Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kult pamięci po osobie zmarłej a prawo

Wioleta Matela-Marszałek
Kult pamięci zmarłego polega na przysługujących człowiekowi uprawnieniach wypływających ze sfery uczuć odnoszących się do osoby zmarłej./Fot. Fotolia
Kult pamięci zmarłego polega na przysługujących człowiekowi uprawnieniach wypływających ze sfery uczuć odnoszących się do osoby zmarłej./Fot. Fotolia
Kult pamięci po osobie zmarłej jest jednym z dóbr osobistych. Prawo chroni zatem niemajątkowy charakter prawa do grobu, polegający na pielęgnowaniu wspomnień, dbałości o nagrobek czy odbywaniu ceremonii religijnych.

Mój brat postawił ojcu nagrobek, który w moim odczuciu nie pasuje do ojca i go ośmiesza. Prosiłam brata o dokonanie odpowiednich zmian, jednak on nie wyraża na to zgody. Ostatnio powiedział, że najlepiej będzie, jeśli wcale nie będę pojawiała się na cmentarzu. Czy ma do tego prawo? (Maria)

Pochówek a prawo do grobu

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych wskazuje, iż prawo pochówku przysługuje najbliższej pozostałej rodzinie osoby zmarłej, a mianowicie:

1) pozostałemu małżonkowi, małżonce;

2) krewnym zstępnym (dzieciom, wnukom itp.);

3) krewnym wstępnym (rodzicom, dziadkom itp.);

Dalszy ciąg materiału pod wideo

4) krewnym bocznym do 4 stopnia pokrewieństwa (braciom, siostrom, wujkom, stryjkom, ciotkom, stryjenkom, bratankom, siostrzenicom, kuzynkom i kuzynom, wnukom braci i sióstr);

5) powinowatym w linii prostej do 1 stopnia (teściom, teściowym, zięciom, synowym).

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Nie sposób nie zauważyć, iż przedmiotowa ustawa nie odnosi się do niematerialnego aspektu prawa do grobu. Potrzeba pochowania członka rodziny dotyka bowiem również sfery uczuć. Bliscy pragną pielęgnować pamięć osoby zmarłej, odwiedzać jej grób na cmentarzu, odprawiać modlitwy.

Właśnie te osobiste aspekty wyrażają dobro osobiste, jakim jest kult pamięci po osobie zmarłej.

„Prawo do grobu ma dwojaki charakter - osobisty i majątkowy, przy czym elementom osobistym przypada rola wiodąca, bez względu na to, jaka jest wartość elementów majątkowych tego prawa i na czym one polegają. Kult pamięci zmarłego polega na przysługujących człowiekowi uprawnieniach wypływających ze sfery uczuć odnoszących się do osoby zmarłej, okazywania szacunku dla wspomnień i pamięci o niej, urządzenia pogrzebu oraz nagrobka i decydowania o jego wystroju, załatwiania spraw z zarządem cmentarza, ochronie przed naruszeniami, składania wieńców, palenia zniczy, decydowania lub współdecydowania o przeznaczeniu wolnych miejsc w grobie murowanym dla pochowania dalszych zmarłych itp.” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011 r., III CSK 106/11, OSNC 2012/6/76).

W wyroku z dnia 31 marca 1980 r. (sygn. II CR 88/80, niepubl.) Sąd Najwyższy uznał, iż prawo do pochowania zwłok osoby zmarłej oraz do pamięci o niej stanowi dobro osobiste, przysługujące osobom najbliższym zmarłego. Co istotne, krąg tych osób nie ogranicza się do wskazanych w art. 10 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ustawa ta bowiem reguluje kwestię chowania i ekshumacji zwłok pod kątem porządku publicznego, nie zaś ochrony dóbr osobistych zmarłego.

Kult pamięci po osobie zmarłej jako dobro osobiste

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Zawarty w tym przepisie katalog dóbr osobistych nie jest zamknięty, co oznacza, iż mogą istnieć również inne dobra osobiste, których przepis nie wymienia.

