpieczeństwo danych i ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa warto jednak wskazać pracownikowi, że powinno to być miejsce pozwalające na pracę w sposób zapewniający ochronę danych i tajemnic pracodawcy.

Zatem pracownik może odmówić wykonywania pracy zdalnej wyłącznie wtedy, gdy miałby wykonywać inną pracę niż określoną w umowie o pracę, gdy pracodawca będzie chciał powierzyć pracownikowi wykonywanie pracy przez czas nieokreślony albo pracownik nie ma umiejętności i możliwości technicznych oraz lokalowych do wykonywania takiej pracy i nie pozwala na to rodzaj prac. Jednak na gruncie obecnych przepisów pracodawca nie ma żadnych możliwości, aby dokonać takiej weryfikacji i będzie musiał opierać się na oświadczeniu pracownika. Wizyta pracodawcy w domu, aby sprawdzić warunki lokalowe mogłaby stanowić zbyt daleko idącą ingerencją w prywatność pracownika.

Oczywiście też, praca zdalna może być wykonywana w tzw. modelu hybrydowym tj. tylko w niektóre dni w tygodnia.

Obowiązki pracodawcy i pracownika podczas wykonywania pracy zdalnej

Poza poleceniem dotyczącym pracy zdalnej pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o zasadach pracy zdalnej i zaznajomić pracownika ze sposobem jej wykonania oraz zapewnić mu narzędzia i materiały niezbędne do wykonywania zadań w ramach pracy zdalnej, np. służbowy komputer, lecz niekoniecznie wiążę się to z obowiązkiem dostarczenia (zakupu) takiego sprzętu. Jeżeli pracownik dotychczas wykonywał pracę na prywatnym komputerze, to nie ma obowiązku dostarczania pracownikowi nowego sprzętu. Dopiero w przypadku stwierdzenia, że dany pracownik nie posiada takiego sprzętu, pracodawca będzie zobowiązany do jego zapewnienia. Pracodawca nie może jednak zobowiązywać pracownika do zakupu niezbędnego sprzętu, jeśli praca wykonywana jest zdalnie na polecenie pracodawcy.

Pracownik może również korzystać z materiałów i narzędzi własnych o ile zapewnia to poszanowanie tajemnicy przedsiębiorstwa, wszelkiego rodzaju danych osobowych i innych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Praca zdalna nie zwalnia z obowiązku przestrzegania zasad BHP ani z innych obowiązków pracowniczych. Jeśli w trakcie wykonywania pracy zdalnej dojdzie do wypadku, takie zdarzenie powinno zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.

Pracownik nie może natomiast żądać od pracodawcy zwrotu kosztów związanych z pracą z domu, w szczególności kosztów korzystania z własnego sprzętu lub kosztu Internetu. Nie ma obecnie żadnej podstawy prawnej pozwalającej pracownikowi zgłaszać takie roszczenia.

Pracodawca nie może powierzyć pracownikowi wykonywania pracy zdalnej przez czas nieokreślony. Przepisy nie regulują jednak minimalnego ani maksymalnego okresu wykonywania pracy zdalnej. Decyzja w tym zakresie należy do pracodawcy, jednak okres wykonywania pracy zdalnej powinien być tak określony, aby realizował on cel polecenia pracy zdalnej, tj. przeciwdziałanie COVID-19.  Ustawa nie zawiera też żadnych ograniczeń co do wydłużania okresu wykonywania pracy zdalnej, dlatego też pracodawca może dowolnie i bez żadnego uprzedzenia pierwotnie wskazany okres wydłużyć.

Przepisy przewidują możliwość cofnięcia w każdym czasie polecenia wykonywania pracy zdalnej przez pracodawcę. Skrócenie, wskazanego w poleceniu, okresu wykonywania pracy zdalnej nie wymaga żadnego uprzedzenia ani nawet wskazania przyczyny. Odbywa się ono w formie polecenia służbowego. Można z dnia na dzień poprosić pracownika o powrót do pracy w biurze bez żadnego uzasadnienia. Jednocześnie pracownik nie może odmówić wykonania takiego polecenia, chyba że jest ono sprzeczne z prawem lub umową o pracę.

Należy jednak podkreślić, że zasady te mają zastosowanie jedynie do pracy zdalnej poleconej pracownikowi w celu przeciwdziałania COVID-19. Jeżeli pracownik wykonuje pracę zdalną z innych przyczyn, na zasadach określonych w regulaminie wewnętrznym obowiązującym u pracodawcy (np. w okresie remontu biura), który nie przewiduje takiego ograniczenia, albo pracownik jest telepracownikiem, to nie będzie ono miało zastosowania.

Praca zdalna a telepraca

W praktyce rozróżnienie telepracy i pracy zdalnej przysparza sporo problemów a jest między nimi duża różnica choćby w zakresie obowiązków pracodawcy. Telepraca nakłada na pracodawcę szereg obowiązków, m.in. w zakresie BHP, dostarczenia sprzętu czy ponoszenia kosztów jego eksploatacji, które nie mają zastosowania w przypadku pracy zdalnej.

Praca zdalna może być powierzona pracownikowi jednostronnie na polecenie pracodawcy, a telepraca wymaga porozumienia się z pracownikiem. Zgodnie z definicją zawartą w art. 675 Kodeksu pracy, telepraca może być stosowana w sytuacjach, gdy:

  • praca jest wykonywana regularnie poza zakładem pracy, a
  • pracownik przekazuje pracodawcy wyniki swojej pracy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Oba te elementy muszą być spełnione łączne i oba elementy w sposób istotny pozwalają odróżnić telepracę od pracy zdalnej. Ich rozróżnienie budzi jednak wątpliwości, bo przepisy nie zawierają choćby definicji regularności. Wydaje się, że praca zdalna może być wykorzystywana okazjonalnie, w zależności od konkretnych okoliczności, tak jak obecnie w celu przeciwdziałania COVID-19.

