REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Świadek – prawa i obowiązki w procesie karnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewelina Koryńska

REKLAMA

REKLAMA

Świadek jest podstawowym źródłem dowodowym w procesie karnym. Może być nim każdy. Ponieważ nie obowiązuje żadna granica wieku świadkiem może być zarówno małoletni, osoba ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo jak i osoba z zaburzeniami psychicznymi (w tych przypadkach przesłuchanie odbędzie się z udziałem biegłego).

Pozycja świadka w świetle kodeksu karnego:

REKLAMA

Na gruncie Kodeksu Karnego pojęcie świadek występuje w dwóch znaczeniach:
• w znaczeniu faktycznym świadek oznacza osobę, która była obecna przy popełnieniu czynu zabronionego lub posiada wiedzę na ten temat
• w znaczeniu procesowym świadek oznacza osobę, która została wezwana do złożenia zeznań

Świadkiem więc będzie nie tylko osoba mająca styczność z popełnionym przestępstwem, lecz także osoba posiadająca informacje istotne dla danej sprawy. Dotyczy to m.in. specjalistów uczestniczących w oględzinach, osób przeprowadzających wywiad środowiskowy.

Zobacz: Kodeks Karny

Obowiązki świadka

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Podstawowym obowiązkiem świadka jest złożenie zeznań w danej sprawie. Świadek musi więc stawić się na rozprawie, chyba że pewne szczególne okoliczności mu to uniemożliwiają (np. choroba, kalectwo). W takim wypadku świadek może zostać przesłuchany w miejscu swojego pobytu przez sędziego wyznaczonego ze składu sądzącego lub przez sąd wezwany. 

Kolejny wyjątek od zasady uczestnictwa świadka w rozprawie wprowadza art. 333 k.p.k., który stanowi, że prokurator może wnieść o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, którym oskarżony w wyjaśnieniach nie zaprzeczył, a okoliczności te nie są aż tak doniosłe dla sprawy żeby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie.

Jeżeli świadek nie stawi się na wezwanie sąd może nałożyć na niego grzywnę w wysokości do 3000 zł, a nawet zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie.
K.p.k. przewiduje jednak szereg zakazów przesłuchiwania określonych osób w charakterze świadka. 

I tak bezwzględny zakaz przesłuchiwania (który nie może zostać uchylony) dotyczy :

• obrońców co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę
• duchownych co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi
• osób, które w związku z postanowieniami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego są zobowiązane do zachowania tajemnicy na okoliczność przyznania się osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego
• lekarza lub biegłego udzielającego jakiejkolwiek pomocy medycznej oskarżonemu na okoliczność przyznania się wobec nich do popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zobacz: Umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym

Względny zakaz przesłuchiwania (taki, który może zostać uchylony) obejmuje:

• osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej, państwowej i funkcyjnej
• osoby objęte tajemnica notarialną, radcowską, adwokacką, dziennikarska i lekarską
• osoby objęte immunitetem dyplomatycznym i konsularnym
• świadków, którzy na mocy przysługującego im prawa skorzystały z prawa do odmowy zeznań

Świadek ma obowiązek mówienia prawdy i niezatajania prawdy. Za składanie fałszywych zeznań grozi mu odpowiedzialność karna, nawet do 3 lat pozbawienia wolności. 

Co do zasady świadek może zostać poddany oględzinom lub innemu badaniu, tylko jeśli wyrazi na to zgodę. Jeżeli zachodzi poważna wątpliwość co do stanu zdrowia psychicznego świadka, jego rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania i komunikowania postrzeżeń świadek może zostać przesłuchany z udziałem biegłego lekarza lub psychologa.

Prawa świadka

REKLAMA


Podstawowym jest oczywiście prawo do odmowy zeznań (art. 182 k.p.k.). Z prawa tego może skorzystać osoba najbliższa dla oskarżonego (wstępni, zstępni, rodzeństwo, małżonek, osoba pozostająca z oskarżonym w stosunku przysposobienia lub we wspólnym pożyciu). Oświadczenie o odmowie składania zeznań musi zostać złożone przed rozpoczęciem pierwszego zeznania na rozprawie głównej. Sąd może zwolnić od zeznawania także osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, jeżeli osoba ta wnosi o to oraz uprawdopodobni istnienie tego stosunku.

Niekiedy świadek może skorzystać także z prawa odmowy odpowiedzi na poszczególne pytanie. Dotyczy to sytuacji, gdy odpowiedź na pytanie mogłaby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność karną. 

K.p.k. przewiduje pewne ograniczenia w kwestii przesłuchiwania nieletnich. Mianowicie nieletni pokrzywdzony przestępstwem przeciwko wolności seksualnej i rodzinie może zostać przesłuchany tylko raz w toku całego postępowania, chyba że oskarżony w chwili przesłuchania nie miał jeszcze obrońcy i wnosi o ponowne przesłuchanie nieletniego.

Istnieją dwie instytucje służące ochronie świadka. Pierwszą jest instytucja tzw. świadka anonimowego. Polega ona na tym, że sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator może postanowić o zachowaniu w tajemnicy danych świadka pozwalających na ujawnienie jego tożsamości.

Zobacz: Jakie są obowiązki osoby skazanej

Drugą instytucją jest świadek koronny. W świetle ustawy o świadku koronnym jest nim osoba, która nie ponosi odpowiedzialności za popełnione przestępstwa w zamian za ujawnienie informacji mogących przyczynić się do wykrycia i ujęcia pozostałych współsprawców, wykrycia innych przestępstw lub zapobieżenia popełnianiu dalszych przestępstw. Świadek koronny musi spełniać określone w ustawie warunki.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec darmowych worków na śmieci od gminy. Zmiany w sposobie segregacji odpadów

Coraz więcej gmin w Polsce nie udostępnia już darmowych worków na śmieci dla swoich mieszkańców. Jest to związane ze zmianą sposobu segregacji odpadów. Zmiany mają na celu walkę z niewłaściwym sortowaniem śmieci.