„Jednym z dóbr osobistych, które podlega ochronie na podstawie art. 23 k.c. i 24 k.c. jest kult pamięci po osobie zmarłej. Prawo do pochowania zwłok osoby zmarłej jest prawem podmiotowym stanowiącym element tzw. prawa do grobu i obejmuje przede wszystkim wybór miejsca i sposobu pochowania zwłok, jak również zmianę miejsca ich spoczynku. Prawo to obejmuje również sferę uczuć związaną z kultywowaniem pamięci o osobie zmarłej. Składają się na nie uprawnienia polegające na urządzeniu pogrzebu, ustawieniu nagrobka i decydowania o jego wystroju, pielęgnacji grobu, odwiedzania go, odbywania ceremonii religijnych, czy też kontemplacji” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2017 r., I ACa 2408/15, http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl).

„Dobro osobiste polegające na prawie do kultu osoby najbliższej, w tym do urządzenia nagrobka i dysponowania grobem, przysługuje wszystkim bliskim zmarłego. Jest niezależne od tego kto zawarł z umowę z zarządcą cmentarza, uiścił opłaty za grób, ani też od tego kto sfinansował nagrobek” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31 października 2017 r., I ACa 1582/16, http://orzeczenia.poznan.sa.gov.pl).

W tego typu kwestiach niezwykle istotny jest zatem kompromis pomiędzy członkami rodziny.

Naruszenie dobra osobistego

O uprawnieniach osoby, której dobra osobiste zostały naruszone, mówi art. 24 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W przypadku dokonanego naruszenia można żądać usunięcia skutków naruszeń. Prawo przewiduje również możliwość żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a w przypadku wyrządzenia szkody – odszkodowania.

Niejednokrotnie ustalenie tego czy rzeczywiście doszło do naruszenia dobra osobistego może być problematyczne. Dlatego sąd nie bierze pod uwagę jedynie subiektywnych odczuć danej osoby, ponieważ mogą być one nieadekwatne do sytuacji np. wyolbrzymione. Ważne są tu kryteria obiektywne i – oczywiście – całokształt danej sprawy.

Polecamy serwis: Sprawy urzędowe

Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań
Zestaw arkuszy egzaminacyjnych z odpowiedziami i punktacją do zadań.

Język polski, Matematyka, Język angielski.


Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Babciowe - jest pomysł na nowe świadczenie. Dla kogo 1500 zł?

    Babciowe - to pomysł na nowe świadczenie. Ma wynosić 1500 zł miesięcznie. Jego wprowadzenie zapowiedział Donald Tusk podczas spotkania w Częstochowie.

    Pierwsze trzynastki dla emerytów i rencistów jeszcze przed Wielkanocą

    Tradycyjnie 13. są wypłacane razem z kwietniową emeryturą lub rentą. Gdy termin płatności wypada w sobotę, niedzielę lub święto - ZUS przelewa pieniądze tak żeby trafiły do adresata jeszcze przed dniem wolnym. Poniedziałek Wielkanocny, który w tym roku jest 10 kwietnia to jeden z dni, w których seniorzy dostają swoje wypłaty. Nie muszą jednak czekać aż skończą się święta gdyż 13. trafi do nich jeszcze przed Wielkanocą. 

    500 tys. podpisów pod projektem ustawy ws. refundacji procedury in vitro

    Refundacja in vitro. Posłanki KO poinformowały, że zebrano pół miliona podpisów pod obywatelskim projektem ustawy ws. refundacji procedury pozaustrojowego zapłodnienia metodą in vitro, który złożyły w czwartek w Sejmie. Podkreślały, że projekt stanowi test dla PiS, czy faktycznie chce walczyć z bezpłodnością w Polsce.

    Przedterminowe wybory w Michałowie. Mieszkańcy wybiorą wójta według znowelizowanego Kodeksu wyborczego

    Przedterminowe wybory wójta Michałowa zostaną przeprowadzone 7 maja – tak postanowił premier. Kandydaci mogą zgłaszać się do 12 kwietnia. Wybory zostaną przeprowadzane po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu wyborczego.

