REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona sygnalistów - przepisy karne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
mec. Krzysztof Kleszcz
Chałas i Wspólnicy
Kancelaria Prawna
Ochrona sygnalistów - przepisy karne
Ochrona sygnalistów - przepisy karne
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Celem wymuszenia prawidłowego stosowania tzw. ustawy o sygnalistach twórca projektu zdecydował się na wprowadzenie przepisów karnych. Jakich?
rozwiń >

Przepisy karne w projekcie ustawy o sygnalistach

Pomimo że Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 305, str. 17 z późn. zm.; dalej jako Dyrektywa) nałożyła na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek wprowadzenia w terminie do dnia 17 grudnia 2021 r. odpowiednich regulacji dotyczących ułatwienia zgłaszania naruszeń prawa i zapewnienia odpowiedniej ochrony osobom zgłaszającym, to stosowne przepisy póki co nie weszły w życie.

REKLAMA

Projekt tzw. ustawy o sygnalistach

REKLAMA

7 lipca 2022 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się już trzecia wersja projektu tzw. ustawy o sygnalistach. Nie ulega wątpliwości, że oprócz spełnienia formalnego obowiązku implementacji Dyrektywy, wprowadzenie odpowiednich przepisów może poprawić sytuację osób, które dostrzegą nieprawidłowości w miejscu pracy i w związku z tym odważą się podjąć odpowiednie działania. Choć oczywiście opóźnienie we wdrożeniu Dyrektywy do krajowego systemu prawnego należy ocenić negatywnie, to mając na uwadze obecny trend do błyskawicznego uchwalania nie zawsze do końca przemyślanych rozwiązań, trzeba docenić próbę dołożenia należytej staranności w procesie legislacyjnym.

Celem wymuszenia prawidłowego stosowania ustawy twórca projektu w rozdziale 6 zdecydował się na wprowadzenie przepisów karnych (art. 51-56 projektu). W uzasadnieniu projektu wskazano, że wymóg wprowadzenia sankcji za naruszenie zakazów lub niedopełnienie obowiązków w zakresie zgłaszania i ujawniania naruszeń prawa oraz podejmowania działań odwetowych wynika z art. 23 Dyrektywy.

Przepisy karne

REKLAMA

Prawie wszystkie z projektowanych przepisów karnych mają na celu ochronę zgłaszających naruszenia prawa. Jedynie art. 54 przewiduje pociągnięcie do odpowiedzialności samych zgłaszających. Zgodnie z tym przepisem grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3 podlega ten, kto świadomie dokonał zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji lub pomógł w dokonaniu zgłoszenia nieprawdziwych informacji.

W związku z tym, że opisany występek stanowi czyn umyślny i ustawa nie przewiduje odpowiedzialności za jego nieumyślne popełnienie, wprowadzenie przesłanki „świadomości” przy dokonywaniu zgłoszenia wydaje się zbędne. Skoro sprawca musi mieć zamiar popełnienia przestępstwa, czyli co najmniej przewidując możliwość dokonania zgłoszenia nieprawdziwych informacji godzić się na to, to oczywistym jest, że pociągnięcie go do odpowiedzialności możliwe jest wyłącznie w sytuacji, gdy organy ścigania wykażą, że co najmniej przewidywał, że przekazane informacje były nieprawdziwe – co jest równoznaczne z tym, że miał tego świadomość. Takie brzmienie przepisu wynika jednak z dosłownego przeniesienia treści obowiązku z art. 23 ust. 2 Dyrektywy i może mieć na celu podkreślenie okoliczności, że wskazany występek może popełnić wyłącznie sprawca działający z zamiarem bezpośrednim popełnienia przestępstwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Utrudnianie dokonania zgłoszenia

Art. 51 sankcjonuje utrudnianie dokonania zgłoszenia, przewidując za to karę grzywny albo ograniczenia wolności. Dodatkowo kara pozbawienia wolności do lat dwóch została przewidziana za popełnienie typu kwalifikowanego wskazanego w § 2, polegającego na popełnieniu tego przestępstwa przy zastosowaniu przemocy, groźby lub podstępu. Taki wymiar kary, tj. w maksymalnej wysokości do dwóch lat pozbawienia wolności, jest systemowo niezrozumiały, ponieważ obecnie obowiązujący art. 191 § 1 Kodeksu karnego, zgodnie z którym karze podlega ten, kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3. Może zatem często dochodzić do sytuacji zbiegu przepisów, tzn. sytuacji, w której ten sam czyn, polegający np. na użyciu groźby w celu zmuszenia zgłaszającego do zaniechania dokonania zgłoszenia, będzie realizował znamiona dwóch typów czynów zabronionych i trudno znaleźć uzasadnienie dla „uprzywilejowania” jednego typu względem drugiego. Oczywiście w takich sytuacjach sąd skaże za jedno przestępstwo na podstawie dwóch zbiegających się przepisów wymierzając karę na podstawie przepisu przewidującego karę surowszą.