Odrzucenie spadku i tak nie uchroni przed długami po zmarłym

Odrzucenie spadku i tak nie uchroni przed długami po zmarłym - dlaczego? Cóż, kwestie dziedziczenia po bliskich budzą wiele emocji, a nierzadko również obaw. Choć przyjęcie spadku kojarzy się z korzyścią, niewiedza i skomplikowane przepisy mogą prowadzić do poważnych problemów finansowych, zwłaszcza gdy w grę wchodzą długi zmarłego. Zawiłości prawa spadkowego potrafią zaskoczyć, o czym świadczą kontrowersyjne orzeczenia sądowe, które wymagają interwencji nawet Rzecznika Praw Obywatelskich.

Intensywne opady deszczu uszczuplą portfele wielu właścicieli nieruchomości o nawet 10 tys. zł. Kontrolerzy nie będą mieli litości dla Polaków

Ostatnie dni obfitują w gwałtowne zjawiska pogodowe, w tym m.in. w intensywne opady deszczu. Stąd, wiele osób zmaga się z problemem wód opadowych gromadzących się w nadmiarze na ich posesjach. Zagospodarowanie wód opadowych, leży w gestii właściciela nieruchomości. Nie każdy jest świadomy, że za odprowadzanie deszczówki niezgodnie z przepisami, grożą poważne konsekwencje – w tym grzywna w wysokości nawet 10 tys. zł.

Emerytura dla nauczyciela 2025 – które rozwiązanie wybrać? ZUS podpowiada

Nauczyciele, którzy chcą zakończyć aktywność zawodową mają do wyboru kilka możliwości – od powszechnej emerytury, przez wcześniejsze przejście na świadczenie z Karty Nauczyciela, aż po tzw. nową emeryturę nauczycielską. Wybór zależy m.in. od wieku, stażu pracy i spełnienia określonych warunków.

REKLAMA

100 zł miesięcznie dodatku do energii elektrycznej dla tej grupy osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Wnioski można składać od 11 lipca 2025 r.

Od 1 lipca 2025 roku więcej osób będzie mogło ubiegać się o dofinansowanie w ramach programu „Aktywny samorząd”, Obszar E. Wsparcie w formie dodatku na opłaty za energię elektryczną przysługuje osobom korzystającym z koncentratora tlenu lub respiratora w warunkach domowych.

Dodatki dla urzędników. Co na to RIO? Odpowiedź zaskoczy

Dodatki dla urzędników. Co na to RIO? Odpowiedź zaskoczy, bo wydawałoby się, że pracodawca może w skład wynagrodzenia zasadniczego wliczać różnego rodzaju dodatki, tym bardziej w budżetówce. No nie zawsze!

Zestawienie i omówienie 61 korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym 4 prawomocnych

Orzecznictwo w sprawach art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest bardzo niejednolite. Wskazana niejednolitość przejawia się na wielu płaszczyznach, przede wszystkim niektóre sądy powszechne orzekają na korzyść emerytów poprzez zmianę decyzji ZUS, inne z kolei orzekają na niekorzyść, oddalając odwołania emerytów. Również w ramach orzeczeń korzystnych, można zaobserwować spore różnice.

Unia zakaże kotłów gazowych? Tak, ale nie od 2040 roku. Ekspert wyjaśnia

- Od dwóch lat ze zmiennym natężeniem pojawiają się w mediach teksty o rzekomym zakazie przez Unię Europejską montażu kotłów gazowych oraz zakazie od 2040 r. wykorzystania gazu do ogrzewania. Warto może wyjaśnić zaniepokojonym klientom, że takie doniesienia to brednie i manipulacja – powiedział serwisowi eNewsroom.pl Bartosz Kwiatkowski, Dyrektor Generalny, Polska Organizacja Gazu Płynnego (POGP)

REKLAMA

Co najmniej 120 proc. płacy minimalnej w budżetówce w 2026: taka propozycja

Co najmniej 120 proc. płacy minimalnej w budżetówce: taka propozycja padła. Dlaczego? Bo w wielu państwach Europy Środkowej płaca minimalna stanowi kluczowy instrument polityki społecznej i ekonomicznej, nie inaczej powinno być w Polsce, szczególnie w stosunku do pracowników budżetówki. Ich praca ma realny wpływ na funkcjonowanie sektora publicznego i generalnie państwa. W Polsce od lat obserwujemy systematyczny wzrost płacy minimalnej, jednak nadal utrzymuje się spora różnica między warunkami zatrudnienia w sektorze publicznym a prywatnym. Wciąż płaca minimalna jest wręcz niegodna! Czy czas to zmienić i uregulować ustawowo, że np. minimalne wynagrodzenie w tzw. budżetówce wynosi zawsze 120 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Kto dostanie pieniądze z ZUS-u po śmierci emeryta lub rencisty? Czy trzeba zwracać emeryturę lub rentę po śmierci seniora? ZUS wyjaśnia

Czy emeryturę lub rentę doręczoną po śmierci świadczeniobiorcy trzeba oddać? A co ze świadczeniem, które wpłynęło na konto? W takich sytuacjach wątpliwości ma wiele osób. ZUS przypomina, kto może zachować wypłatę, a kiedy trzeba ją zwrócić.

REKLAMA