W przypadku pracy zdalnej nie ma konieczności przekazywania wyników pracy za pośrednictwem komunikacji elektronicznej. Może ona być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, ale także dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych. Pracownik może raportować wyniki swojej pracy osobiście (np. przez stawienie się w biurze) albo zdalnie. W przypadku telepracy raportowanie odbywanie się jedynie zdalnie.

Podsumowanie

Praca zdalna może być bardzo efektywnym i praktycznym rozwiązaniem, szczególnie w dobie jednakże w praktyce jej wykonywanie może przysparzać pracodawcy problemów. Wiele zagadnienie jest niestety niejasnych. Dlatego też,  pracodawca powinien pamiętać aby zawczasu uregulować wszelkie możliwe wątpliwości i potencjalne kwestie sporne pomiędzy pracodawca a pracownikiem, najlepiej tworząc regulamin pracy zdalnej.

Bartosz Jakubowski, adwokat

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Abonament RTV: drożej w 2026 roku. Jakie zniżki za zapłatę z góry? Jakie kary za niepłacenie abonamentu i brak rejestracji odbiornika?

W 2026 roku obowiązywać będą wyższe stawki abonamentu RTV niż w 2025 roku. Tak wynika z rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2026 r. 

22 lipca 2025 r.: rekonstrukcja rządu

Rekonstrukcja rządu odbędzie się we wtorek 22 lipca 2025 roku. Została opóźniona o tydzień na wniosek marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Czym zostało podyktowane opóźnienie zmian w rządzie?

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

Rada UE uruchomiła klauzulę wyjścia. Dotyczy także Polski

Rada Unii Europejskiej uruchomiła klauzulę wyjścia dla 15 krajów członkowskich, w tym Polski. Decyzja ta pozwala na wyłączenie wydatków obronnych z unijnych reguł budżetowych, umożliwiając tym krajom zwiększenie wydatków na wojsko bez łamania zasad fiskalnych.

REKLAMA

Rząd wyrównuje „emerytury czerwcowe” – nowe przepisy obejmą świadczenia z lat 2009–2019

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który rozwiązuje wieloletni problem tzw. emerytur czerwcowych. Emerytury i renty rodzinne przyznane w czerwcu w latach 2009–2019 zostaną przeliczone na nowo według korzystniejszych zasad. ZUS zrobi to automatycznie, bez potrzeby składania wniosków.

Twój blok przekształci się w areszt dla potencjalnych przestępców. Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza nową formę izolacji

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Zakłada on wprowadzenie nowego środka zapobiegawczego – aresztu elektronicznego. Osoby oskarżone za popełnienie przestępstwa mogłyby odbywać areszt nie w zakładzie karnym, lecz w swoim miejscu zamieszkania.

Co daje legitymacja strażaka w aplikacji mObywatel? Zmiany z podpisem Prezydenta

Świadczenie ratownicze i zmiany w legitymacji z podpisem Prezydenta RP - tak. Analizujemy nową ustawę z dnia 4 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych – podpisaną przez Prezydenta RP dnia 3 lipca 2025 r. Nowe zmiany przyniosą wiele ułatwień i praktycznych rozwiązań.

Nowy długi weekend sierpniowy i kolejny dzień wolny od pracy w ważne święto państwowe jeszcze w 2025 r. – komisja sejmowa wystąpiła do MRPiPS

W dniu 2 kwietnia 2025 r. Komisja Sejmowa do Spraw Petycji zdecydowała o skierowaniu do MRPiPS dezyderatu w sprawie ustanowienia nowego dnia wolnego od pracy. W tym dniu, obowiązuje już święto państwowe, a w 2025 r. wypada ono wyjątkowo „korzystnie”, bo w piątek, co – w przypadku wprowadzenia postulowanej zmiany – oznaczałoby dla setek tysięcy pracowników kolejny długi weekend sierpniowy. Jeden przypada już bowiem w terminie 15-17 sierpnia 2025 r., ale zgodnie z ustawą – jest to święto kościelne, a nie (jak w tym przypadku) – świeckie.

REKLAMA

Wzrost pensji nie wystarcza – 44% Polaków już szuka nowej pracy

Mimo dynamicznego wzrostu wynagrodzeń i rekordowo niskiego bezrobocia, polscy pracownicy nie czują się doceniani finansowo. Aż 44,2% z nich aktywnie szuka nowego miejsca zatrudnienia, wskazując na zbyt niskie wynagrodzenie, brak przejrzystości i poczucie niesprawiedliwości płacowej. Najnowsze badanie SD Worx pokazuje, że pieniądze to wciąż palący problem na rynku pracy – nawet jeśli słupki wynagrodzeń idą w górę.

Rząd wycofuje ważny przepis dla kredytobiorców: Znika zapis o szybszym zwrocie pieniędzy

Rząd rezygnuje z przepisu, który miał gwarantować kredytobiorcom zwrot pieniędzy już po wyroku sądu I instancji. Usunięcie przepisu oznacza, że na odzyskanie nadpłaconych środków trzeba będzie czekać aż do zakończenia sprawy w II instancji.

REKLAMA