Podejmowanie działań odwetowych

Projekt ustawy w art. 52 przewiduje grzywnę lub karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 za podejmowanie działań odwetowych wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, lub osób, o których mowa w art. 21, czyli osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia oraz osoby powiązanej ze zgłaszającym. Działaniem odwetowym jest bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa zgłaszającego lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę zgłaszającemu, w tym wszczynanie uciążliwych postępowań przeciwko zgłaszającemu. Otwarty katalog działań odwetowych podejmowanych w stosunku do osób, których praca była, jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy został wymieniony w art. 12 projektu, który jako takie działania wskazuje m. in. odmowe nawiązania stosunku pracy oraz wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy.

Naruszenie obowiązku zaufania poufności

Projekt ustawy przewiduje również sankcje za naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia (art. 53) oraz za brak ustanowienia lub nieprawidłowe ustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych (art. 55), przy czym ten drugi czyn ma stanowić wykroczenie.

Jedną z funkcji prawa karnego jest prewencja generalna, czyli odstraszenie członków społeczeństwa od popełniania przestępstw poprzez ich uświadomienie, że grozi to poniesieniem określonej kary. Samo wprowadzenie określonych zakazów lub nakazów bez sankcji za ich nieprzestrzeganie nie zapewniłoby osiągnięcia celu ustawy, jakim jest zagwarantowanie skutecznej ochrony osobom dokonującym zgłoszeń naruszenia prawa. Ostateczny kształt przepisów karnych w ustawie o sygnalistach poznamy po zakończeniu procesu legislacyjnego. Jednak biorąc pod uwagę termin na implementację Dyrektywy, który już upłynął, powinno to nastąpić w nieodległej przyszłości.

Autor: mec. Krzysztof Kleszcz, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

REKLAMA

To wywróci pracę na etacie milionom Polaków. Nadchodzi rewolucyjna zmiana w prawie. Kto na tym straci, kto zyska

W określonych przypadkach będzie można pracować, wyjść z domu, żeby zrobić zakupy, a nawet wyjechać za granicę. Tak ma wyglądać chorowanie po nowemu na L4. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej szykuje prawdziwy przewrót w zwolnieniach lekarskich. Skąd te rewolucyjne zmiany? W opinii ministerstwa niektóre przepisy regulujące kwestię L4 są niedostosowane do obecnych potrzeb

Koniec z biciem dzwonów kościelnych o dowolnej porze dnia i nocy, bo – „Religia nie musi siłą presji fali dźwiękowej przekonywać o przewadze aksjologicznej”? Problemem, który dzieli społeczeństwo zajął się Senat

W dniu 7 sierpnia 2025 r. Senat zajął się rozpatrzeniem petycji zbiorowej w sprawie ograniczenia używania dzwonów kościelnych. Fundacja Dobre Państwo, która jest jej autorem, postulowała oddanie samorządom władztwa w zakresie określania dopuszczalnych godzin, w których mogą wybrzmiewać dzwony kościelne oraz dopuszczalnego poziomu emitowanego przez nie hałasu. „Religia nie musi siłą presji fali dźwiękowej przekonywać o przewadze aksjologicznej”, aktualnie obowiązujące przepisy natomiast – „zezwalają Kościołowi na poszerzenie swych wpływów daleko ponad obszar posiadanych nieruchomości” – przekonywała Fundacja.

Twoje 4 prawa w czasie podróży koleją [Mini poradnik]

Masz 4 prawa podczas podróży koleją: prawo do informacji, prawo do odszkodowania lub zwrotu kosztów, prawo do pomocy i prawo do kontynuacji podróży. Co one w praktyce oznaczają? Jeśli potrzebujesz pomocy, bezpłatnie udzieli jej Europejskie Centrum Ochrony Konsumentów.

Tego nie podpiszę! Prezydent Karol Nawrocki stawia sprawę jasno

Karol Nawrocki jako nowy prezydent jasno wyznaczył granice swojej kadencji. W orędziu zapowiedział, czego na pewno nie podpisze: podniesienia wieku emerytalnego, wprowadzenia euro i legalizacji nielegalnej imigracji. Z kolei CPK i inwestycje strategiczne to projekty, które zamierza aktywnie wspierać.

REKLAMA

To już dziś! Nowy prezydent Karol Nawrocki składa pierwszy projekt ustawy

Karol Nawrocki rozpoczął kadencję od mocnego akcentu – już dzisiaj, w czwartek 7 sierpnia złoży projekt ustawy dotyczący Centralnego Portu Komunikacyjnego. Prezydent zapowiada powrót do „tradycyjnego kształtu” inwestycji i zwołuje Radę Gabinetową, by omówić kluczowe projekty rozwojowe i stan finansów państwa.

Eksport jeszcze bardziej pod lupą: Co zmienia 18. pakiet sankcji wobec Rosji?

Nowy, 18. pakiet unijnych sankcji wobec Rosji radykalnie zaostrza wymogi wobec firm działających w handlu międzynarodowym. Obejmuje nie tylko zakazy eksportowe, lecz także obowiązek aktywnego monitorowania partnerów i kontroli dalszego obrotu towarami. Przedsiębiorstwa muszą pilnie dostosować swoje procedury compliance.

REKLAMA