REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona sygnalistów - przepisy karne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
mec. Krzysztof Kleszcz
Chałas i Wspólnicy
Kancelaria Prawna
Ochrona sygnalistów - przepisy karne
Ochrona sygnalistów - przepisy karne
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Celem wymuszenia prawidłowego stosowania tzw. ustawy o sygnalistach twórca projektu zdecydował się na wprowadzenie przepisów karnych. Jakich?
rozwiń >

Przepisy karne w projekcie ustawy o sygnalistach

Pomimo że Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 305, str. 17 z późn. zm.; dalej jako Dyrektywa) nałożyła na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek wprowadzenia w terminie do dnia 17 grudnia 2021 r. odpowiednich regulacji dotyczących ułatwienia zgłaszania naruszeń prawa i zapewnienia odpowiedniej ochrony osobom zgłaszającym, to stosowne przepisy póki co nie weszły w życie.

REKLAMA

Projekt tzw. ustawy o sygnalistach

REKLAMA

7 lipca 2022 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się już trzecia wersja projektu tzw. ustawy o sygnalistach. Nie ulega wątpliwości, że oprócz spełnienia formalnego obowiązku implementacji Dyrektywy, wprowadzenie odpowiednich przepisów może poprawić sytuację osób, które dostrzegą nieprawidłowości w miejscu pracy i w związku z tym odważą się podjąć odpowiednie działania. Choć oczywiście opóźnienie we wdrożeniu Dyrektywy do krajowego systemu prawnego należy ocenić negatywnie, to mając na uwadze obecny trend do błyskawicznego uchwalania nie zawsze do końca przemyślanych rozwiązań, trzeba docenić próbę dołożenia należytej staranności w procesie legislacyjnym.

Celem wymuszenia prawidłowego stosowania ustawy twórca projektu w rozdziale 6 zdecydował się na wprowadzenie przepisów karnych (art. 51-56 projektu). W uzasadnieniu projektu wskazano, że wymóg wprowadzenia sankcji za naruszenie zakazów lub niedopełnienie obowiązków w zakresie zgłaszania i ujawniania naruszeń prawa oraz podejmowania działań odwetowych wynika z art. 23 Dyrektywy.

Przepisy karne

REKLAMA

Prawie wszystkie z projektowanych przepisów karnych mają na celu ochronę zgłaszających naruszenia prawa. Jedynie art. 54 przewiduje pociągnięcie do odpowiedzialności samych zgłaszających. Zgodnie z tym przepisem grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3 podlega ten, kto świadomie dokonał zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji lub pomógł w dokonaniu zgłoszenia nieprawdziwych informacji.

W związku z tym, że opisany występek stanowi czyn umyślny i ustawa nie przewiduje odpowiedzialności za jego nieumyślne popełnienie, wprowadzenie przesłanki „świadomości” przy dokonywaniu zgłoszenia wydaje się zbędne. Skoro sprawca musi mieć zamiar popełnienia przestępstwa, czyli co najmniej przewidując możliwość dokonania zgłoszenia nieprawdziwych informacji godzić się na to, to oczywistym jest, że pociągnięcie go do odpowiedzialności możliwe jest wyłącznie w sytuacji, gdy organy ścigania wykażą, że co najmniej przewidywał, że przekazane informacje były nieprawdziwe – co jest równoznaczne z tym, że miał tego świadomość. Takie brzmienie przepisu wynika jednak z dosłownego przeniesienia treści obowiązku z art. 23 ust. 2 Dyrektywy i może mieć na celu podkreślenie okoliczności, że wskazany występek może popełnić wyłącznie sprawca działający z zamiarem bezpośrednim popełnienia przestępstwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Utrudnianie dokonania zgłoszenia

Art. 51 sankcjonuje utrudnianie dokonania zgłoszenia, przewidując za to karę grzywny albo ograniczenia wolności. Dodatkowo kara pozbawienia wolności do lat dwóch została przewidziana za popełnienie typu kwalifikowanego wskazanego w § 2, polegającego na popełnieniu tego przestępstwa przy zastosowaniu przemocy, groźby lub podstępu. Taki wymiar kary, tj. w maksymalnej wysokości do dwóch lat pozbawienia wolności, jest systemowo niezrozumiały, ponieważ obecnie obowiązujący art. 191 § 1 Kodeksu karnego, zgodnie z którym karze podlega ten, kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3. Może zatem często dochodzić do sytuacji zbiegu przepisów, tzn. sytuacji, w której ten sam czyn, polegający np. na użyciu groźby w celu zmuszenia zgłaszającego do zaniechania dokonania zgłoszenia, będzie realizował znamiona dwóch typów czynów zabronionych i trudno znaleźć uzasadnienie dla „uprzywilejowania” jednego typu względem drugiego. Oczywiście w takich sytuacjach sąd skaże za jedno przestępstwo na podstawie dwóch zbiegających się przepisów wymierzając karę na podstawie przepisu przewidującego karę surowszą.