    Opiekun medyczny. Kto może nim zostać? Ile zarabia?

    Opiekun medyczny – kto może nim zostać? Zawód opiekuna medycznego został stworzony w 2007 z inicjatywy ówczesnego Ministra Zdrowia. To odpowiedź na niewystarczającą infrastrukturę opiekuńczą – w szpitalach brakowało i brakuje pielęgniarzy, i pielęgniarek, a ludzi chorych i niesamodzielnych było i jest coraz więcej. Czym zajmuje się opiekun medyczny? Jakie kryteria należy spełnić, by nim zostać? 

    Wydziedziczenie. Kiedy spadkobierca nie dostanie nic

    Wydziedziczenie polega na pozbawieniu uprawnionych spadkobierców prawa do zachowku. Spadkodawca może to zrobić, ale jego swoboda w tym zakresie jest ograniczona przepisami Kodeksu cywilnego. W jakich sytuacjach spadkodawca może wydziedziczyć spadkobiercę? Jak dokonuje się wydziedziczenia? Jakie są skutki wydziedziczenia?

    Ubrania w sklepach coraz gorszej jakości? Polacy narzekają

    Polacy narzekają na jakość ubrań. Prawie połowa badanych konsumentów skarży się, że ubrania, kupowane w sklepach w ostatnich 6-12 miesiącach, są produkowane z coraz to gorszych materiałów. Według znawców tematu, problemy zaczęły się już podczas pandemii, gdy zostały zaburzone łańcuchy dostaw. Do tego doszła wysoka inflacja. Widać również, że gorszą jakość wymusza polityka klimatyczna. Jak dodają eksperci, powrót do wysokogatunkowych towarów może być dość trudny i trwać długo, bo producentom cała ta sytuacja jest raczej na rękę.

    Wybory parlamentarne. Pierwsze propozycje daty

    Termin 15 października jest bardzo dobry – powiedział wicemarszałek Sejmu i szef klubu PiS Ryszard Terlecki, pytany o możliwą datę wyborów parlamentarnych. 

    Nowelizacja Prawa o notariacie. Minister zaprowadzi dyscyplinę wśród notariuszy

    Kolejna nowelizacja Prawa o notariacie niebawem trafi do Sejmu. Resort sprawiedliwości chce zwiększyć kontrolę nad notariatem. Twierdzi jednak, że w porównaniu z projektem nowelizacji odrzuconej przez Sejm w grudniu złagodzono propozycje dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej i zawieszania notariuszy. 

    Ile można dorobić do emerytury lub renty od 1 marca 2023 r.? Kogo dotyczą limity?

    Przez najbliższe 3 miesiące, licząc od 1 marca 2023 r. obowiązują nowe limity dorabiania dla emerytów i rencistów. Pracujący mogą dorobić 177 zł więcej. Limity te dotyczą tyko wcześniejszych emerytów. Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, czyli kobiety 60 a mężczyźni 65 lat, nie muszą ograniczać się przy dorabianiu żadnymi limitami.

    Czy spotkania w pracy to strata czasu? BADANIE

    Spotkania w pracy. Prawie połowa Polaków podczas spotkań w pracy zajmuje się czymś innym, a 27% w ogóle nie widzi ich sensu. Nie znaczy to jednak, że wyjątkowo nie cierpią spotkań — 62% przyznaje, że je lubi. Z drugiej strony ⅓ sądzi, że są one stresujące (w tym ponad połowa najmłodszych badanych) i nudne, a 23%, że są przez nie mniej produktywni.

    WIRON. Czy wiązać z nim nadzieje?

    O tym, że wskaźnik WIRON nie zmieni wiele w wysokości rat kredytów hipotecznych, pisaliśmy już w połowie lutego. Dziś na ten temat piszą kolejne media. Bańka oczekiwań całkowicie pękła, gdy o przejściu z indeksu WIBOR na WIRON wypowiedział się sam premier. Przyznał, że przeliczył się co do tej zmiany i doradził, aby nie wiązać z nią zbytnio nadziei. Jak powiedział - to nie będzie żaden “game changer”.