Podejmowanie działań odwetowych

Projekt ustawy w art. 52 przewiduje grzywnę lub karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 za podejmowanie działań odwetowych wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, lub osób, o których mowa w art. 21, czyli osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia oraz osoby powiązanej ze zgłaszającym. Działaniem odwetowym jest bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa zgłaszającego lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę zgłaszającemu, w tym wszczynanie uciążliwych postępowań przeciwko zgłaszającemu. Otwarty katalog działań odwetowych podejmowanych w stosunku do osób, których praca była, jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy został wymieniony w art. 12 projektu, który jako takie działania wskazuje m. in. odmowe nawiązania stosunku pracy oraz wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy.

Naruszenie obowiązku zaufania poufności

Projekt ustawy przewiduje również sankcje za naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia (art. 53) oraz za brak ustanowienia lub nieprawidłowe ustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych (art. 55), przy czym ten drugi czyn ma stanowić wykroczenie.

Jedną z funkcji prawa karnego jest prewencja generalna, czyli odstraszenie członków społeczeństwa od popełniania przestępstw poprzez ich uświadomienie, że grozi to poniesieniem określonej kary. Samo wprowadzenie określonych zakazów lub nakazów bez sankcji za ich nieprzestrzeganie nie zapewniłoby osiągnięcia celu ustawy, jakim jest zagwarantowanie skutecznej ochrony osobom dokonującym zgłoszeń naruszenia prawa. Ostateczny kształt przepisów karnych w ustawie o sygnalistach poznamy po zakończeniu procesu legislacyjnego. Jednak biorąc pod uwagę termin na implementację Dyrektywy, który już upłynął, powinno to nastąpić w nieodległej przyszłości.

Autor: mec. Krzysztof Kleszcz, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Empatia zamiast strachu? Apel w sprawie małoletnich pasażerów

Kontrolerzy powinni być świadomi emocji dzieci i podchodzić do nich z empatią stosowną do ich wieku - podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Do biura RPD wpływa wiele zgłoszeń dotyczących łamania praw dziecka w środkach transportu publicznego.

Czym jest świadczenie urlopowe, ile wynosi w 2025 roku i czym różni się od tzw. wczasów pod gruszą. Podatki i składki ZUS

W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!

Upoważnienie do opieki nad dzieckiem: do pobrania na wyjazd w wakacje [WZÓR]

Wakacje to okres częstych wyjazdów dzieci, czasami również z innymi osobami niż rodzice. Dzieci, które wyjeżdżają z babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem czy innymi osobami, muszą mieć ze sobą upoważnienie. Rodzice przygotowują takie pismo i najlepiej, aby podpisali je wspólnie.

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy [dot. pobytu, 800 plus, świadczeń, zakwaterowania, pracy]

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy w zakresie pobytu, świadczeń, zakwaterowania i pracy Ukraińców na terytorium Polski. Najważniejszym uprawnieniem jest przedłużenie tymczasowej ochrony i związanych z nią uprawnień dla uchodźców do 4 marca 2026 roku. Jednocześnie planowane są zmiany w procedurach pobytowych, rejestracji PESEL, a także w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania.

REKLAMA

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji. A wszystko to za sprawą rozporządzenia, które ma się zmienić, aby ułatwić świadczeniobiorcom sprawne uzyskanie pieniędzy i uniknięcie zbędnych procedur i biurokracji. Co zatem się zmieni?

Wygrana bez rekompensaty: Firma pokonała ZUS na całej linii, ale kosztów nie odzyskała

Firma pokonała ZUS, ale nie uzyskała rekompensaty. „Ponad 871 decyzji ZUS, 150 tys. stron dokumentacji, tysiące godzin pracy. Wszystkie sprawy wygrane przez przedsiębiorcę przed sądami w I i II instancji. W teorii - spektakularny sukces. W praktyce ekonomiczna porażka" - pisze dzisiejszy „Dziennik Gazeta Prawna".

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany. Co to są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Kto organizuje i po co są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Co się dzieje z pieniędzmi z PFRON i jakie nadużycie wykryto - wszystko to wynika z najnowszego raportu NIK.

Abonament RTV: drożej w 2026 roku. Jakie zniżki za zapłatę z góry? Jakie kary za niepłacenie abonamentu i brak rejestracji odbiornika?

W 2026 roku obowiązywać będą wyższe stawki abonamentu RTV niż w 2025 roku. Tak wynika z rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2026 r. 

REKLAMA

22 lipca 2025 r.: rekonstrukcja rządu

Rekonstrukcja rządu odbędzie się we wtorek 22 lipca 2025 roku. Została opóźniona o tydzień na wniosek marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Czym zostało podyktowane opóźnienie zmian w rządzie?

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

REKLAMA