    UODO nałożył administracyjną karę pieniężną na wspólnotę mieszkaniową

    Kilka naruszeń przepisów RODO było powodem nałożenia kary pieniężnej na wspólnotę mieszkaniową.

    Prezes ZUS: ostatnie dni na wykorzystanie bonu turystycznego

    To już ostatnie dni na wykorzystanie polskiego bonu turystycznego - przekazała PAP prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska. Do kiedy i gdzie można wykorzystać Polski Bon Turystyczny?

    Przemoc domowa. Jakie zmiany przynosi najnowsza nowelizacja

    Nowelizacja ustawy antyprzemocowej została opublikowana w Dzienniku Ustaw i wejdzie w życie za trzy miesiące. Jakie zmiany wprowadzi?

    Posłowie PiS chcą ustanowić nowe święto państwowe

    Nowe święto państwowe. Posłowie PiS chcą ustanowić 10 września Narodowym Dniem Wspomnienia Gehenny Polskich Dzieci Wojny. Jak ocenił wiceszef MSZ Arkadiusz Mularczyk, będzie to ważny gest dla całego pokolenia. "Myślę, że ten projekt powinien być jak najszybciej przyjęty w formule aklamacji" - powiedział PAP.

    Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy. Ile kosztuje? Dla kogo?

    Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy przeznaczony jest dla osób mających określone problemy zdrowotne, istotne deficyty w samoopiece, a także wymagających intensywnej pielęgnacji. Jakie są zasady przyjęcia do placówki? Ile kosztuje pobyt?  

    Raiffeisen Bank ukarany przez UOKiK. Chodzi o kredyty hipoteczne

    Raiffeisen Bank International jednostronnie zmienił treść umów o kredyty hipoteczne ze swoimi klientami. W jakim zakresie? Jaką otrzyma za to karę?

    Uwaga kierowco - "Łapki na kierownicę". Wzmożone kontrole policji do końca marca

     "Łapki na kierownicę" to akcja policyjna, która ma na celu zwrócić uwagę na zagrożenie, jakie niesie prowadzenie auta i jednoczesne przeglądanie treści z telefonu komórkowego, bądź rozmawianie z telefonem w ręku. Jaka grozi kara za prowadzenie auta z telefonem w ręku?

    Żołnierze zawodowi. Przeciętne uposażenie w górę

    Przeciętne uposażenie żołnierzy zawodowych wzrosło w porównaniu z rokiem ubiegłym o ponad 880 zł. W jaki sposób oblicza się przeciętne wynagrodzenie żołnierzy?

    Bony turystyczne – Małopolska zarobiła najwięcej, liderem jest Zakopane

    Największymi beneficjentami programu Polski Bon Turystyczny są przedsiębiorcy z Małopolski. Łącznie przyjęli płatności za pomocą bonu o wartości prawie 647 mln zł. W samym Zakopanem przy użyciu bonów zapłacono 262 mln zł.

    Bilet na darmowe przejazdy kolejami po Europie przez miesiąc. Dla kogo?

    Trwa kolejna edycja konkursu DiscoverEU organizowanego przez Komisję Europejską i skierowanego do osiemnastolatków z Unii Europejskiej.

    Centralna Informacja Emerytalna. Projekt ustawy przyjęty przez rząd

    Rząd chce utworzyć Centralną Informację Emerytalną. System będzie zawierał kompleksową informację o świadczeniach emerytalnych, bez względu na ich źródło.

    Wycinka drzew. Jakie są aktualne przepisy?

    Jak złożyć wniosek o zezwolenie na wycinkę drzewa i czy zawsze jest on konieczny? Jakie zmiany weszły w życie w 2023 r.? Co z okresem lęgowym ptaków? 

    Rząd przyjął stanowisko w obronie polskich lasów

    Rząd przyjął stanowisko w obronie polskich lasów; lasy to nasze dobro narodowe i to leśnicy wiedzą, jak o nie zadbać - przekazała w mediach społeczniościowych minister klimatu i środowiska Anna Moskwa.